SALİHA SULTAN | ADANA
Adana’da bu yıl 29’uncusu düzenlenen Memleketler arası Adana Altın Koza Sinema Şenliği kapsamında ‘Sinemada şiir’ söyleşisi gerçekleştirildi. Adana Büyükşehir Belediyesi Tiyatro Salonu’nda 13 Eylül Salı akşamı düzenlenen söyleşide şairler Ataol Behramoğlu, Nihat Behram ve Nevzat Çelik konuşmacı oldu.
Söyleşide sinema ve şiir içindeki ilgiyi ele alan şair Behramoğlu, şunları kaydetti:
Ece Ayhan sinema üzerine bir yazısında hikaye ve şiir sineması diye bir ayrım yazmış örneğin. Çok güzel bir yazı. Bence de Türk sineması daha epeyce hikaye sineması olarak gelişmiş bir sinema. Şiir sineması ise görselliğin daha ağır bastığı bir sinema.” Behramoğlu, en eski sanat çeşidi olan şiir ile en yeni sanat çeşidi olan sinema içinde birinci vakit içinderda kıssanın özetlenmesi noktasında bir ilgi olduğunu vurgulayarak, “Bütün sanat alanları birbiriyle bağlıdır. Zira sanatsal yaratı hakikaten yola çıkar fakat gerçek olmayan bir gerçeği de kurgular. Bütün sanat kolları içinde gerçeği bir daha yorumlama konusunda bir iştirak var.”
Sinemanın roman çeşidini de özetlediği görüşünü lisana getiren Behramoğlu, “Sinema hikayeyi imajlarla anlatır, romandaki tabiat betimi bir sayfa sürer, sinema onu tak diye bir karede gösterir. Lakin sinemada bugün şöyleki bir sapma da kelam konusu bugün, dizi meselesi… Diziler bırak hikayeyi özetlemeyi, uzatıyor da uzatıyor” sözlerini kullandı.
Ataol Behramoğlu (ortada), Nihat Behram (sağda) ve Nevzat Çelik (solda)
Behramoğlu, şiirin sinema ile özdeşleştiği ikinci hususun ise vakit sorunu olduğunu belirterek, şunlara dikkat çekti:
Bir romanda vakit içinderı kısım bölüm okursun, karıştırırsın sayfaları, sinema ise bir yıl daha sonrayı tak diye gösterir. Şiir de bütün vakit içinderı birbirine karıştırarak vakit hissinde size öbür bir derinlik verir. Şiir ve sinema içindeki yakınlık ve uzaklıklar deyince demek ki hikayenin özetlenmesi yani hikayenin imaja dönmesi ve vakit kavramı konuşulabilir. Sinema ve şiir bu manada en yakın iki sanattır.
‘KADINDAN ŞAİR OLMAZ SORUNUNUN TOPLUMSAL niçinLERİNE BAKMALI’
Adanalıların büyük ilgi gösterdiği söyleşide şair Behramoğlu’nun kendisine bir bayan dinleyici tarafınca yöneltilen ‘Kadından neden şair olmaz?’ soruya verdiği karşılık ise, edebiyat dünyasının ezeli tartışmalarından birinin bugünkü geldiği noktaya ışık tutacak nitelikteydi:
Bu soruyu yalnızca şiire indirgememeli. Müziğe bakın örneğin büyük bestekarlar Mozart, Schopenhauer üzere isimler. Büyük ressamlara bakıyoruz, romancılara bakıyoruz hepsi erkek isimler. Çok büyük bayan müellifler, müzisyenler, ressamlar da var olağan ki. Lakin bu sıkıntıyı şiire indirgemek yanlış, bu genel bir sorun. Ve bunun toplumsal niçinleri vardır kesinlikle. Toplumsal yapının natürel ki rolü var. Erkek hükümran bir dünyada yaşıyoruz ki bana sorarsanız epeyce fazla erkek var, gerek yok. Bugün lakin bayan şairlerin sayısı giderek artıyor, genç şairler içinde artık oldukçaça bayan şair görüyoruz.
NİHAT BEHRAM: ŞİİRSEL SİNEMA SİNEMADA ŞİİR OKUNMASI DEĞİLDİR
Söyleşinin öbür konuğu şair Nihat Behram da konuşmasında şiirin sinemada yer alma biçimini ele aldı. Behram şunları aktardı:
Şiir ve sinema ilgisi bir şairin ömrünü sinemaya çekmek ya da bir sinemada şiir okumak, şiir kitabı göstermek değildir, zira bunlar yapılabilir şeyler. Her şiirin gerisinde derinlikli bir hikaye vardır, Ahmet arifin ‘33 Kurşun’ şiiri örneğin, hayli derin bir hikayedir. Ya da Tevfik Fikret’in hayatı örneğin, bunlar çekilebilir şeyler. Bir şiir tarihi olayı anlatan bir şeydir lakin anlattığı tarihi olayı imgelerle aştığı vakit şiire ulaşılabilir. Yani şiir kendi ortasında şiir taşımak zorunda sanat olmak için. Bana göre direktör de bunu başardığı vakit sineması şiirsel olur.
NEVZAT ÇELİK: ASLOLAN ŞİİRDİR
Şair Nevzat Çelik ise şu fikirlerini kaydetti:
Şiirin sanat kollarını öncelediği ve yönlendirdiği bilinir. Bir taşın yontulmasında, fotoğraftaki renklerin geçişinde, müziğin ritminde şiir vardır. Şiir sestir, renktir, ahenktir yani bunların hepsidir. Şiirin, sözler, sözcükler kullanıldığı için hikaye ve romanla alışverişi daha sıkı olması gerektiği düşünülürken o denli değildir, yani şiirle yakın değildir. Şiir zira tüm sözleri bir ortaya getirdiğinde manasından öteki bir yere ulaştırdığı için şiir olur. Bu manada bütün fotoğraf, heykel, roman, hikaye ve sinemayı da dahil edersek bütün bu sanat kolları şiirle başlayıp şiirle biten şeyler içindeki formlardır. Aslolan ise şiirdir.
Söyleşi sonunda üç şair okurlarına kitaplarını imzaladı. Adanalıların büyük ilgi gösterdiği söyleşi sırasında Mazlum Vesek tarafınca hazırlanan ‘Türk Sinemasının Belleği Dergiler’ standı de ziyaretçilerle buluştu. 1950’lerde yayımlanan Genç Sinema, Yeni Sinema, Yedinci Sanat üzere mecmuaların görülebileceği stant fuar boyunca ziyaretçilerle buluşmaya devam edecek.
Adana’da bu yıl 29’uncusu düzenlenen Memleketler arası Adana Altın Koza Sinema Şenliği kapsamında ‘Sinemada şiir’ söyleşisi gerçekleştirildi. Adana Büyükşehir Belediyesi Tiyatro Salonu’nda 13 Eylül Salı akşamı düzenlenen söyleşide şairler Ataol Behramoğlu, Nihat Behram ve Nevzat Çelik konuşmacı oldu.
Söyleşide sinema ve şiir içindeki ilgiyi ele alan şair Behramoğlu, şunları kaydetti:
Ece Ayhan sinema üzerine bir yazısında hikaye ve şiir sineması diye bir ayrım yazmış örneğin. Çok güzel bir yazı. Bence de Türk sineması daha epeyce hikaye sineması olarak gelişmiş bir sinema. Şiir sineması ise görselliğin daha ağır bastığı bir sinema.” Behramoğlu, en eski sanat çeşidi olan şiir ile en yeni sanat çeşidi olan sinema içinde birinci vakit içinderda kıssanın özetlenmesi noktasında bir ilgi olduğunu vurgulayarak, “Bütün sanat alanları birbiriyle bağlıdır. Zira sanatsal yaratı hakikaten yola çıkar fakat gerçek olmayan bir gerçeği de kurgular. Bütün sanat kolları içinde gerçeği bir daha yorumlama konusunda bir iştirak var.”
Sinemanın roman çeşidini de özetlediği görüşünü lisana getiren Behramoğlu, “Sinema hikayeyi imajlarla anlatır, romandaki tabiat betimi bir sayfa sürer, sinema onu tak diye bir karede gösterir. Lakin sinemada bugün şöyleki bir sapma da kelam konusu bugün, dizi meselesi… Diziler bırak hikayeyi özetlemeyi, uzatıyor da uzatıyor” sözlerini kullandı.
Ataol Behramoğlu (ortada), Nihat Behram (sağda) ve Nevzat Çelik (solda)
Behramoğlu, şiirin sinema ile özdeşleştiği ikinci hususun ise vakit sorunu olduğunu belirterek, şunlara dikkat çekti:
Bir romanda vakit içinderı kısım bölüm okursun, karıştırırsın sayfaları, sinema ise bir yıl daha sonrayı tak diye gösterir. Şiir de bütün vakit içinderı birbirine karıştırarak vakit hissinde size öbür bir derinlik verir. Şiir ve sinema içindeki yakınlık ve uzaklıklar deyince demek ki hikayenin özetlenmesi yani hikayenin imaja dönmesi ve vakit kavramı konuşulabilir. Sinema ve şiir bu manada en yakın iki sanattır.
‘KADINDAN ŞAİR OLMAZ SORUNUNUN TOPLUMSAL niçinLERİNE BAKMALI’
Adanalıların büyük ilgi gösterdiği söyleşide şair Behramoğlu’nun kendisine bir bayan dinleyici tarafınca yöneltilen ‘Kadından neden şair olmaz?’ soruya verdiği karşılık ise, edebiyat dünyasının ezeli tartışmalarından birinin bugünkü geldiği noktaya ışık tutacak nitelikteydi:
Bu soruyu yalnızca şiire indirgememeli. Müziğe bakın örneğin büyük bestekarlar Mozart, Schopenhauer üzere isimler. Büyük ressamlara bakıyoruz, romancılara bakıyoruz hepsi erkek isimler. Çok büyük bayan müellifler, müzisyenler, ressamlar da var olağan ki. Lakin bu sıkıntıyı şiire indirgemek yanlış, bu genel bir sorun. Ve bunun toplumsal niçinleri vardır kesinlikle. Toplumsal yapının natürel ki rolü var. Erkek hükümran bir dünyada yaşıyoruz ki bana sorarsanız epeyce fazla erkek var, gerek yok. Bugün lakin bayan şairlerin sayısı giderek artıyor, genç şairler içinde artık oldukçaça bayan şair görüyoruz.
NİHAT BEHRAM: ŞİİRSEL SİNEMA SİNEMADA ŞİİR OKUNMASI DEĞİLDİR
Söyleşinin öbür konuğu şair Nihat Behram da konuşmasında şiirin sinemada yer alma biçimini ele aldı. Behram şunları aktardı:
Şiir ve sinema ilgisi bir şairin ömrünü sinemaya çekmek ya da bir sinemada şiir okumak, şiir kitabı göstermek değildir, zira bunlar yapılabilir şeyler. Her şiirin gerisinde derinlikli bir hikaye vardır, Ahmet arifin ‘33 Kurşun’ şiiri örneğin, hayli derin bir hikayedir. Ya da Tevfik Fikret’in hayatı örneğin, bunlar çekilebilir şeyler. Bir şiir tarihi olayı anlatan bir şeydir lakin anlattığı tarihi olayı imgelerle aştığı vakit şiire ulaşılabilir. Yani şiir kendi ortasında şiir taşımak zorunda sanat olmak için. Bana göre direktör de bunu başardığı vakit sineması şiirsel olur.
NEVZAT ÇELİK: ASLOLAN ŞİİRDİR
Şair Nevzat Çelik ise şu fikirlerini kaydetti:
Şiirin sanat kollarını öncelediği ve yönlendirdiği bilinir. Bir taşın yontulmasında, fotoğraftaki renklerin geçişinde, müziğin ritminde şiir vardır. Şiir sestir, renktir, ahenktir yani bunların hepsidir. Şiirin, sözler, sözcükler kullanıldığı için hikaye ve romanla alışverişi daha sıkı olması gerektiği düşünülürken o denli değildir, yani şiirle yakın değildir. Şiir zira tüm sözleri bir ortaya getirdiğinde manasından öteki bir yere ulaştırdığı için şiir olur. Bu manada bütün fotoğraf, heykel, roman, hikaye ve sinemayı da dahil edersek bütün bu sanat kolları şiirle başlayıp şiirle biten şeyler içindeki formlardır. Aslolan ise şiirdir.
Söyleşi sonunda üç şair okurlarına kitaplarını imzaladı. Adanalıların büyük ilgi gösterdiği söyleşi sırasında Mazlum Vesek tarafınca hazırlanan ‘Türk Sinemasının Belleği Dergiler’ standı de ziyaretçilerle buluştu. 1950’lerde yayımlanan Genç Sinema, Yeni Sinema, Yedinci Sanat üzere mecmuaların görülebileceği stant fuar boyunca ziyaretçilerle buluşmaya devam edecek.