SALİHA SULTAN
KARAR muharriri Akyol son yılların en tartışmalı kurumlarından biri haline gelen Merkez Bankası’nın (MB) dünü ve bugününü ‘Laf dinlemedi’ isimli yeni kitabında anlattı. İsmini, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın nazaranvden aldığı eski Merkez Bankası Lideri Murat Çetinkaya ile ilgili olarak lisana getirdiği, “Tabii bu sistem değişince Merkez Bankası’nın liderini nazaranvden alma yetkisini de aldık. bu biçimdece evvelki MB liderini nazaranvden aldık. Zira laf dinlemiyor adam“ kelamlarına göndermede bulunuyor. ‘Merkez Bankası Nereden Nereye?’ alt başlığı ile yayımlanan kitap Doğan Kitap tarafınca okura sunuldu.
AK Parti periyoduna de odaklanan kitap, bütün iktidarların MB imtihanını tarihi izlekte anlatıyor. Kitapta, Özal, Demirel, 1990’lardaki koalisyon hükümetleri, Ecevit ve Erdoğan devrinin yanı sıra Osmanlı devrinin birinci merkez bankası olarak yorumlanan, o periyotta İngiltere ve Fransa sermayesi ile kurulan Bank-ı Osmani (Osmanlı Bankası) ile ‘sermayesi, çalışanı ve idaresiyle büsbütün ulusal olan’ Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (1930) kuruluş süreci de anlatılıyor. Akyol, Berat Albayrak’ın Hazine ve Maliye Bakanı olduğu devirde erimeye başlayan MB döviz rezerviyle ilgili olarak ağır tartışmalar eşliğinde uzun müddet gündemi meşgul eden “128 milyar dolar nerede?” sorusuna odaklanarak sürecin detaylarını da irdeliyor.
Kitabın son kısmında Erdoğan ile MB liderleri içindeki ‘faiz kavgası’na ait yakın devrin gelişmeleri irdelenirken, Ali Babacan ve Mehmet Şimşek’in MB’nın bağımsızlığı konusundaki açıklamaları, Erdoğan’la Babacan içindeki çatışmalar da siyasi atmosferle bir arada yansıtılıyor. Akyol kitabında, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin akabinde MB idaresinde Cumhuriyet tarihinde görülmemiş sıklıkta yapılan değişikliklere, son altı yılda dört MB Başkanı’nın değişmesine ve bu vakitte yaşanan faiz savaşına dair de kıymetli kayıtlar düşüyor.
niye ‘CUMHURİYETİ’ DEĞİL DE ‘CUMHURİYET’?
İlgili devir siyasetçilerinin kritik ve tartışmalı açıklamalarının kronolojik bir kurguyla verildiği kitapta, komplo teorilerine de bahis olan ‘Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın isminin niye Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası olmadığı’ sorusuyla ilgili bir kısım de yer alıyor. Bankanın isminde, bağımsızlığa vurgu yapıldığını belirten Akyol, şu sözleri kullanıyor: “Siyasal İslamcıların şarlatan isimlerinden Şevki Yılmaz’ın TV ekranlarındaki bir konuşması bu bakımdan değişiktir. Yılmaz, merhum Turgut Özal’a ‘papaz’ diyen adamdır! Özal, bir fahri doktora merasiminde akademik cüppe giymişti, Yılmaz bunun papaz kıyafeti olduğunu söylüyordu! Yılmaz tazminata mahkûm edilmiştir.
… O denli ki Yılmaz demir paralarımızın yüzünde ‘Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası yazıyor’ diyor, hayır, okumamış yahut işine geldiği için bu biçimde diyor. Metal paralarımızın üstünde yalnızca ‘Türkiye Cumhuriyeti’ yazılıdır. Zira metal para basımına Hazine yetkilidir. Hazine devletin hiyerarşisi ortasında bürokratik bir kurumdur. halbuki Merkez Bankalarının dünyada kâğıt para basmak, kambiyo, döviz, reeskont süreçleri yapmak ve para pahasını korumak üzere bakılırsavleri de vardır. Bu da hem banka tıpkı vakitte devlet kurumu halinde teşkilatlanmasını gerektirmiştir.”
KARAR muharriri Akyol son yılların en tartışmalı kurumlarından biri haline gelen Merkez Bankası’nın (MB) dünü ve bugününü ‘Laf dinlemedi’ isimli yeni kitabında anlattı. İsmini, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın nazaranvden aldığı eski Merkez Bankası Lideri Murat Çetinkaya ile ilgili olarak lisana getirdiği, “Tabii bu sistem değişince Merkez Bankası’nın liderini nazaranvden alma yetkisini de aldık. bu biçimdece evvelki MB liderini nazaranvden aldık. Zira laf dinlemiyor adam“ kelamlarına göndermede bulunuyor. ‘Merkez Bankası Nereden Nereye?’ alt başlığı ile yayımlanan kitap Doğan Kitap tarafınca okura sunuldu.
AK Parti periyoduna de odaklanan kitap, bütün iktidarların MB imtihanını tarihi izlekte anlatıyor. Kitapta, Özal, Demirel, 1990’lardaki koalisyon hükümetleri, Ecevit ve Erdoğan devrinin yanı sıra Osmanlı devrinin birinci merkez bankası olarak yorumlanan, o periyotta İngiltere ve Fransa sermayesi ile kurulan Bank-ı Osmani (Osmanlı Bankası) ile ‘sermayesi, çalışanı ve idaresiyle büsbütün ulusal olan’ Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (1930) kuruluş süreci de anlatılıyor. Akyol, Berat Albayrak’ın Hazine ve Maliye Bakanı olduğu devirde erimeye başlayan MB döviz rezerviyle ilgili olarak ağır tartışmalar eşliğinde uzun müddet gündemi meşgul eden “128 milyar dolar nerede?” sorusuna odaklanarak sürecin detaylarını da irdeliyor.
Kitabın son kısmında Erdoğan ile MB liderleri içindeki ‘faiz kavgası’na ait yakın devrin gelişmeleri irdelenirken, Ali Babacan ve Mehmet Şimşek’in MB’nın bağımsızlığı konusundaki açıklamaları, Erdoğan’la Babacan içindeki çatışmalar da siyasi atmosferle bir arada yansıtılıyor. Akyol kitabında, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin akabinde MB idaresinde Cumhuriyet tarihinde görülmemiş sıklıkta yapılan değişikliklere, son altı yılda dört MB Başkanı’nın değişmesine ve bu vakitte yaşanan faiz savaşına dair de kıymetli kayıtlar düşüyor.
niye ‘CUMHURİYETİ’ DEĞİL DE ‘CUMHURİYET’?
İlgili devir siyasetçilerinin kritik ve tartışmalı açıklamalarının kronolojik bir kurguyla verildiği kitapta, komplo teorilerine de bahis olan ‘Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın isminin niye Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası olmadığı’ sorusuyla ilgili bir kısım de yer alıyor. Bankanın isminde, bağımsızlığa vurgu yapıldığını belirten Akyol, şu sözleri kullanıyor: “Siyasal İslamcıların şarlatan isimlerinden Şevki Yılmaz’ın TV ekranlarındaki bir konuşması bu bakımdan değişiktir. Yılmaz, merhum Turgut Özal’a ‘papaz’ diyen adamdır! Özal, bir fahri doktora merasiminde akademik cüppe giymişti, Yılmaz bunun papaz kıyafeti olduğunu söylüyordu! Yılmaz tazminata mahkûm edilmiştir.
… O denli ki Yılmaz demir paralarımızın yüzünde ‘Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası yazıyor’ diyor, hayır, okumamış yahut işine geldiği için bu biçimde diyor. Metal paralarımızın üstünde yalnızca ‘Türkiye Cumhuriyeti’ yazılıdır. Zira metal para basımına Hazine yetkilidir. Hazine devletin hiyerarşisi ortasında bürokratik bir kurumdur. halbuki Merkez Bankalarının dünyada kâğıt para basmak, kambiyo, döviz, reeskont süreçleri yapmak ve para pahasını korumak üzere bakılırsavleri de vardır. Bu da hem banka tıpkı vakitte devlet kurumu halinde teşkilatlanmasını gerektirmiştir.”