Nihat Hatipoğlu: Deniz mamüllerine haram demek sakıncalı Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yengeç, kalamar, ıstakoz, midye üzere kabuklu deniz mamüllerinin yenmesinin birtakım mezheplere nazaran helal kimilerine nazaran ise helal kabul edilmediğine yönelik görüşü üzerine başlatılan tartışma ile ilgili Gaziantep İslam Bilim Teknoloji Üniversitesi (GİBTÜ) Rektörü Prof. Dr. Nihat Hatipoğlu açıklamada bulundu.
Sabah’tan Muhammed Uzun’un haberine bakılırsa, Hatipoğlu, “Bu mevzuda Kur’an-ı Kerim ve hadislere bakmalıyız. Öncelikle Kur’an-ı Kerim’e bakalım. Maide Müddeti’nin 96. ayeti şu biçimde buyuruyor: “Kendinize, yolculara geçimlik olmak üzere sularda avlanmak ve onu yemek size helal kılınmıştır.” Ayet hacdaki ihram yasaklarıyla ilgili olsa da bir prensip ortaya koyuyor ve suda avlanmak ile oradaki avları yemek legal kılınıyor. Bahisle ilgili öteki bir ayet ise Fatır Müddeti’nin 12. ayetidir. Bu ayet ise şöylekidir:
“Şu iki çeşit su kütlesi birbirine eşit olmaz. Birisi tatlıdır, susuzluğu giderir ve içimi hoştur. Ötekisi ise tuzlu ve acıdır. İkisinden de taze et yersiniz…” Bu ayette ise tatlı ve tuzlu sulardaki balıkların -mamüllerin- yenilebileceği belirtiliyor. Hz. Peygamber bu konuda şu biçimde buyuruyor: “Denizin suyu pak, ölüsü ise helaldir” (Ebu Davud, 41). Bu ayetler ve hadis bize deniz mamüllerinin avlanıp yenilebileceğini öğretiyor.” dedi.
Bahisle ilgili farklı görüşler olduğunu belirten Hatipoğlı, “Burada gözden uzak tutulmaması gereken kıymetli bir bahis vardır. Kur’an-ı Kerim’in en kıymetli konularından biri, birtakım tabirlerinin birfazlaca manaya açık olmasıdır. Bunu “zu vücuh”, yani “oldukça istikametli olmak” diye tanımlarız. Az kelamla, epeyce mana yükler. Deniz eseri sözü de bu tabirlerden birisidir. Ayette deniz eseri deniyor ancak balık denmiyor.
Birtakım hukukçular “deniz ürünü”nden balık çeşidini anlamış. Kimi hukukçular ise denizden çıkan her eseri anlamış. Fakat bu hususun, Kur’an ve sünnet ile haramlığı açık ve net olarak belirtilen bir eserle karşılaştırılması son derece sakıncalıdır. örneğin, domuz etinin haramlığı konusunda hiç bir İslam âlimi tereddüt etmemiştir. İçtihatla haram sayılan ile kesin nasla haram kılınan içinde büyük bir fark vardır. Bunu göz önünde bulunduralım. Bu niçinle de bir Hanefi, deniz mamüllerini tüketme konusunda Şafii’yi taklit ettiğinde bunda bir sakınca olmayacaktır. Şafii, Maliki ve Hanbelilere bakılırsa deniz mamüllerinin tümünün (midye üzere eserler de dahil) tüketilmesi caizdir. Hanefilere bakılırsa ise deniz mamüllerinden balık eti tüketilebilir” diye konuştu.
Sabah’tan Muhammed Uzun’un haberine bakılırsa, Hatipoğlu, “Bu mevzuda Kur’an-ı Kerim ve hadislere bakmalıyız. Öncelikle Kur’an-ı Kerim’e bakalım. Maide Müddeti’nin 96. ayeti şu biçimde buyuruyor: “Kendinize, yolculara geçimlik olmak üzere sularda avlanmak ve onu yemek size helal kılınmıştır.” Ayet hacdaki ihram yasaklarıyla ilgili olsa da bir prensip ortaya koyuyor ve suda avlanmak ile oradaki avları yemek legal kılınıyor. Bahisle ilgili öteki bir ayet ise Fatır Müddeti’nin 12. ayetidir. Bu ayet ise şöylekidir:
“Şu iki çeşit su kütlesi birbirine eşit olmaz. Birisi tatlıdır, susuzluğu giderir ve içimi hoştur. Ötekisi ise tuzlu ve acıdır. İkisinden de taze et yersiniz…” Bu ayette ise tatlı ve tuzlu sulardaki balıkların -mamüllerin- yenilebileceği belirtiliyor. Hz. Peygamber bu konuda şu biçimde buyuruyor: “Denizin suyu pak, ölüsü ise helaldir” (Ebu Davud, 41). Bu ayetler ve hadis bize deniz mamüllerinin avlanıp yenilebileceğini öğretiyor.” dedi.
Bahisle ilgili farklı görüşler olduğunu belirten Hatipoğlı, “Burada gözden uzak tutulmaması gereken kıymetli bir bahis vardır. Kur’an-ı Kerim’in en kıymetli konularından biri, birtakım tabirlerinin birfazlaca manaya açık olmasıdır. Bunu “zu vücuh”, yani “oldukça istikametli olmak” diye tanımlarız. Az kelamla, epeyce mana yükler. Deniz eseri sözü de bu tabirlerden birisidir. Ayette deniz eseri deniyor ancak balık denmiyor.
Birtakım hukukçular “deniz ürünü”nden balık çeşidini anlamış. Kimi hukukçular ise denizden çıkan her eseri anlamış. Fakat bu hususun, Kur’an ve sünnet ile haramlığı açık ve net olarak belirtilen bir eserle karşılaştırılması son derece sakıncalıdır. örneğin, domuz etinin haramlığı konusunda hiç bir İslam âlimi tereddüt etmemiştir. İçtihatla haram sayılan ile kesin nasla haram kılınan içinde büyük bir fark vardır. Bunu göz önünde bulunduralım. Bu niçinle de bir Hanefi, deniz mamüllerini tüketme konusunda Şafii’yi taklit ettiğinde bunda bir sakınca olmayacaktır. Şafii, Maliki ve Hanbelilere bakılırsa deniz mamüllerinin tümünün (midye üzere eserler de dahil) tüketilmesi caizdir. Hanefilere bakılırsa ise deniz mamüllerinden balık eti tüketilebilir” diye konuştu.