Merhum Dr. İrfan Çiftçi’nin daha evvel kitaplaşmamış şiirleri vefatının birinci yılında ‘İnsan Doğduğu Yere Benzer’ ismiyle yayımlandı. Kitabı yayıma hazırlayan isimlerden şair Ali Günvar: “Kitaptaki şiirler İrfan Çiftçi’nin epeyce öncelerde yazdığı, birtakım yerlerde yayımlanmış şiirler lakin adeta hiç bir vakit kitap haline getirmek istemedi. Güzel bir şair olduğunu biliyordu lakin kendi kemâlâtına tam eremediğini düşünüyordu bence… Lakin, bana sorarsanız ermişti. Şiirleri Osman Hakan A. ile bir arada topladık ve hayli sağlam şiirler olduğunu bir kere daha gördük.”
Kültür-sanat dünyamızın öncü isimlerinden, İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi, şair, muharrir merhum Dr. İrfan Çiftçi’nin daha evvel kitaplaşmamış şiirleri vefatının birinci yılında ‘İnsan Doğduğu Yere Benzer’ ismiyle yayımlandı. Artshop Yayıncılık etiketiyle raflarda yerini alan kitap eşi Aylin, oğulları Atahan ve Metehan, kardeşi Engin Çifti’nin isteği üzerine, merhumun şair dostları Ali Günvar ve Osman Hakan A.’nın editörlüğünde yayıma hazırlandı.
Kitabın yayımlanmasının akabinde görüştüğüm merhum şairin oğlu Atahan Çiftçi “Şairlik, babamın kimliklerinden sadece biri lakin bence en epeyce bedel verdiğiydi” diyerek, babasının şiirlerini niye daha evvel kitaplaştırmadığına dair kanılarını şu biçimde aktardı:
“Neredeyse 40 yıllık bir vakte yayılan şiirlerini derleyip yayınlama işine vakit zaman yeltense de tam manasıyla girişememişti. Bunun niçinini başka işlerin yoğunluğunun yanı sıra İrfan Çiftçi’nin şiire yüklediği yüksek manaya bağlamak yanlışsız olabilir. Ya da şiirlerini en kusursuz noktaya taşıma idealizmi ve tahminen tevazusu…” Babasıyla vefatından birkaç hafta evvel yaptıkları bir sohbette şair Rainer Maria Rilke’den “Şüphe yok ki sanat dediğimiz şey, kişinin kendini tehlikeye atmasının, kimsenin daha ileri gidemediği bir tecrübesi sonuna kadar yaşamasının kararıdur” alıntısını yaptığını aktaran Atakan Çiftçi, “ötürüsıyla onun şiirlerini vefatından bir yıl daha sonra toparlayıp edebiyat dünyamıza sunmak yakınlarına kısmet oldu” sözlerini kullandı. Atakan Çiftçi, kitaba emek veren isimlere kardeşi Metehan ve kendi ismine şu sözlerle teşekkür etti: “Çok bedelli abim Ali Günvar’a, amcam Engin Çiftçi’ye ve annem Aylin Çiftçi’ye kitabın basımı için sarf ettikleri emekler için müteşekkiriz.”
‘ONA NAZARAN ŞİİR BÜYÜKLERDEN ALINAN VE DİĞERLERİNE VERİLEN BİR NEFESTİ’
Geçtiğimiz günlerde kalp rahatsızlığı niçiniyle önemli bir sıhhat sorunu atlatan lakin kelam konusu İrfan Çiftçi olunca kitap hakkında fikirlerini paylaşmaktan geri durmayan merhum şairin yakın dostu şair Ali Günvarsa, Çiftçi’nin şiirlerini daha evvel kitap olarak yayımlamamasına yönelik şu kanılarını aktarıyor:
“Kitapta yer alan şiirler epeyce öncelerde yazdığı, birtakım yerlerde yayımlanmış şiirler ancak adeta hiç bir vakit kitap haline getirmek istemedi. Âlâ bir şair olduğunu biliyordu lakin kendi kemâlâtına tam eremediğini düşünüyordu bence…
Lakin, bana sorarsanız ermişti.” Günvar, şairin kitap çıkarma kaygısı de olmadığı fikrini de lisana getirerek, bu mevzuda da şu görüşlerini paylaştı: “O, şiir kendisiyle yaşasın, gitsin istiyordu. Şiirin bir büyükten alınan ve diğerlerine verilen bir nefes olduğunu düşünüyordu, ki bana yazdığı ‘İstanbul’dan Âleme’ şiirinde bu net görülüyor.
Şiirin bu tarafını fazlaca önemsiyordu. Bence de yanlışsız olan bir fikir. Kendi periyodunda ortaya çıkmış bir sürü şiir üzere bir şiir daha istemiyordu diye düşünüyorum zira bu benim de yaşadığım bir histi. Bir sürü insan seninle şiir yazıyor, benzeri olacaksa ne gereği var diye düşünüyorsun…”
Şairin vefatından daha sonra eşi Aylin ve kardeşi Engin’in “Toplasan toplasan sen toplarsın” diyerek kitabın hazırlığını kendisinden rica ettiklerini belirten Günvar, “İrfan’ın da dostu olan Osman Hakan A. ile bir arada topladık ve fazlaca sağlam şiirler olduğunu bir defa daha gördük.
Kapağını da Reyhan Abacıoğlu’nun resmi ile planladık. Zira İrfan Çiftçi bir mürşide bağlıydı, ondan öğrendiği bir sırrı şiirlerine taşımıştı, bunu şiirlerine taşımaya uğraş etmişti… Şiirlerinin tamamı bu biçimdece sağlam ve başarılı notalara evrildi…”
Günvar, kitapta yer alan şiirleri edebiyat dünyasındaki karşılığı açısından ise şu biçimde kıymetlendirdi: “yaşamı boyunca şiirlerini tahminen toplamadı lakin hayatının sonunda toplanan haliyle bu şiirler bizim edebiyatımızda 90’lı yıllar için bir başyapıt olma niteliğinde.
İrfan hafifçee alınacak bir şair değil, şiirlerinin tadı vakit ortasında fazlaca daha ileri seviyede ortaya çıkacaktır.” Son olarak merhumun kitaba ismini veren şiirine de değinen Günvar, şu yorumu yaptı: “İnsan Doğduğu Yere Emsal ismi beraberinde epey değişik bir tabiat ve etraf olgusunu da ortaya koyuyor. Amerikan Kızılderililerin içinde bir inanış vardır, ‘Aynı yörede yaşayan varlıkların hepsi birbiriyle akrabadır’ derler. Kitabın ismi bu soylulukta bir yaklaşımın tezahürü olarak ortaya çıkıyor.”
ŞİMDİ 18 YAŞINDA YAZDIĞI ŞİİR DE KİTAPTA…
İrfan Çiftçi’nin Temmuz 2021’de okurla buluşan ‘İnsan Doğduğu Yere Benzer’ şiir kitabında, bir kısmı İkindiyazıları, Genç Dost üzere mecmualarda yayımlanmış, 1983 tarihinden beri (hemen çabucak 18 yaşındayken) hayatı boyunca kaleme aldığı şiirlere yer veriliyor.
Kitapta, şairin İstanbul Üniversitesi’nden hocası Toktamış Ateş’e ithaf ettiği ‘Bir Şiirin Yeri Vardır Kesinlikle yaşamınızda’, emekli Tuğgeneral Yavuz Ertürk’e ithaf ettiği ‘Hay Huy’, Ali Gemuhluoğlu’na ithaf ettiği ‘Bir Nefes’ kardeşi Engin Çiftçi’ye ithaf ettiği ‘Bozcaada Ketumiyeti Yörük Semaisi’, Ali Günvar’a ithaf ettiği ‘İstanbul’dan Âleme’ ve Lale Müldür için bir portre denemesi olan ‘Haki Yeşil Yaprakların İpeği Neler Fısıldıyor Zamana’ üzere 34 şiir bulunuyor.
Kitapta yer alan en son tarihindeki şiir ise şairin 2017’de Türkiye’nin Bakü Büyükelçiliği Kültür ve Tanıtma Müşaviri olarak bakılırsav yapmtığı sırada burada kaleme aldığı ‘Arafta Mektebin Bacaları’ şiiri. Dr. Çiftçi’nin hayattayken yayımlanan ve imzası bulunan başka kitapları ise şunlar: Vadi Yayınları tarafınca 2015’te yayınlanan ‘Avuçlarımızda Titreyen Dünya: Küreselleşme’, İbrahim Kiras’la birlikte kaleme aldığı 1998 tarihindeki ‘Fatih ve Fetih’, Burçak Evren’le hazırladığı 1998 tarihindeki ‘Yaşasın Cumhuriyet Stantları ile 1999 tarihindeki ‘Üç İstanbul’.
ARAFTA MEKTEBİN BACALARI
Herbiçimde yaşarken, bütün dillerim tükendi
Ya da uçtu harfler cisim oldu etrafa
Sesin yok, görmüyorum!
Çayın taşı çayın balıklarını pişiriyor
Suya ağlıyorum,
Gözyaşımı tanımıyor denizler.
Kim kime neresinden lisan açsa kanıyor
Mektebin bacalarından ay doğmuş “bedir Allah”
Babil’e mi gidelim salkım söğüt yoldan?
Şakayık otlayan keçiler ve ben duruyoruz meydanda.
Güneşi bekliyoruz küme vakti
bir daha mi akşamın sabahı olmayacak
Güvercinler takla atar mı yüzünde ipek çizgileriyle
Esen yeller tozun yokluğuna kükrüyor güpegündüz
Sesler ellerimizden sağır
Bir ışk içre yanıp sönüyor şeylerle güya
Kimin neyi neresindedir bu huzmenin?
Mektebin bacalarından kara duman tütüyor
Kemse yok ne nefes alan, nerde ders veren hocaları…
Aşina olmadığımız bir alemden “hu” yapsak ne mutlu…
(İrfan Çiftçi, 8 Kasım 2017-Bakü)
Kültür-sanat dünyamızın öncü isimlerinden, İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi, şair, muharrir merhum Dr. İrfan Çiftçi’nin daha evvel kitaplaşmamış şiirleri vefatının birinci yılında ‘İnsan Doğduğu Yere Benzer’ ismiyle yayımlandı. Artshop Yayıncılık etiketiyle raflarda yerini alan kitap eşi Aylin, oğulları Atahan ve Metehan, kardeşi Engin Çifti’nin isteği üzerine, merhumun şair dostları Ali Günvar ve Osman Hakan A.’nın editörlüğünde yayıma hazırlandı.
Kitabın yayımlanmasının akabinde görüştüğüm merhum şairin oğlu Atahan Çiftçi “Şairlik, babamın kimliklerinden sadece biri lakin bence en epeyce bedel verdiğiydi” diyerek, babasının şiirlerini niye daha evvel kitaplaştırmadığına dair kanılarını şu biçimde aktardı:
“Neredeyse 40 yıllık bir vakte yayılan şiirlerini derleyip yayınlama işine vakit zaman yeltense de tam manasıyla girişememişti. Bunun niçinini başka işlerin yoğunluğunun yanı sıra İrfan Çiftçi’nin şiire yüklediği yüksek manaya bağlamak yanlışsız olabilir. Ya da şiirlerini en kusursuz noktaya taşıma idealizmi ve tahminen tevazusu…” Babasıyla vefatından birkaç hafta evvel yaptıkları bir sohbette şair Rainer Maria Rilke’den “Şüphe yok ki sanat dediğimiz şey, kişinin kendini tehlikeye atmasının, kimsenin daha ileri gidemediği bir tecrübesi sonuna kadar yaşamasının kararıdur” alıntısını yaptığını aktaran Atakan Çiftçi, “ötürüsıyla onun şiirlerini vefatından bir yıl daha sonra toparlayıp edebiyat dünyamıza sunmak yakınlarına kısmet oldu” sözlerini kullandı. Atakan Çiftçi, kitaba emek veren isimlere kardeşi Metehan ve kendi ismine şu sözlerle teşekkür etti: “Çok bedelli abim Ali Günvar’a, amcam Engin Çiftçi’ye ve annem Aylin Çiftçi’ye kitabın basımı için sarf ettikleri emekler için müteşekkiriz.”
‘ONA NAZARAN ŞİİR BÜYÜKLERDEN ALINAN VE DİĞERLERİNE VERİLEN BİR NEFESTİ’
Geçtiğimiz günlerde kalp rahatsızlığı niçiniyle önemli bir sıhhat sorunu atlatan lakin kelam konusu İrfan Çiftçi olunca kitap hakkında fikirlerini paylaşmaktan geri durmayan merhum şairin yakın dostu şair Ali Günvarsa, Çiftçi’nin şiirlerini daha evvel kitap olarak yayımlamamasına yönelik şu kanılarını aktarıyor:
“Kitapta yer alan şiirler epeyce öncelerde yazdığı, birtakım yerlerde yayımlanmış şiirler ancak adeta hiç bir vakit kitap haline getirmek istemedi. Âlâ bir şair olduğunu biliyordu lakin kendi kemâlâtına tam eremediğini düşünüyordu bence…
Lakin, bana sorarsanız ermişti.” Günvar, şairin kitap çıkarma kaygısı de olmadığı fikrini de lisana getirerek, bu mevzuda da şu görüşlerini paylaştı: “O, şiir kendisiyle yaşasın, gitsin istiyordu. Şiirin bir büyükten alınan ve diğerlerine verilen bir nefes olduğunu düşünüyordu, ki bana yazdığı ‘İstanbul’dan Âleme’ şiirinde bu net görülüyor.
Şiirin bu tarafını fazlaca önemsiyordu. Bence de yanlışsız olan bir fikir. Kendi periyodunda ortaya çıkmış bir sürü şiir üzere bir şiir daha istemiyordu diye düşünüyorum zira bu benim de yaşadığım bir histi. Bir sürü insan seninle şiir yazıyor, benzeri olacaksa ne gereği var diye düşünüyorsun…”
Şairin vefatından daha sonra eşi Aylin ve kardeşi Engin’in “Toplasan toplasan sen toplarsın” diyerek kitabın hazırlığını kendisinden rica ettiklerini belirten Günvar, “İrfan’ın da dostu olan Osman Hakan A. ile bir arada topladık ve fazlaca sağlam şiirler olduğunu bir defa daha gördük.
Kapağını da Reyhan Abacıoğlu’nun resmi ile planladık. Zira İrfan Çiftçi bir mürşide bağlıydı, ondan öğrendiği bir sırrı şiirlerine taşımıştı, bunu şiirlerine taşımaya uğraş etmişti… Şiirlerinin tamamı bu biçimdece sağlam ve başarılı notalara evrildi…”
Günvar, kitapta yer alan şiirleri edebiyat dünyasındaki karşılığı açısından ise şu biçimde kıymetlendirdi: “yaşamı boyunca şiirlerini tahminen toplamadı lakin hayatının sonunda toplanan haliyle bu şiirler bizim edebiyatımızda 90’lı yıllar için bir başyapıt olma niteliğinde.
İrfan hafifçee alınacak bir şair değil, şiirlerinin tadı vakit ortasında fazlaca daha ileri seviyede ortaya çıkacaktır.” Son olarak merhumun kitaba ismini veren şiirine de değinen Günvar, şu yorumu yaptı: “İnsan Doğduğu Yere Emsal ismi beraberinde epey değişik bir tabiat ve etraf olgusunu da ortaya koyuyor. Amerikan Kızılderililerin içinde bir inanış vardır, ‘Aynı yörede yaşayan varlıkların hepsi birbiriyle akrabadır’ derler. Kitabın ismi bu soylulukta bir yaklaşımın tezahürü olarak ortaya çıkıyor.”
ŞİMDİ 18 YAŞINDA YAZDIĞI ŞİİR DE KİTAPTA…
İrfan Çiftçi’nin Temmuz 2021’de okurla buluşan ‘İnsan Doğduğu Yere Benzer’ şiir kitabında, bir kısmı İkindiyazıları, Genç Dost üzere mecmualarda yayımlanmış, 1983 tarihinden beri (hemen çabucak 18 yaşındayken) hayatı boyunca kaleme aldığı şiirlere yer veriliyor.
Kitapta, şairin İstanbul Üniversitesi’nden hocası Toktamış Ateş’e ithaf ettiği ‘Bir Şiirin Yeri Vardır Kesinlikle yaşamınızda’, emekli Tuğgeneral Yavuz Ertürk’e ithaf ettiği ‘Hay Huy’, Ali Gemuhluoğlu’na ithaf ettiği ‘Bir Nefes’ kardeşi Engin Çiftçi’ye ithaf ettiği ‘Bozcaada Ketumiyeti Yörük Semaisi’, Ali Günvar’a ithaf ettiği ‘İstanbul’dan Âleme’ ve Lale Müldür için bir portre denemesi olan ‘Haki Yeşil Yaprakların İpeği Neler Fısıldıyor Zamana’ üzere 34 şiir bulunuyor.
Kitapta yer alan en son tarihindeki şiir ise şairin 2017’de Türkiye’nin Bakü Büyükelçiliği Kültür ve Tanıtma Müşaviri olarak bakılırsav yapmtığı sırada burada kaleme aldığı ‘Arafta Mektebin Bacaları’ şiiri. Dr. Çiftçi’nin hayattayken yayımlanan ve imzası bulunan başka kitapları ise şunlar: Vadi Yayınları tarafınca 2015’te yayınlanan ‘Avuçlarımızda Titreyen Dünya: Küreselleşme’, İbrahim Kiras’la birlikte kaleme aldığı 1998 tarihindeki ‘Fatih ve Fetih’, Burçak Evren’le hazırladığı 1998 tarihindeki ‘Yaşasın Cumhuriyet Stantları ile 1999 tarihindeki ‘Üç İstanbul’.
ARAFTA MEKTEBİN BACALARI
Herbiçimde yaşarken, bütün dillerim tükendi
Ya da uçtu harfler cisim oldu etrafa
Sesin yok, görmüyorum!
Çayın taşı çayın balıklarını pişiriyor
Suya ağlıyorum,
Gözyaşımı tanımıyor denizler.
Kim kime neresinden lisan açsa kanıyor
Mektebin bacalarından ay doğmuş “bedir Allah”
Babil’e mi gidelim salkım söğüt yoldan?
Şakayık otlayan keçiler ve ben duruyoruz meydanda.
Güneşi bekliyoruz küme vakti
bir daha mi akşamın sabahı olmayacak
Güvercinler takla atar mı yüzünde ipek çizgileriyle
Esen yeller tozun yokluğuna kükrüyor güpegündüz
Sesler ellerimizden sağır
Bir ışk içre yanıp sönüyor şeylerle güya
Kimin neyi neresindedir bu huzmenin?
Mektebin bacalarından kara duman tütüyor
Kemse yok ne nefes alan, nerde ders veren hocaları…
Aşina olmadığımız bir alemden “hu” yapsak ne mutlu…
(İrfan Çiftçi, 8 Kasım 2017-Bakü)