Sözen: Biyolojik arıtma tesisi Erdoğan vaktinde durduruldu Sözen, kendi periyotlarında imaline başlanan ya da ihale kademesine gelmiş tam biyolojik arıtma tesislerinin üretiminin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İstanbul’a belediye lideri olmasından daha sonra durdurulduğunu deklare etti.
Cumhuriyet Gazetesi’nden Miyase İlknur’un haberine nazaran, Marmara Denizi’ni kaplayan müsilajdan CHP’li lokal idareleri suçlayan AKP Erzurum Milletvekili İbrahim Aydemir’e karşılık, eski İstanbul Belediye Lideri Nurettin Sözen’den geldi.
Sözen, kendi devirlerinde imaline başlanan ya da ihale etabına gelmiş tam biyolojik arıtma tesislerinin üretiminin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 1994’te İstanbul’a belediye lideri olmasından daha sonra durdurularak atık suyun denize verildiğini deklare etti.
İstanbul Büyükşehir Belediye eski Lideri Nurettin Sözen, Baltalimanı, Riva ve Kadıköy’deki tam biyolojik arıtma projelerinin Erdoğan’ın belediye lideri olmasından daha sonra rafa kaldırıldığını, yerine maliyeti düşük fakat Marmara’nın kirlenmesine niye olan atık suların denizin tabanına deşarj etme yolunun seçildiğini söylemiş oldu.
Denizi kirleten derelerin ıslah projelerinin de durdurulduğunu öne süren Sözen, “Erdoğan’ın atık suları denizin tabanına deşarj edilmesi ve denizin bunu kendi kendine temizleyebileceği biçimindeki temel yanılgısının Kanal İstanbul Projesi’ni gerçekleştirme konusundaki ısrarı ile sürdüğünü görüyoruz” dedi.
HALİÇ PROJESİ İLE BAŞLADI
ANAP’lı mahallî idare devrinde başlatılan Haliç’in temizlenmesine yönelik projenin olumlu tarafları bulunmakla birlikte güney kolektöründen kirli suların denizin tabanına verilmesiyle Marmara’nın kirliliğinin arttığını belirten Sözen, şu tabirleri kullandı:
“1971 yılında tamamlanmış DAMOC Master Planı’na uygun olarak Haliç’e akan sular, güney ve kuzey Haliç kolektörlerinde toplanıyordu. 1988 yılında tamamlanan güney Haliç kolektörü hedefine uygun olmayan biçimde, Haliç’in yüzey sularını çekmek için kullanılmaya başlandı. Gereğinde kolektörü temizlemek için Haliç’ten su çekmek yahut kolektörün kapasitesinin üzerinde yağmur suyunu Haliç’e boşaltmak için kullanılması düşünülen altı kapaktan alınan Haliç’in kirli suları İstanbul Boğazı’nın taban akıntılarına verilerek Marmara Denizi’nin daha fazla kirlenmesine niye olunmuştur. Üniversite öğretim üyelerinden oluşan Bilim Kurulu’nun verdiği rapor doğrultusunda 1990 yılı mart ayında bu sürece son verdik. Bizdilk öncedenki idare devrinde yani Dalan devrinde, ‘Haliç’i gözümün rengine dönüştüreceğim’ derken güney Haliç kolektörü Marmara Denizi’ne verildi. Biz gelir gelmez uzmanların bize verdiği raporu dikkate alarak denize verme işini durdurduk.”
“PROJEMİZ DURDURULDU”
Dalan periyodunda Baltalimanı mekanik arıtma projesinin tam biyolojik arıtma projesine dönüştürüldüğünü ve yüksek maliyeti için de banka kredisinin onaylandığını anımsatan Sözen, bu projenin Erdoğan tarafınca durdurulduğunu belirterek şu ayrıntıları verdi:
“Baltalimanı’nda bir arıtma tesisi projemiz vardı. Bizden daha sonra Erdoğan geldi. Erdoğan’ın bir temel yanılgısı vardı ki bu yanılgı Kanal İstanbul projesi ile de devam ediyor. Temel yanılgı şu: Marmara Denizi’nden Karadeniz’e geçişler var malum. Marmara’nın tabanından denize ne verirsek verelim akıntı bunu temizler. ötürüsıyla tuz oranı farklılığı ve akıntı bunu Karadeniz’e gdolayır mantığıyla ‘masraf olmasın’ diye bizim Baltalimanı’ndaki arıtma tesisi projemiz durduruldu.
Bunun yerine denizin tabanına deşarj verdiler. Bizdilk evvelki idare periyodunda projelendirilmiş olan Kadıköy Mekanik Arıtma Tesisi, Riva’ya kaydırılmış ve bu mekanik arıtma tesislerinin tam arıtma tesislerine dönüştürülmesi için çalışmalara başlanmıştı. Kadıköy’de tüm Anadolu atık suyunu kapsayan bu proje, Dünya Bankası’nın kredisiyle gerçekleştirilecekti. Kredisi de onaylanmıştı. Bu proje de yürürlükten kaldırıldı. Arıtma tesisi de yapılmadı. Atık su bir daha deniz tabanına verildi. Denizin kirlenmesi olayının sebebi, bu temel yanılgıdır. Bu yetmezmiş üzere dere ıslahları konusunda da bir adım atılmadı. Hatta kimi dere ıslah çalışmaları durduruldu.”
MARMARA bu biçimde BİTER
“Kanal İstanbul yapıldığı vakit asıl siz görün kirlenmeyi. Marmara büsbütün bitecek” diyen Sözen’e nazaran Kanal İstanbul projesinin yaşama geçirilmesi halinde Sazlıdere ve Terkos barajları da ortadan kalkacak. Lakin Sözen asıl tehlikenin, Marmara’nın biyolojik hayatının bitecek bulunmasına dikkat çekti.
Sözen, tahlil teklifleri konusunda ise şunları söylemiş oldu:
“Marmara’yı temizleme projeleri asıl sebebi ortadan kaldırmadan bir işe yaramaz. sebebin ortadan kalkması için de biyolojik artıma haricindeki arıtma tesislerinin de biyolojik arıtmaya dönüştürülmesi gerekir. Yoksa bugün temizlersin yarın bir daha kirlenir. Bir de dere ıslahlarının tamamlanması. Zira dereler denize boşalıyor.”
AVRUPA’DA İKİ TÜRLÜ TEDBİR VAR
Üniversitelerin verdiği bilimsel raporlar üzerine kendi devirlerinde tam biyolojik arıtma haricindeki projeleri gündeme almadıklarına dikkat çeken Sözen, Dalan devrinde projelendirilmiş Tuzla Tam Arıtma projesini tamamlamak için büyük uğraş gösterildiğini lakin Erdoğan periyodunda tamamlanabildiğini söylemiş oldu. Tuzla haricinde bir tek Ataköy’de biyolojik arıtma tesisi olduğu bilgisini veren Sözen, Avrupa’da tam biyolojik arıtmanın yanında bir de atık suların bir daha kullanması için mikrobiyolojik arıtmaya geçildiği biçimde bizde hâlâ ön arıtma tesisleriyle yetinildiğini belirtti.
Cumhuriyet Gazetesi’nden Miyase İlknur’un haberine nazaran, Marmara Denizi’ni kaplayan müsilajdan CHP’li lokal idareleri suçlayan AKP Erzurum Milletvekili İbrahim Aydemir’e karşılık, eski İstanbul Belediye Lideri Nurettin Sözen’den geldi.
Sözen, kendi devirlerinde imaline başlanan ya da ihale etabına gelmiş tam biyolojik arıtma tesislerinin üretiminin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 1994’te İstanbul’a belediye lideri olmasından daha sonra durdurularak atık suyun denize verildiğini deklare etti.
İstanbul Büyükşehir Belediye eski Lideri Nurettin Sözen, Baltalimanı, Riva ve Kadıköy’deki tam biyolojik arıtma projelerinin Erdoğan’ın belediye lideri olmasından daha sonra rafa kaldırıldığını, yerine maliyeti düşük fakat Marmara’nın kirlenmesine niye olan atık suların denizin tabanına deşarj etme yolunun seçildiğini söylemiş oldu.
Denizi kirleten derelerin ıslah projelerinin de durdurulduğunu öne süren Sözen, “Erdoğan’ın atık suları denizin tabanına deşarj edilmesi ve denizin bunu kendi kendine temizleyebileceği biçimindeki temel yanılgısının Kanal İstanbul Projesi’ni gerçekleştirme konusundaki ısrarı ile sürdüğünü görüyoruz” dedi.
HALİÇ PROJESİ İLE BAŞLADI
ANAP’lı mahallî idare devrinde başlatılan Haliç’in temizlenmesine yönelik projenin olumlu tarafları bulunmakla birlikte güney kolektöründen kirli suların denizin tabanına verilmesiyle Marmara’nın kirliliğinin arttığını belirten Sözen, şu tabirleri kullandı:
“1971 yılında tamamlanmış DAMOC Master Planı’na uygun olarak Haliç’e akan sular, güney ve kuzey Haliç kolektörlerinde toplanıyordu. 1988 yılında tamamlanan güney Haliç kolektörü hedefine uygun olmayan biçimde, Haliç’in yüzey sularını çekmek için kullanılmaya başlandı. Gereğinde kolektörü temizlemek için Haliç’ten su çekmek yahut kolektörün kapasitesinin üzerinde yağmur suyunu Haliç’e boşaltmak için kullanılması düşünülen altı kapaktan alınan Haliç’in kirli suları İstanbul Boğazı’nın taban akıntılarına verilerek Marmara Denizi’nin daha fazla kirlenmesine niye olunmuştur. Üniversite öğretim üyelerinden oluşan Bilim Kurulu’nun verdiği rapor doğrultusunda 1990 yılı mart ayında bu sürece son verdik. Bizdilk öncedenki idare devrinde yani Dalan devrinde, ‘Haliç’i gözümün rengine dönüştüreceğim’ derken güney Haliç kolektörü Marmara Denizi’ne verildi. Biz gelir gelmez uzmanların bize verdiği raporu dikkate alarak denize verme işini durdurduk.”
“PROJEMİZ DURDURULDU”
Dalan periyodunda Baltalimanı mekanik arıtma projesinin tam biyolojik arıtma projesine dönüştürüldüğünü ve yüksek maliyeti için de banka kredisinin onaylandığını anımsatan Sözen, bu projenin Erdoğan tarafınca durdurulduğunu belirterek şu ayrıntıları verdi:
“Baltalimanı’nda bir arıtma tesisi projemiz vardı. Bizden daha sonra Erdoğan geldi. Erdoğan’ın bir temel yanılgısı vardı ki bu yanılgı Kanal İstanbul projesi ile de devam ediyor. Temel yanılgı şu: Marmara Denizi’nden Karadeniz’e geçişler var malum. Marmara’nın tabanından denize ne verirsek verelim akıntı bunu temizler. ötürüsıyla tuz oranı farklılığı ve akıntı bunu Karadeniz’e gdolayır mantığıyla ‘masraf olmasın’ diye bizim Baltalimanı’ndaki arıtma tesisi projemiz durduruldu.
Bunun yerine denizin tabanına deşarj verdiler. Bizdilk evvelki idare periyodunda projelendirilmiş olan Kadıköy Mekanik Arıtma Tesisi, Riva’ya kaydırılmış ve bu mekanik arıtma tesislerinin tam arıtma tesislerine dönüştürülmesi için çalışmalara başlanmıştı. Kadıköy’de tüm Anadolu atık suyunu kapsayan bu proje, Dünya Bankası’nın kredisiyle gerçekleştirilecekti. Kredisi de onaylanmıştı. Bu proje de yürürlükten kaldırıldı. Arıtma tesisi de yapılmadı. Atık su bir daha deniz tabanına verildi. Denizin kirlenmesi olayının sebebi, bu temel yanılgıdır. Bu yetmezmiş üzere dere ıslahları konusunda da bir adım atılmadı. Hatta kimi dere ıslah çalışmaları durduruldu.”
MARMARA bu biçimde BİTER
“Kanal İstanbul yapıldığı vakit asıl siz görün kirlenmeyi. Marmara büsbütün bitecek” diyen Sözen’e nazaran Kanal İstanbul projesinin yaşama geçirilmesi halinde Sazlıdere ve Terkos barajları da ortadan kalkacak. Lakin Sözen asıl tehlikenin, Marmara’nın biyolojik hayatının bitecek bulunmasına dikkat çekti.
Sözen, tahlil teklifleri konusunda ise şunları söylemiş oldu:
“Marmara’yı temizleme projeleri asıl sebebi ortadan kaldırmadan bir işe yaramaz. sebebin ortadan kalkması için de biyolojik artıma haricindeki arıtma tesislerinin de biyolojik arıtmaya dönüştürülmesi gerekir. Yoksa bugün temizlersin yarın bir daha kirlenir. Bir de dere ıslahlarının tamamlanması. Zira dereler denize boşalıyor.”
AVRUPA’DA İKİ TÜRLÜ TEDBİR VAR
Üniversitelerin verdiği bilimsel raporlar üzerine kendi devirlerinde tam biyolojik arıtma haricindeki projeleri gündeme almadıklarına dikkat çeken Sözen, Dalan devrinde projelendirilmiş Tuzla Tam Arıtma projesini tamamlamak için büyük uğraş gösterildiğini lakin Erdoğan periyodunda tamamlanabildiğini söylemiş oldu. Tuzla haricinde bir tek Ataköy’de biyolojik arıtma tesisi olduğu bilgisini veren Sözen, Avrupa’da tam biyolojik arıtmanın yanında bir de atık suların bir daha kullanması için mikrobiyolojik arıtmaya geçildiği biçimde bizde hâlâ ön arıtma tesisleriyle yetinildiğini belirtti.