Dehşet verici bir şahitlik olduğu kadar, harika bir edebî eser olan kitabı hangi niçinle okumak isterseniz isteyin, okuduklarınız kâbusunuz olacaktır.
TANER AY
Çimoto-san, Nagasaki’nin Urakami bölgesinden aşağı üst üç kilometre kuzeydeki Kawabira Dağı’nda çim biçiyordu. Saat 11.01’de tuhaf bir uğultu duyar. Elinde orak, başını kaldırır. Sekiz bin metre kadar yüksekteki bulutun ortasından gümüş renginde bir uçağın çıktığını ve Urakami’nin üzerine siyah bir şey bıraktığını görür.
Gümüş renkli uçak 44-27297 seri numaralı ve 393’üncü filoya ilişkin ‘Bockscar’ isimli B 29-35-MO Superfortress model ağır bombardıman uçağıdır. Tinian Adası’ndan sabah saat 03.47’de havalanmıştı. Kentin Urakami bölgesinin üzerinde bıraktığı siyah şeyse Plütonyum-239 tipi ve ‘Fat Man’ ismi verilmiş olan atom bombasıdır. Üç gün evvel Hiroşima’ya bırakılandan ‘Little Boy’ isimli atom bombasından bir buçuk kat daha yıkıcıdır.
Çimoto-san’ın siyah şeyi görmesinden kırk yedi saniye daha sonra evvel muazzam bir ışık parlaması olur, ardındansa dışı beyaz içi ateş topu bir bulut süratle ve sessiz halde yayılıp aşağıda akla gelebilecek ne var ise hepsini silindir üzere ezip toza dönüştürür. O bulutun şok dalgası da onca uzaklığa karşın Çimoto-san’ı havaya savurup, beş metre kadar ilerideki bir taş duvara fırlatmıştır. Çimoto-san, ne ateş topuna ne de etrafındaki Kawabira’daki ağaçların ve otların birden yok olmalarına mana veremez. Nagasaki limanından yedi sekiz kilometre kadar uzaktaki Oyama bölgesinde, Kato-san, dışı beyaz içi ateş topu bulutun mantara misal biçime büründüğünü fark ettiğinde, üstündeki giysilerin havaya uçuştuğunu ve birkaç saniye ortasında fazlaca zayıfladığını hisseder. Yanındaki ineğinin ise gözleri dehşetten büyümüş, öylece kalakalmıştır. Lakin, Takasi-san ve ineği onlar kadar şanslı olamayacaklar, Urakami’den iki kilometre kadar uzaktaki Odorise yolunda, ışık parladığında, kendisi de ineği de tutuşup yanacaklardır.
Takaşi Nagai, bir radyologdu. 9 Ağustos 1945 sabahında Nagasaki’ye Plütonyum-239 atıldığında, ayakta tedavi kliniğinin ikinci katındaki odasında, öğrencilere röntgen sinemalarını sınıflandırıyordu. Önünde çakan kör edici bir ışıkla savrulur, yıkıntıların altında kalır. Başının sağ tarafınca akan sıcak kan boynuna süzülürken, canlı canlı gömülmenin hayâl kırıklığı yaratan ve beşere kendisini zayıf hissettiren bir mevt formu olmasından dolayı dehşete kapılır. Yıkıntıların altından çıkabildiğinde, her gün penceresinin altında gördüğü Sakamoto, İwakava ve Hamaguçi semtlerinin yok olduklarını fark eder. 4982 derece sıcaklıktaki ateş, insanları, hayvanları, ağaçları, çiçekleri, otları ve yapıları kavurarak Nagasaki’yi çırılçıplak bırakıvermiştir. Takaşi Nagai, meskenlerinin de yıkılıp karısının öldüğünü fakat birkaç gün daha sonra öğrenebilecektir.
Plütonyum-239’un patlamasının akabinde, tıpkı Hiroşima’da olduğu üzere, iri çekirdekli bir kara yağmur başlar. Damlalar düştükleri yerde, ham petrol lekesine emsal izler bırakıyordu. Havadaki oksijen patlamayla tüketildiğinden ve karbondioksit salınımı çok derecede olduğundan, sağ kalanlar nefes almakta zorlanıyorlardı. Aslında, sağ kalanlar tabiri de pek yanlışsız değildir, her şeyi küle çeviren 4982 derecedeki ısıdan ve saniyede iki bin metre süratle hareket eden rüzgâr basıncıyla eşdeğerdeki güçten çeşitli niçinlerle kurtulan kim var ise, hepsi üç saat ortasında ışınım hastalığına yakalanmışlardır. Onların birçok bir hafta daha sonra ölür. Bir kısmında da iki hafta ortasında şiddetli kanamalar niçiniyle hayatlarını kaybeder. Dört hafta arasındayse akyuvarlardaki azalma niçiniyle kitlesel vefatlar başlar. en çok da çocuklar ölür. Takaşi Nagai, bir radyalog olarak ışınıma maruz kalanın yaşı ne kadar küçük olursa mevt ihtimalinin o kadar yüksek olduğunu raporlar.
Nagasaki’de kim sağ kaldıysa, çabucak hepsi, kemik iliği denatürasyonundan, lenf bezlerindeki değişimlerle orta çıkan nekrozdan ve üreme sistemi hastalıklarından muztaribtir. Takaşi Nagai de hastalandığını ve ömrünün fazla olamayacağını biliyordu. Bu niçinle radyolojiyi bırakıp yazmaya başlar. 1 Mayıs 1951 günüyse, saat 21.50 sularında, çabucak hemen 43 yaşındayken, lösemiden ölür. Otopside, sağlıklı bir beşerde 94 gram kadar olması gereken dalağının şişerek 3.410 gram tartıya ulaştığı, karaciğerinin ise 1.400 gram olması gerekirken 5.035 grama çıktığı belirlenir.
Takaşi Nagai’nin ‘Nagasaki’nin Çanları’ isimli yapıtı ağustos ayı ortasında İthaki Yayınları’nın ‘Japon Klasikleri’ dizisinin on dördüncü kitabı olarak çıktı. Dehşet verici bir tanıklığın tutanakları olduğu kadar, harika bir edebî eser olduğu da yadsınamaz. Hangi niçinle okumak isterseniz isteyin, ‘Nagasaki’nin Çanları’ kâbusunuz olacaktır. Kitabı ben bir sabah hastahâne odasında okumaya başladım, o gece konutumda bitirdim. İki gece boyunca uykularım acıdan kesildi, aldığım ilâç niçiniyle acıya alışıktım fakat, ‘Nagasaki’nin Çanları’nı bitirdiğim gece hissettiğim acının bedensel bir acı olmadığını, bir ruh acısı olduğunu fark ettim. Esmanur Yiğit’in ve Esranur Yiğit’in Japoncadan lisanımıza çevirdikleri ‘Nagasaki’nin Çanları’nı okuyup bitirdiğinizde, sizlerin de tıpkı acıyı hissedeceğinizden eminim.
ARALARINDA VİCDAN AZABI ÇEKEN OLDU MU?
Plütonyum-239 patladığında 39 bin kadar kişiyi çabucak öldürmüştü. Hiroşima’ya atılanın bir buçuk katı kadar yıkıcı bulunmasına rağmen, meyyit sayısının düşüklüğü, kentin dağlık bir alanda kurulmasına ve semtlerin vadilerde olmasına bağlanmıştır. Lakin, o yılın sonuna kadar ışınım hastalıklarından meyyit sayısı 75 bine, birkaç yıl ortasında de yaklaşık olarak 500 bine yükselecektir. Nagasaki’ye bombayı bırakan B 29-35-MO Superfortress 26 Eylül 1961 gününden beri National Museum of the U.S. Air Force’da sergileniyor. Uçağın mürettebatıysa 9 Ağustos 1945 gününden daha sonra birer ‘ulusal kahraman’ olarak yaşadılar. Sanki ortalarından vicdan azâbı çeken hiç oldu mu? Bilmiyorum. Japonya’nın yenildiği kesinlikle iken, Hiroşima’ya ve Nagasaki’ye neden atom bombasının atıldığıysa hayli kişinin başını karıştırmıştır. Merâk edenlere, 1975 yılında Altın Kitaplar’dan çıkan Charles L. Mee, Jr’un ‘Yağma’ isimli araştırmasını okumalarını öneririm. Lakin benim midemi asıl bulandıran şey, Amerika’da yüz elli bilim insanı ile yapılan bir anketin sonuçları olmuştur. Zira, bilim insanlarının yüzde on beşi bombanın atılmasını savunurken, atom bombası kullanılmasına karşı çıkanların oranıysa yalnızca yüzde ikide kalmıştı…
TANER AY
Çimoto-san, Nagasaki’nin Urakami bölgesinden aşağı üst üç kilometre kuzeydeki Kawabira Dağı’nda çim biçiyordu. Saat 11.01’de tuhaf bir uğultu duyar. Elinde orak, başını kaldırır. Sekiz bin metre kadar yüksekteki bulutun ortasından gümüş renginde bir uçağın çıktığını ve Urakami’nin üzerine siyah bir şey bıraktığını görür.
Gümüş renkli uçak 44-27297 seri numaralı ve 393’üncü filoya ilişkin ‘Bockscar’ isimli B 29-35-MO Superfortress model ağır bombardıman uçağıdır. Tinian Adası’ndan sabah saat 03.47’de havalanmıştı. Kentin Urakami bölgesinin üzerinde bıraktığı siyah şeyse Plütonyum-239 tipi ve ‘Fat Man’ ismi verilmiş olan atom bombasıdır. Üç gün evvel Hiroşima’ya bırakılandan ‘Little Boy’ isimli atom bombasından bir buçuk kat daha yıkıcıdır.
Çimoto-san’ın siyah şeyi görmesinden kırk yedi saniye daha sonra evvel muazzam bir ışık parlaması olur, ardındansa dışı beyaz içi ateş topu bir bulut süratle ve sessiz halde yayılıp aşağıda akla gelebilecek ne var ise hepsini silindir üzere ezip toza dönüştürür. O bulutun şok dalgası da onca uzaklığa karşın Çimoto-san’ı havaya savurup, beş metre kadar ilerideki bir taş duvara fırlatmıştır. Çimoto-san, ne ateş topuna ne de etrafındaki Kawabira’daki ağaçların ve otların birden yok olmalarına mana veremez. Nagasaki limanından yedi sekiz kilometre kadar uzaktaki Oyama bölgesinde, Kato-san, dışı beyaz içi ateş topu bulutun mantara misal biçime büründüğünü fark ettiğinde, üstündeki giysilerin havaya uçuştuğunu ve birkaç saniye ortasında fazlaca zayıfladığını hisseder. Yanındaki ineğinin ise gözleri dehşetten büyümüş, öylece kalakalmıştır. Lakin, Takasi-san ve ineği onlar kadar şanslı olamayacaklar, Urakami’den iki kilometre kadar uzaktaki Odorise yolunda, ışık parladığında, kendisi de ineği de tutuşup yanacaklardır.
Takaşi Nagai, bir radyologdu. 9 Ağustos 1945 sabahında Nagasaki’ye Plütonyum-239 atıldığında, ayakta tedavi kliniğinin ikinci katındaki odasında, öğrencilere röntgen sinemalarını sınıflandırıyordu. Önünde çakan kör edici bir ışıkla savrulur, yıkıntıların altında kalır. Başının sağ tarafınca akan sıcak kan boynuna süzülürken, canlı canlı gömülmenin hayâl kırıklığı yaratan ve beşere kendisini zayıf hissettiren bir mevt formu olmasından dolayı dehşete kapılır. Yıkıntıların altından çıkabildiğinde, her gün penceresinin altında gördüğü Sakamoto, İwakava ve Hamaguçi semtlerinin yok olduklarını fark eder. 4982 derece sıcaklıktaki ateş, insanları, hayvanları, ağaçları, çiçekleri, otları ve yapıları kavurarak Nagasaki’yi çırılçıplak bırakıvermiştir. Takaşi Nagai, meskenlerinin de yıkılıp karısının öldüğünü fakat birkaç gün daha sonra öğrenebilecektir.
Plütonyum-239’un patlamasının akabinde, tıpkı Hiroşima’da olduğu üzere, iri çekirdekli bir kara yağmur başlar. Damlalar düştükleri yerde, ham petrol lekesine emsal izler bırakıyordu. Havadaki oksijen patlamayla tüketildiğinden ve karbondioksit salınımı çok derecede olduğundan, sağ kalanlar nefes almakta zorlanıyorlardı. Aslında, sağ kalanlar tabiri de pek yanlışsız değildir, her şeyi küle çeviren 4982 derecedeki ısıdan ve saniyede iki bin metre süratle hareket eden rüzgâr basıncıyla eşdeğerdeki güçten çeşitli niçinlerle kurtulan kim var ise, hepsi üç saat ortasında ışınım hastalığına yakalanmışlardır. Onların birçok bir hafta daha sonra ölür. Bir kısmında da iki hafta ortasında şiddetli kanamalar niçiniyle hayatlarını kaybeder. Dört hafta arasındayse akyuvarlardaki azalma niçiniyle kitlesel vefatlar başlar. en çok da çocuklar ölür. Takaşi Nagai, bir radyalog olarak ışınıma maruz kalanın yaşı ne kadar küçük olursa mevt ihtimalinin o kadar yüksek olduğunu raporlar.
Nagasaki’de kim sağ kaldıysa, çabucak hepsi, kemik iliği denatürasyonundan, lenf bezlerindeki değişimlerle orta çıkan nekrozdan ve üreme sistemi hastalıklarından muztaribtir. Takaşi Nagai de hastalandığını ve ömrünün fazla olamayacağını biliyordu. Bu niçinle radyolojiyi bırakıp yazmaya başlar. 1 Mayıs 1951 günüyse, saat 21.50 sularında, çabucak hemen 43 yaşındayken, lösemiden ölür. Otopside, sağlıklı bir beşerde 94 gram kadar olması gereken dalağının şişerek 3.410 gram tartıya ulaştığı, karaciğerinin ise 1.400 gram olması gerekirken 5.035 grama çıktığı belirlenir.
Takaşi Nagai’nin ‘Nagasaki’nin Çanları’ isimli yapıtı ağustos ayı ortasında İthaki Yayınları’nın ‘Japon Klasikleri’ dizisinin on dördüncü kitabı olarak çıktı. Dehşet verici bir tanıklığın tutanakları olduğu kadar, harika bir edebî eser olduğu da yadsınamaz. Hangi niçinle okumak isterseniz isteyin, ‘Nagasaki’nin Çanları’ kâbusunuz olacaktır. Kitabı ben bir sabah hastahâne odasında okumaya başladım, o gece konutumda bitirdim. İki gece boyunca uykularım acıdan kesildi, aldığım ilâç niçiniyle acıya alışıktım fakat, ‘Nagasaki’nin Çanları’nı bitirdiğim gece hissettiğim acının bedensel bir acı olmadığını, bir ruh acısı olduğunu fark ettim. Esmanur Yiğit’in ve Esranur Yiğit’in Japoncadan lisanımıza çevirdikleri ‘Nagasaki’nin Çanları’nı okuyup bitirdiğinizde, sizlerin de tıpkı acıyı hissedeceğinizden eminim.
ARALARINDA VİCDAN AZABI ÇEKEN OLDU MU?
Plütonyum-239 patladığında 39 bin kadar kişiyi çabucak öldürmüştü. Hiroşima’ya atılanın bir buçuk katı kadar yıkıcı bulunmasına rağmen, meyyit sayısının düşüklüğü, kentin dağlık bir alanda kurulmasına ve semtlerin vadilerde olmasına bağlanmıştır. Lakin, o yılın sonuna kadar ışınım hastalıklarından meyyit sayısı 75 bine, birkaç yıl ortasında de yaklaşık olarak 500 bine yükselecektir. Nagasaki’ye bombayı bırakan B 29-35-MO Superfortress 26 Eylül 1961 gününden beri National Museum of the U.S. Air Force’da sergileniyor. Uçağın mürettebatıysa 9 Ağustos 1945 gününden daha sonra birer ‘ulusal kahraman’ olarak yaşadılar. Sanki ortalarından vicdan azâbı çeken hiç oldu mu? Bilmiyorum. Japonya’nın yenildiği kesinlikle iken, Hiroşima’ya ve Nagasaki’ye neden atom bombasının atıldığıysa hayli kişinin başını karıştırmıştır. Merâk edenlere, 1975 yılında Altın Kitaplar’dan çıkan Charles L. Mee, Jr’un ‘Yağma’ isimli araştırmasını okumalarını öneririm. Lakin benim midemi asıl bulandıran şey, Amerika’da yüz elli bilim insanı ile yapılan bir anketin sonuçları olmuştur. Zira, bilim insanlarının yüzde on beşi bombanın atılmasını savunurken, atom bombası kullanılmasına karşı çıkanların oranıysa yalnızca yüzde ikide kalmıştı…