TANER AY
Çabucak her gün kitapçıların raflarına bakmak alışkanlığım vardı. Lakin, küçük bir rahatsızlığım niçiniyle, kırk günü aşkın müddet kitapçılara uğrayamadım. Buna rağmen, dostlarım beni hiç kitapsız bırakmadılar. Hepsine müteşekkirim. Bu müddette okuma önceliğini araştırmalara ve arşiv çalışmalarına verdim.
Oğuzhan Murat Öztürk’ün yayıma hazırladığı ‘En Meşhur Türk Pehlivanları’nı (Ötüken Neşriyât) ve baba dostu M.Güner Demiray’ın ‘Yaşamak İçin’ (İzan Yayıncılık) isimli romanınıysa daha keyifli günlerimde okumak için biraz erteledim: Her gedâ fehm eylemez, âyin-i Cem’dir kırâat! Toplumsal tarihimizin yazımı açısından, mezarlık ve nikâh kayıtları hayli kıymetli olmalarına rağmen, maalesef ikisinde de sınıfta kalan bir milletiz.
Nikâh kayıtlarında daha evvel Konya’daki Tablet Kitabevi’nce yayımlanan ‘Bir İmamın Nikâh Defteri’ni edinmiş ve günlerce elimden bırakamamıştım. Geçenlerde kırk beş yıllık arkadaşım Ahmet Zeki Pamuk bana Giresun Belediyesi Kültür Yayınları’nın ‘Giresun Nikâh Kayıtları’nı gönderdi. Feridun Emecen’in ve Ayhan Yüksel’in yayıma hazırladıkları bu eser, 1864 ile 1930 içindeki nikâh kayıtlarını içermektedir.
Kitapta, fakülteden arkadaşımız Ferda’nın ailesinden fotoğrafların da bulunması, ayrıyeten beğenilen bir sürpriz oldu. İstanbul Ticaret Odası’nın yayımladığı ‘Osmanlı Filistini Yer İsimleri Kılavuzu ve Atlası’nın ise bir müddetdir peşindeydim. Bulamamıştım. Lakin, sonunda KARAR gazetesinden sevgili dostlarım İbrahim Kiras’ın ve Saliha Sultan’ın yardımıyla yapıtı edinebildim.
Bu hoş kitap için İTO idare konseyi lideri Şekib Avdagiç’e de ayrıyeten teşekkür ederim. Harikulade bir çalışma, nefis bir baskı. Benim üzere tarihe ve tarihî yerleşim yerlerine meraklı biri için epey bedelli bir müracaat kaynağı. Andreas Baltas’ın ‘1890-1922 Ortası İzmir’de Faaliyet Gösteren Rum Spor Kulüpleri’ isimli değerli araştırmasıysa Altay Spor Eğitim Vakfı ile Yakın Yayınları tarafınca yayımlanmış.
Aslında eser müellifin yüksek lisans tezinin genişletilmiş biçimi. Yapıtı bana İzmirli şâir dostum Halit Özboyacı gönderdi. İçindeki arşiv fotoğraflarıyla tartışmasız bir çalışma. Bu yapıttan, Altay Spor Kulübü’nün Karşıyaka’daki Türk mahallesi olan Soğukkuyu’da kurulduğunu, 1911 yılında açılan Panionis Stadı’nın işgalden daha sonra evvel Punta Stadı, daha sonra da Altay ile özdeşleşerek Alsancak Stadyumu olarak anıldığını ve 1918 yılında yapılan XVIII’nci Paniyon Oyunları’na birinci kez bir Türk kadrosu olarak Altay’ın katıldığını Andreas Baltas’tan öğrendim. Bu karşılaşmalarda Altaylı Türk atlet Osman ile Panionioslu Rum sportmen Petritsas içindeki olayı da, isterseniz Andreas Baltas’tan okuyun, zira hayli keyifli…
KILIÇ KALKAN OYUNUNDA GLADYÖRLERİN TESİRİ VAR MI?
Yusuf Kenan Yetişen’in ‘Bursa Nakliyecilik Tarihi’ isimli yapıtını daha evvel KARAR gazetesinde yazmıştım. Kenan Beyefendi, bu kere, kitapçılarda hiç bulamayacağımız ‘Bursa Kılıç-Kalkan Halk Oyunu ve Tarihçesi’ ile ‘Bursa Kılıç-Kalkan Halk Oyunu ve Ustaların 10 Yılı’ isimli yapıtlarını imzalayarak gönderdi.
Bu yapıtlardan kılıç-kalkan oyununun tarihi kökenlerine ait fazlaca şey öğrendim. Lakin, başımda diğer bir soru var: Sanki, kılıç-kalkan oyunlarında gladyatör dövüşlerindeki ritüellerin ne kadar tesiri var?
Zira, topraklarımızda bir hayli gladyatörün yetiştiğini ve Amisos (Samsun), Ephesos (Efes), Smyrna (İzmir), Tralles (Aydın), Thyateira (Akhisar) ve Halikarnassos (Bodrum) üzere yerleşim yerlerindeki hafriyatlarda gladyatör mezar taşlarının bulunduğunu biliyoruz. Kenan Bey’in bu açıdan da araştırmalarını genişleteceğini umuyorum. Bu kıymetli kitapları tahminen Bursa’daki Çalıkuşu Sahaf aracılığıyla bulabilirsiniz.
KOCA YUSUF’TAN KEL ALİÇO’YA YAĞLI GÜREŞİN PEHLİVANLARI
Tanınmış Türkçülerimizden M. Sami Karayel’in, 1941-1948 yılları içinde 13 kitapta 16 pehlivanın ömrünü ve güreşlerini anlattığı ve müstakil olarak basılan ‘En Meşhur Türk Pehlivanları’ serisi, cihana nam salan güreşçilerimiz hakkında neşredilmiş birinci kitapları içeriyor.
Ötüken Yayınları’nın Oğuzhan Murat Öztürk tarafınca serinin tüm kitaplarının bir ortaya getirilip notlandırılması suretiyle yayıma hazırlanan hacimli ‘En Meşhur Türk Pehlivanları’ yapıtında, Türk pehlivanlık tarihinin şu büyük isimleri anlatılıyor:
Kel Aliço, Koca Yusuf, Çolak Mümin, Kazıkçı Kara Bekir, Hergeleci İbrahim, Sultan Abdülaziz Han, Yozgatlı Kel Hasan Yürük Ali, Arnavudoğlu Ali, Kavasoğlu İbrahim, Şamdancıbaşı Kara İbo, Kara Ahmet, Kurtdereli Mehmet, Makarnacı Hüseyin, Adalı Halil, Kızılcıklı Mahmut.
Çabucak her gün kitapçıların raflarına bakmak alışkanlığım vardı. Lakin, küçük bir rahatsızlığım niçiniyle, kırk günü aşkın müddet kitapçılara uğrayamadım. Buna rağmen, dostlarım beni hiç kitapsız bırakmadılar. Hepsine müteşekkirim. Bu müddette okuma önceliğini araştırmalara ve arşiv çalışmalarına verdim.
Oğuzhan Murat Öztürk’ün yayıma hazırladığı ‘En Meşhur Türk Pehlivanları’nı (Ötüken Neşriyât) ve baba dostu M.Güner Demiray’ın ‘Yaşamak İçin’ (İzan Yayıncılık) isimli romanınıysa daha keyifli günlerimde okumak için biraz erteledim: Her gedâ fehm eylemez, âyin-i Cem’dir kırâat! Toplumsal tarihimizin yazımı açısından, mezarlık ve nikâh kayıtları hayli kıymetli olmalarına rağmen, maalesef ikisinde de sınıfta kalan bir milletiz.
Nikâh kayıtlarında daha evvel Konya’daki Tablet Kitabevi’nce yayımlanan ‘Bir İmamın Nikâh Defteri’ni edinmiş ve günlerce elimden bırakamamıştım. Geçenlerde kırk beş yıllık arkadaşım Ahmet Zeki Pamuk bana Giresun Belediyesi Kültür Yayınları’nın ‘Giresun Nikâh Kayıtları’nı gönderdi. Feridun Emecen’in ve Ayhan Yüksel’in yayıma hazırladıkları bu eser, 1864 ile 1930 içindeki nikâh kayıtlarını içermektedir.
Kitapta, fakülteden arkadaşımız Ferda’nın ailesinden fotoğrafların da bulunması, ayrıyeten beğenilen bir sürpriz oldu. İstanbul Ticaret Odası’nın yayımladığı ‘Osmanlı Filistini Yer İsimleri Kılavuzu ve Atlası’nın ise bir müddetdir peşindeydim. Bulamamıştım. Lakin, sonunda KARAR gazetesinden sevgili dostlarım İbrahim Kiras’ın ve Saliha Sultan’ın yardımıyla yapıtı edinebildim.
Bu hoş kitap için İTO idare konseyi lideri Şekib Avdagiç’e de ayrıyeten teşekkür ederim. Harikulade bir çalışma, nefis bir baskı. Benim üzere tarihe ve tarihî yerleşim yerlerine meraklı biri için epey bedelli bir müracaat kaynağı. Andreas Baltas’ın ‘1890-1922 Ortası İzmir’de Faaliyet Gösteren Rum Spor Kulüpleri’ isimli değerli araştırmasıysa Altay Spor Eğitim Vakfı ile Yakın Yayınları tarafınca yayımlanmış.
Aslında eser müellifin yüksek lisans tezinin genişletilmiş biçimi. Yapıtı bana İzmirli şâir dostum Halit Özboyacı gönderdi. İçindeki arşiv fotoğraflarıyla tartışmasız bir çalışma. Bu yapıttan, Altay Spor Kulübü’nün Karşıyaka’daki Türk mahallesi olan Soğukkuyu’da kurulduğunu, 1911 yılında açılan Panionis Stadı’nın işgalden daha sonra evvel Punta Stadı, daha sonra da Altay ile özdeşleşerek Alsancak Stadyumu olarak anıldığını ve 1918 yılında yapılan XVIII’nci Paniyon Oyunları’na birinci kez bir Türk kadrosu olarak Altay’ın katıldığını Andreas Baltas’tan öğrendim. Bu karşılaşmalarda Altaylı Türk atlet Osman ile Panionioslu Rum sportmen Petritsas içindeki olayı da, isterseniz Andreas Baltas’tan okuyun, zira hayli keyifli…
KILIÇ KALKAN OYUNUNDA GLADYÖRLERİN TESİRİ VAR MI?
Yusuf Kenan Yetişen’in ‘Bursa Nakliyecilik Tarihi’ isimli yapıtını daha evvel KARAR gazetesinde yazmıştım. Kenan Beyefendi, bu kere, kitapçılarda hiç bulamayacağımız ‘Bursa Kılıç-Kalkan Halk Oyunu ve Tarihçesi’ ile ‘Bursa Kılıç-Kalkan Halk Oyunu ve Ustaların 10 Yılı’ isimli yapıtlarını imzalayarak gönderdi.
Bu yapıtlardan kılıç-kalkan oyununun tarihi kökenlerine ait fazlaca şey öğrendim. Lakin, başımda diğer bir soru var: Sanki, kılıç-kalkan oyunlarında gladyatör dövüşlerindeki ritüellerin ne kadar tesiri var?
Zira, topraklarımızda bir hayli gladyatörün yetiştiğini ve Amisos (Samsun), Ephesos (Efes), Smyrna (İzmir), Tralles (Aydın), Thyateira (Akhisar) ve Halikarnassos (Bodrum) üzere yerleşim yerlerindeki hafriyatlarda gladyatör mezar taşlarının bulunduğunu biliyoruz. Kenan Bey’in bu açıdan da araştırmalarını genişleteceğini umuyorum. Bu kıymetli kitapları tahminen Bursa’daki Çalıkuşu Sahaf aracılığıyla bulabilirsiniz.
KOCA YUSUF’TAN KEL ALİÇO’YA YAĞLI GÜREŞİN PEHLİVANLARI
Tanınmış Türkçülerimizden M. Sami Karayel’in, 1941-1948 yılları içinde 13 kitapta 16 pehlivanın ömrünü ve güreşlerini anlattığı ve müstakil olarak basılan ‘En Meşhur Türk Pehlivanları’ serisi, cihana nam salan güreşçilerimiz hakkında neşredilmiş birinci kitapları içeriyor.
Ötüken Yayınları’nın Oğuzhan Murat Öztürk tarafınca serinin tüm kitaplarının bir ortaya getirilip notlandırılması suretiyle yayıma hazırlanan hacimli ‘En Meşhur Türk Pehlivanları’ yapıtında, Türk pehlivanlık tarihinin şu büyük isimleri anlatılıyor:
Kel Aliço, Koca Yusuf, Çolak Mümin, Kazıkçı Kara Bekir, Hergeleci İbrahim, Sultan Abdülaziz Han, Yozgatlı Kel Hasan Yürük Ali, Arnavudoğlu Ali, Kavasoğlu İbrahim, Şamdancıbaşı Kara İbo, Kara Ahmet, Kurtdereli Mehmet, Makarnacı Hüseyin, Adalı Halil, Kızılcıklı Mahmut.