SALİHA SULTAN
ürk edebiyatına ‘Şıpsevdi’, ‘Gulyabani’ üzere romanlarıyla damga vuran muharrir Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Heybeliada’daki köşkü on yılı aşkın bir müddetdir ‘tadilat’ niçiniyle kapalı durumda. Müellifin ‘Şıpsevdi’ kitabından elde ettiği gelirle yaptırdığı bilinen ve 30 yıl boyunca yaşadığı, vefatının akabinde ise mirasçılarından müzeye dönüştürülmek üzere satın alınan üç katlı köşk, Gürpınar’ın vefatının üzerinden 78 yıl geçmiş bulunmasına karşın hala anısına uygun bir biçimde hayata geçmiş değil. yıllar ortasında biroldukça kurum içinde el değiştiren, bu sırada ortasındaki eşyalar yağmalanan, bir müddetdir de yazgısına terkedilen köşkün en sadık bekçileri ise ada halkı. Ada sakinleri, 6 Mart’ta Heybeliada Halk Kütüphanesini Müdafaa Derneği’nin öncülüğünde gerçekleşecek bir aktiflikle Gürpınar’ın konağının kamuya açık bir müze olarak hayata geçmesi için davette bulunmaya hazırlanıyor.
‘KAPISINA KİLİDİ BİZ ASTIK, İÇİNDE BEKÇİ BİLE YOK’
KARAR’a konuşan Heybeliada Kütüphane Derneği kurucularından Seranad Demirhan, evvela 2000’lerde Adalar Vakfı ve Adalar Belediyesi’nin yaptığı onarımın akabinde bir periyot müze olarak hizmet veren konağın uzun yıllardır kapalı ve korunaksız durumda olduğu bilgisini verdi. Konağın mülkiyetinin şu anda Vakıflar Genel Müdürlüğü’nde olduğunu kaydeden Demirhan, “Geçmişte ortasında bekçiler hayatış, ancak uzun bir müddetdir bekçisi de olmadığı için büsbütün kapalı durumda. Konağın kapısında kilit dahi yoktu, biz adalılar fark ettik ilgililere ulaşamayınca kendimiz bir kilit alıp asmak zorunda kaldık. Bina uzun vakittir yağmalanmaya açık biçimde. Dış cephesi de fazlaca uygun durumda değil.” Muharrir Gürpınar’ın özel eşyalarının yıllar ortasında yağmalandığını belirten Demirpınar, şu ayrıntıları aktardı: “Bina kurumlar içinde elden ele geçerken başına birfazlaca şey gelmiş. İki piyano varmış örneğin ortasında, şu an yoklar. Muharririn biroldukça eşyası, özel kütüphanesi yağmalanmış. Müze olduğu periyotta ziyaret etmiştim, yalnızca danteller üzere gibi sembolik birtakım eşyalarını görmüştüm.”
‘YAĞMALANDI, YANGINDAN KIL HİSSESİ KURTULDU’
Gürpınar’a ilişkin eşyaların bir kısmının Aşiyan, bir kısmının da İslam Yapıtları müzelerinde olduğunu belirten Demirhan, köşkün yazın geçirdiği bir tehlikeye de şu sözlerle dikkat çekiyor: “Geçen yaz adada çıkan yangında müzenin hem altında tıpkı vakitte üst bölgesinde yangın yaşandı. Biz müzenin kül olacağını düşünerek hayli endişelendik lakin büyük bir baht yapıtı yangın müzeyi es geçti.” Demirhan ada halkı olarak konağın içler acısı halinden rahatsızlık duyduklarını kaydederek “İnsanlar geliyor elini kolunu sallayıp giriyor binaya, ada sakinleri olarak buna şahit olmak vicdanen bizi rahatsız ediyor. Kütüphanemiz için de geçmişte emsal bir aksiyon yaptık, imzalarla, davetlerle Kültür Bakanlığının dikkatini çekmeye çalıştık ve olumlu sonuç aldık. Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın meskeni için de birebir biçimde kamuoyu oluşturup, müze olarak adaya kazandırılmasını istiyoruz.” Binanın ihaleye açılacağına dair de bir duyum aldıklarını lisana getiren Demirhan “Biz bunun Hüseyin Rahmi’nin anısına saygısızlık olarak görüyoruz. Konutu, kamuya açık bir biçimde müzeye dönüştürülmeli” diyor. 6 Mart’ta yapılacak yürüyüşte bisikletli kümelerin da yer alacağını aktaran Demirpınar, şunları vurguluyor: “Bisikletli kümelerin olmasının sebebi adayı bisikletle tanıştıran birinci kişinin Hüseyin Rahmi olması. Köşkü adanın doruğunda yer alıyor, kendisi buraya bisikletle inip çıkıyormuş. Adalılar o devir daha evvel görmedikleri için ‘şeytan arabası’ diyor hatta bisikletine… daha sonrasında yaygınlaşıyor adada bisiklet. Bir bisiklet çeşidi ile de anmayı düşünüyoruz kendisini ileriki vakit içinderda. Önceliğimiz buranın müze olarak açılması için kamuoyu oluşturmak ve binanın diğerlerinin eline geçmesine mani olmak.” Demirhan, 6 Mart’taki aktifliğe yalnızca ada sakinlerinin değil, bütün İstanbullu edebiyatseverleri de beklediklerini kelamlarına ekledi.
’78 YILDIR ELDEN ELE GEZİYOR’
Binanın müzeye dönüşmesini isteyen ada sakinlerinden Ömer Süvari de, şu ayrıntıları veriyor: “Hüseyin Rahmi 1912-44 yılları içinde tam 32 yıl burada hayatış. 1944’deki vefatından daha sonra köşk mirasçılarına devroluyor lakin 1960’larda Vilayet Özel Yönetimi müzeye dönüştürme fikriyle satın alıyor. Fakat bakılırsav alanında müzecilik olmadığı için 20 yıl hiç bir şey yapılamıyor. Yalnızca bir bekçi tahsis ediliyor. Müze projesi Adalar Belediyesi tarafınca 1987’de başlatılıyor. Bunun üzerine belediyeye tahsis ediliyor 1988’de fakat 1997’ye kadar bir daha bir şey yapılamıyor. Mesken, bir ekip kurumlar içinde gezinen fakat bir şey yapılamayan bir alana dönüşüyor. 1997’de proje hızlanıyor, ada kaymakamlığı, vakfı ve belediyenin ortak projesi ile 2000 yılında, Gürpınar’ın elde kalan eşyaları ile müze olarak açılıyor. 2000’lerin ortalarında ise işletilemiyor ve bir daha Vilayet Özel Yönetimine devrediliyor. 2013’de İSMEK yapılacağına dair bir söylenti çıktı, adada birinci reaksiyonlar o devir oluştu. Peşinden Vilayet Özel Yönetimleri kapatıldı, mülkleri mahallî belediyelere devrolundu bütün Türkiye’de. Hüseyin Rahmi’nin köşkü Adalar Belediyesi’ne değil, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devredildi. O tarihten beri onarım görmedik. Müze yapılmayacağına, ihale edeceğine dair duyumlar var. Biz köşkün yalnızca müze olarak faaliyet göstermesini istiyoruz.”
‘KAMU MALI OLSUN, HALKA AÇILSIN’
Heybeliada’da Türkçe öğretmenliği yapan Nihan Aydar köşkün müzeye dönüşmesi için altı aydır ‘change.org’da bir imza kampanyası yürütüyor. Kampanya hakkında konuşan Aydar, “6200 civarında elektronik imza topladık. Ayrıyeten ıslak imza da topluyoruz, 6 Mart’taki aktiflikte de devam edeceğiz” diyor. Köşkü özel kuruluşların almak istediğine dair duyumlardan haberdar olduğunu vurgulayan Aydar, uğraşının hedefini şöyleki aktarıyor: “Köşkün Kültür Bakanlığı bünyesinde kalmasını, özelleştirilmeden Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafınca halka açık bir müze yahut edebiyat müze kütüphanesine dönüştürülmesini istiyoruz.” Kurumlarla ikili görüşmeler de yaptığını söyleyen Aydar, şu kanılarını aktarıyor: “Müzeye dönüştüğünde müellifi anacak birfazlaca aktiflik de yapılacaktır. Hüseyin Rahmi’nin anısına yapılan bu yanlıştan bir an evvel dönmeli. Kimsenin nemalanmayacağı bir yere dönüşmeli. Gürpınar’ın adamızda isminin verildiği bir okul, sokak ve mezarı var. 30 yıldan fazla burada hayatış, bu vefa meselai artık göstermeliyiz.” Aydar son olarak 6 Mart’taki aktiflikten daha sonra toplanan imzaları Bakanlığa ileteceğini kaydederek, “Bu kampanyanın hoş bir gelişmeye vesile olmasını umuyorum. Ben bu hususta ümitliyim, fazlaca destekçi var ve kurumların da bu hususta hassas olduğuna inanıyorum” kelamlarıyla ümitli olduğunu lisana getiriyor.
ürk edebiyatına ‘Şıpsevdi’, ‘Gulyabani’ üzere romanlarıyla damga vuran muharrir Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Heybeliada’daki köşkü on yılı aşkın bir müddetdir ‘tadilat’ niçiniyle kapalı durumda. Müellifin ‘Şıpsevdi’ kitabından elde ettiği gelirle yaptırdığı bilinen ve 30 yıl boyunca yaşadığı, vefatının akabinde ise mirasçılarından müzeye dönüştürülmek üzere satın alınan üç katlı köşk, Gürpınar’ın vefatının üzerinden 78 yıl geçmiş bulunmasına karşın hala anısına uygun bir biçimde hayata geçmiş değil. yıllar ortasında biroldukça kurum içinde el değiştiren, bu sırada ortasındaki eşyalar yağmalanan, bir müddetdir de yazgısına terkedilen köşkün en sadık bekçileri ise ada halkı. Ada sakinleri, 6 Mart’ta Heybeliada Halk Kütüphanesini Müdafaa Derneği’nin öncülüğünde gerçekleşecek bir aktiflikle Gürpınar’ın konağının kamuya açık bir müze olarak hayata geçmesi için davette bulunmaya hazırlanıyor.
‘KAPISINA KİLİDİ BİZ ASTIK, İÇİNDE BEKÇİ BİLE YOK’
KARAR’a konuşan Heybeliada Kütüphane Derneği kurucularından Seranad Demirhan, evvela 2000’lerde Adalar Vakfı ve Adalar Belediyesi’nin yaptığı onarımın akabinde bir periyot müze olarak hizmet veren konağın uzun yıllardır kapalı ve korunaksız durumda olduğu bilgisini verdi. Konağın mülkiyetinin şu anda Vakıflar Genel Müdürlüğü’nde olduğunu kaydeden Demirhan, “Geçmişte ortasında bekçiler hayatış, ancak uzun bir müddetdir bekçisi de olmadığı için büsbütün kapalı durumda. Konağın kapısında kilit dahi yoktu, biz adalılar fark ettik ilgililere ulaşamayınca kendimiz bir kilit alıp asmak zorunda kaldık. Bina uzun vakittir yağmalanmaya açık biçimde. Dış cephesi de fazlaca uygun durumda değil.” Muharrir Gürpınar’ın özel eşyalarının yıllar ortasında yağmalandığını belirten Demirpınar, şu ayrıntıları aktardı: “Bina kurumlar içinde elden ele geçerken başına birfazlaca şey gelmiş. İki piyano varmış örneğin ortasında, şu an yoklar. Muharririn biroldukça eşyası, özel kütüphanesi yağmalanmış. Müze olduğu periyotta ziyaret etmiştim, yalnızca danteller üzere gibi sembolik birtakım eşyalarını görmüştüm.”
‘YAĞMALANDI, YANGINDAN KIL HİSSESİ KURTULDU’
Gürpınar’a ilişkin eşyaların bir kısmının Aşiyan, bir kısmının da İslam Yapıtları müzelerinde olduğunu belirten Demirhan, köşkün yazın geçirdiği bir tehlikeye de şu sözlerle dikkat çekiyor: “Geçen yaz adada çıkan yangında müzenin hem altında tıpkı vakitte üst bölgesinde yangın yaşandı. Biz müzenin kül olacağını düşünerek hayli endişelendik lakin büyük bir baht yapıtı yangın müzeyi es geçti.” Demirhan ada halkı olarak konağın içler acısı halinden rahatsızlık duyduklarını kaydederek “İnsanlar geliyor elini kolunu sallayıp giriyor binaya, ada sakinleri olarak buna şahit olmak vicdanen bizi rahatsız ediyor. Kütüphanemiz için de geçmişte emsal bir aksiyon yaptık, imzalarla, davetlerle Kültür Bakanlığının dikkatini çekmeye çalıştık ve olumlu sonuç aldık. Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın meskeni için de birebir biçimde kamuoyu oluşturup, müze olarak adaya kazandırılmasını istiyoruz.” Binanın ihaleye açılacağına dair de bir duyum aldıklarını lisana getiren Demirhan “Biz bunun Hüseyin Rahmi’nin anısına saygısızlık olarak görüyoruz. Konutu, kamuya açık bir biçimde müzeye dönüştürülmeli” diyor. 6 Mart’ta yapılacak yürüyüşte bisikletli kümelerin da yer alacağını aktaran Demirpınar, şunları vurguluyor: “Bisikletli kümelerin olmasının sebebi adayı bisikletle tanıştıran birinci kişinin Hüseyin Rahmi olması. Köşkü adanın doruğunda yer alıyor, kendisi buraya bisikletle inip çıkıyormuş. Adalılar o devir daha evvel görmedikleri için ‘şeytan arabası’ diyor hatta bisikletine… daha sonrasında yaygınlaşıyor adada bisiklet. Bir bisiklet çeşidi ile de anmayı düşünüyoruz kendisini ileriki vakit içinderda. Önceliğimiz buranın müze olarak açılması için kamuoyu oluşturmak ve binanın diğerlerinin eline geçmesine mani olmak.” Demirhan, 6 Mart’taki aktifliğe yalnızca ada sakinlerinin değil, bütün İstanbullu edebiyatseverleri de beklediklerini kelamlarına ekledi.
’78 YILDIR ELDEN ELE GEZİYOR’
Binanın müzeye dönüşmesini isteyen ada sakinlerinden Ömer Süvari de, şu ayrıntıları veriyor: “Hüseyin Rahmi 1912-44 yılları içinde tam 32 yıl burada hayatış. 1944’deki vefatından daha sonra köşk mirasçılarına devroluyor lakin 1960’larda Vilayet Özel Yönetimi müzeye dönüştürme fikriyle satın alıyor. Fakat bakılırsav alanında müzecilik olmadığı için 20 yıl hiç bir şey yapılamıyor. Yalnızca bir bekçi tahsis ediliyor. Müze projesi Adalar Belediyesi tarafınca 1987’de başlatılıyor. Bunun üzerine belediyeye tahsis ediliyor 1988’de fakat 1997’ye kadar bir daha bir şey yapılamıyor. Mesken, bir ekip kurumlar içinde gezinen fakat bir şey yapılamayan bir alana dönüşüyor. 1997’de proje hızlanıyor, ada kaymakamlığı, vakfı ve belediyenin ortak projesi ile 2000 yılında, Gürpınar’ın elde kalan eşyaları ile müze olarak açılıyor. 2000’lerin ortalarında ise işletilemiyor ve bir daha Vilayet Özel Yönetimine devrediliyor. 2013’de İSMEK yapılacağına dair bir söylenti çıktı, adada birinci reaksiyonlar o devir oluştu. Peşinden Vilayet Özel Yönetimleri kapatıldı, mülkleri mahallî belediyelere devrolundu bütün Türkiye’de. Hüseyin Rahmi’nin köşkü Adalar Belediyesi’ne değil, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devredildi. O tarihten beri onarım görmedik. Müze yapılmayacağına, ihale edeceğine dair duyumlar var. Biz köşkün yalnızca müze olarak faaliyet göstermesini istiyoruz.”
‘KAMU MALI OLSUN, HALKA AÇILSIN’
Heybeliada’da Türkçe öğretmenliği yapan Nihan Aydar köşkün müzeye dönüşmesi için altı aydır ‘change.org’da bir imza kampanyası yürütüyor. Kampanya hakkında konuşan Aydar, “6200 civarında elektronik imza topladık. Ayrıyeten ıslak imza da topluyoruz, 6 Mart’taki aktiflikte de devam edeceğiz” diyor. Köşkü özel kuruluşların almak istediğine dair duyumlardan haberdar olduğunu vurgulayan Aydar, uğraşının hedefini şöyleki aktarıyor: “Köşkün Kültür Bakanlığı bünyesinde kalmasını, özelleştirilmeden Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafınca halka açık bir müze yahut edebiyat müze kütüphanesine dönüştürülmesini istiyoruz.” Kurumlarla ikili görüşmeler de yaptığını söyleyen Aydar, şu kanılarını aktarıyor: “Müzeye dönüştüğünde müellifi anacak birfazlaca aktiflik de yapılacaktır. Hüseyin Rahmi’nin anısına yapılan bu yanlıştan bir an evvel dönmeli. Kimsenin nemalanmayacağı bir yere dönüşmeli. Gürpınar’ın adamızda isminin verildiği bir okul, sokak ve mezarı var. 30 yıldan fazla burada hayatış, bu vefa meselai artık göstermeliyiz.” Aydar son olarak 6 Mart’taki aktiflikten daha sonra toplanan imzaları Bakanlığa ileteceğini kaydederek, “Bu kampanyanın hoş bir gelişmeye vesile olmasını umuyorum. Ben bu hususta ümitliyim, fazlaca destekçi var ve kurumların da bu hususta hassas olduğuna inanıyorum” kelamlarıyla ümitli olduğunu lisana getiriyor.