Ünlü bankere ilişkin anıt mezar harabeye döndü! İstanbul’da Hasköy’de D-100 Karayolu’nun çabucak yanında bir anıt mezarı bulunuyor. Anıt, 19. yüzyılın en zenginlerinden olan 1781 yılında dünyaya gelen Salomon Kamondo’ya ilişkin.
Kırım Savaşı’nı finanse ettiği üzere Osmanlı hazinesine borç veren ünlü Osmanlı bankeri Salomon Kamondo, bununla birlikte Osmanlı finans sisteminin de kurucusu.
Şirket-i Hayriye ve Dersaadet Tramvay Şirketi’ne iştirakleri, Altıncı Daire-i Belediye’nin kuruluşuna verdikleri katkılar, en kıymetli teşebbüsleri içinde Banker Sokak ve Bankalar Caddesi’ni birleştiren en bilindik kent yapılarından biri olan Kamondo Merdivenleri de Salomon Kamondo tarafınca inşa ettirildi.
Sekiz biçiminde, iki taraflı merdivenlerde birfazlaca dizi ve sinema de çekildi. 1873 yılında Paris’te ömrünü kaybeden Kamondo’nun cenazesi vasiyeti üzerine İstanbul’a getirilerek 14 Nisan 1873’te Hasköy Mezarlığı’nda evvelde inşa ettirdiği anıt mezarda toprağa verildi.
ANIT MEZARIN İÇİ HARABEYE DÖNDÜ
1952 yılında D-100 karayolu, mezarlığın ortasından geçince mermer taşları bile İtalya’nın Carrare bölgesinden getirilen görkemli anıt mezarı sahipsiz kaldı. Vakit ortasında taşları etraftaki ‘insan gücüyle’ kırıldı, anıt mezarın içi harabeye döndü. Dizaynıyla dikkat çeken anıt mezarı, evsizler ve uçucu husus bağımlıları da barınak olarak kullanıyor.
Abraham Salomon Kamondo ve ailesinin engizisyon mağduru olduğunu söyleyen araştırmacı Muharrir Selçuk Eracun, aile hakkında şu ayrıntıları verdi:
“Sefarad Musevilerinden olan aile daha evvel Venedik’e gidip daha sonra İstanbul’a gelmiştir. Kamondo, İstanbul’da iş adamı olup bankerlik konusunda işler beceren bir insandır. Bu aile Osmanlı’nın da faydalanacağı bir aile olmuştur.”
Kamondo’nun Türkiye’nin hala kullandığı birtakım yatırımların da yatırımcısı olduğunu kaydeden Eracun, “Bunlardan en değerlisi Bankalar Caddesi’ne yaptırmış olduğu hanlardır. Serdar-ı Ekrem Caddesi’ndeki Kamondo ailesinin binası ve mimari estetiği ile dikkat çeken Kamondo merdivenleri de bu aile tarafınca yaptırılmıştır” dedi.
Kamondo’nun mezarının vasiyeti üzerine Paris’ten İstanbul’a getirildiğini ve Halıcıoğlu’nda defnedildiğini söyleyen Eracun, Yahudi mezarlığı olan alanın vakit içerisinde kentin genişlemesiyle atıl hale geldiğini belirtti.
Kamondo’nun toplu taşımanın yapı taşlarından olan Şirket-i Hayriye’nin ve tramvay yatırımcılığının kuruluşunda büyük emek sarfettiğini kaydeden Eracun, şu biçimde devam etti:
“Mezar tam yolun ortasında kalmakta ve yaya gelecek olan vatandaşların ziyaret etmesi için pek elverişli bir yer değil. Buranın düzenlenip Kamondo ailesinin İstanbul’a yaptığı katkılara yakışacak biçimde ziyarete açılması kent için kıymetli olacaktır zira Kamondo ailesi bugün dünya çapında tanınıyor. Vasiyeti buraya gömülmekti bu alan düzenlenirse hakettiği kıymeti kazanacaktır.”
Kamondo’nun mezarını ziyarete gelen Alfrant Masıs Bedrosıan karşılaştığı görüntü karşısında hayrete düştüğünü lisana getirdi. Bedrosıan, “Burayı öyleyse görür görmez şok oldum. Diğer bir yer olsaydı herbiçimde kıyametler kopardı. Belediyenin buraya sahip çıkmaması üzücü. Bu erkeklerin Osmanlı’ya bu kadar katkıları olmuştur, burası fazlaca kıymetli bir yer” diye konuştu.
Kırım Savaşı’nı finanse ettiği üzere Osmanlı hazinesine borç veren ünlü Osmanlı bankeri Salomon Kamondo, bununla birlikte Osmanlı finans sisteminin de kurucusu.
Şirket-i Hayriye ve Dersaadet Tramvay Şirketi’ne iştirakleri, Altıncı Daire-i Belediye’nin kuruluşuna verdikleri katkılar, en kıymetli teşebbüsleri içinde Banker Sokak ve Bankalar Caddesi’ni birleştiren en bilindik kent yapılarından biri olan Kamondo Merdivenleri de Salomon Kamondo tarafınca inşa ettirildi.
Sekiz biçiminde, iki taraflı merdivenlerde birfazlaca dizi ve sinema de çekildi. 1873 yılında Paris’te ömrünü kaybeden Kamondo’nun cenazesi vasiyeti üzerine İstanbul’a getirilerek 14 Nisan 1873’te Hasköy Mezarlığı’nda evvelde inşa ettirdiği anıt mezarda toprağa verildi.
ANIT MEZARIN İÇİ HARABEYE DÖNDÜ
1952 yılında D-100 karayolu, mezarlığın ortasından geçince mermer taşları bile İtalya’nın Carrare bölgesinden getirilen görkemli anıt mezarı sahipsiz kaldı. Vakit ortasında taşları etraftaki ‘insan gücüyle’ kırıldı, anıt mezarın içi harabeye döndü. Dizaynıyla dikkat çeken anıt mezarı, evsizler ve uçucu husus bağımlıları da barınak olarak kullanıyor.
Abraham Salomon Kamondo ve ailesinin engizisyon mağduru olduğunu söyleyen araştırmacı Muharrir Selçuk Eracun, aile hakkında şu ayrıntıları verdi:
“Sefarad Musevilerinden olan aile daha evvel Venedik’e gidip daha sonra İstanbul’a gelmiştir. Kamondo, İstanbul’da iş adamı olup bankerlik konusunda işler beceren bir insandır. Bu aile Osmanlı’nın da faydalanacağı bir aile olmuştur.”
Kamondo’nun Türkiye’nin hala kullandığı birtakım yatırımların da yatırımcısı olduğunu kaydeden Eracun, “Bunlardan en değerlisi Bankalar Caddesi’ne yaptırmış olduğu hanlardır. Serdar-ı Ekrem Caddesi’ndeki Kamondo ailesinin binası ve mimari estetiği ile dikkat çeken Kamondo merdivenleri de bu aile tarafınca yaptırılmıştır” dedi.
Kamondo’nun mezarının vasiyeti üzerine Paris’ten İstanbul’a getirildiğini ve Halıcıoğlu’nda defnedildiğini söyleyen Eracun, Yahudi mezarlığı olan alanın vakit içerisinde kentin genişlemesiyle atıl hale geldiğini belirtti.
Kamondo’nun toplu taşımanın yapı taşlarından olan Şirket-i Hayriye’nin ve tramvay yatırımcılığının kuruluşunda büyük emek sarfettiğini kaydeden Eracun, şu biçimde devam etti:
“Mezar tam yolun ortasında kalmakta ve yaya gelecek olan vatandaşların ziyaret etmesi için pek elverişli bir yer değil. Buranın düzenlenip Kamondo ailesinin İstanbul’a yaptığı katkılara yakışacak biçimde ziyarete açılması kent için kıymetli olacaktır zira Kamondo ailesi bugün dünya çapında tanınıyor. Vasiyeti buraya gömülmekti bu alan düzenlenirse hakettiği kıymeti kazanacaktır.”
Kamondo’nun mezarını ziyarete gelen Alfrant Masıs Bedrosıan karşılaştığı görüntü karşısında hayrete düştüğünü lisana getirdi. Bedrosıan, “Burayı öyleyse görür görmez şok oldum. Diğer bir yer olsaydı herbiçimde kıyametler kopardı. Belediyenin buraya sahip çıkmaması üzücü. Bu erkeklerin Osmanlı’ya bu kadar katkıları olmuştur, burası fazlaca kıymetli bir yer” diye konuştu.