İbrahim Kalın’dan ’29 Ekim’den daha sonra kapanma, kısıtlama’ tezlerine açıklama Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Haber Global’de gündeme ait soruları yanıtladı. İbrahim Kalın’ın açıklamalarından satır başları şöyle:
“BÜYÜK ÇABAYLA BÜYÜK ZAFER ELDE EDİLDİ”
* Öncelikle bu 44 günlük uğraştan daha sonra elde edilen Karabağ Zaferini tebrik ediyorum. Hem Türkiye, tıpkı vakitte Azerbaycanlı kardeşlerimiz için, tıpkı vakitte bölge için büyük bir çıkar. Zira 30 yıllık dondurulmuş bir ithilaftı bu. Biz bunu senelerca diyalog yoluyla çözülmesi gerektiğini söylemiştik. En son işte geçen sene bu hadiseler başlamadan hemilk evvel Ermenistan tarafının saldırgan tavrı sonucunda de olaylar bu noktaya geldi.
* Karabağ’ın özgürleştirilmesi büsbütün bir kazanımdır, Azerbaycan topraklarının bütünlüğünü korumak açısından. Bu süreç zarfında Azerbaycan daima sorumlu hareket etti. Saldırgan tavır içerisinde olmadı, milletlerarası hukuka bakılırsa hareket etti. Haklı olarak elde edilmiş bir zafer var. Burada Türkiye’nin katkısı, iş birliği daima diyoruz ya ‘iki devlet, tek millet’ bunun örneklerinden bir tanesi oldu.
* Hem Türk ordusu, hem Azerbaycan ordusu, bakanlarımız, dışişleri bakanlarımız, bunların üstünde cumhurbaşkanlarımız hayli muaazzam bir mesai harcadılar. Dakika dakika takip edildi o zafer. Kolay kazanılmadı, biroldukça şehit verildi. Sonuçta büyük gayretle büyük zafer elde edildi.
* Zafer bitti, husus kapandı denmedi asla. Şu anda özgürleştirilen Karabağ’ın bir daha inşa süreci devam ediyor. Bir yıl geçti üzerinden, bir yılda alınan arayı görseniz gurur duyarsınız. Sayın Aliyev, şahsen teğe bir burayla ilgileniyor. Bütün takımı de bu istikamette çalışıyor.
“ERMENİSTAN’LA OLAĞANLAŞMAYA OLUMLU BAKIYORUZ”
* Karabağ zaferinin bir diğer boyutu var TSK açısından. TSK asli misyonuna geri döndü, 15 Temmuz darbe teşebbüsünden 2-3 ay daha sonra biz Suriye Zeytin Kısmı Harekatını yaptık. birebir zamandaAŞ’a karşı, hem terör örgütlerine karşı Suriye hududumuzu garanti altına almak için son derece başarılı askeri operasyonlar yaptık. Toplam 3 tane yaptık. Bu tasfiye hareketinden daha sonra TSK hastalıklarından kurtulduktan daha sonra, asıl nazaranvlerinde epey daha faal, ehil bir güç haline geldi. Bunun birinci testini Suriye’de gördük. Suriye hududunda epey kuvvetli bir güvenlik koridoru oluşturduk.
* Libya sürecinin seyri değişti. Müdahalemiz yardımıyla Libya’da bugün bir hükümet kuruldu. Büyük bir katliam önlendi. Hafter girse binlerce insan ölecekti. Olayın seyri büsbütün değişti.
* 3’üncü değerli müdahalemiz Karabağ Zaferi olmuştur. TSK’nın, dışişleri, istihbarat ve Cumhurbaşkanımızın liderliği yardımıyla epey büyük bir muvaffakiyet elde edildi.
* Biz prensipte Ermenistan’la olağanlaşmaya olumlu bakıyoruz. 1992’de bizim Ermenistan ile diplomatik münasebetlerimizi sonlandırmamızın ve hududu kapatmamızın temel niçini Karabağ’ın işgal edilmesiydi. Artık bu sorun çözüldüğüne göre Ermenistan ile normalleşmemizin önünde bir pürüz yok aslında. Lakin Karabağ sıkıntısında hala çözülmesi gereken birtakım bahisler var.
* Bir ateşkes imzalandı lakin barış mutabakatı çabucak hemen yapılmadı. Bu barış mutabakatının yapılması gerekiyor. Bu hem Ermenstan için hem Azerbaycan birebir vakitte Türkiye için gerekli bir şey. Barış mutabakatı da yapılırsa bu bölgesel istikrara fazlaca önemli bir katkı sağlar.
* Teknik olarak çözülmesi gereken hususlar var. Bunlar şayet gerçek çerçeveye oturtulursa çözülmeyecek bahisler değil. Ermenistan ile olağanlaşma sorununda Cumhurbaşkanımızın da olumlu açıklamaları oldu, biz bunu destekliyoruz. Ancak eş vakitli Azerbaycan ile de sorunlarını çözerek bu yolu kat edersek bu hepimizi rahatlatır.
TÜRKİYE- ABD ALAKALARI
* Bizim ABD ile Obama periyodundan beri yaşadığımız iki temel sorun var. Biri Suriye’de PYD’ye verdikleri askeri takviye, siyasi dayanak, medya dayanağı, finansal dayanak. İkincisi de FETÖ konusunda bugüne kadar kayda paha bizi tatmin edecek sorunu çözecek adımı atmamış olması.
* Obama demokrattı, Trump tam bir anti Obama idi. Obama’nın altına imza attığı ne var ise hepsini bilakis çevirdi. Bir tek bizim bahiste adım atmadı. ABD’nin PYD’ye verdiği dayanak devam etti. FETÖ konusunda da hiç bir şey yapmamaya devam ettiler. Biden idaresi geldi, burada da tıpkı tablo. 3 periyottur tıpkı şeyi görüyoruz.
* Suriye’de bu siyaset değişmedi. Bu Türkiye açısından güvenlik sorunu. Bu siyasetin kesinlikle değişmesi lazım ABD Türkiye bağları açısından. Suriye’nin içini de bölüyor. Şunu daima söyleyenler oldu: DEAŞ’a karşı en tesirli gayret eden küme PYD olduğu için biz onlara takviye verdik. Tam karşıtı, bu dayanağı siz hangi kümeye verseydiniz Suriye’de onlar en tesirli güç olurdu. Bu kadar silah takviyesi, bu kadar finansal dayanağı hangi kümeye verseniz onlar da tesirli olacaktı.
ABD niye PYD’Yİ SEÇTİ?
* ABD şöyleki düşündü. Orta Doğu’da bizim bu stil bir seküler muhattaba gereksinimimiz var. Sunni İslam üzerinden angaje ettiğimizde DEAŞ üzere radikal taraflara kayabiliyor. Şiilik üzerinden yaptığımızda ortaya İran sorunu giriyor. Biz bunu daha seküler, batı yanlısı görünen bir küme üzerinden yapabilir miyiz?
* ABD bütün Orta Doğu siyasetini bunun üzerine inşa etti demiyorum fakat Suriye bağlamında bu biçimde bir tercihte bulundular. Ve oradan bir terörü romantizme eden şeyler çıktı. DEAŞ barbarlarına karşı savaşan Kürt bayanlar. Güzel de PKK’nın ideolojisini desteklemeyen Kürt beşerler da var. Bu kümenin seçilmesi özel bir projenin şeyiydi. Bu Türkiye’ye de bir tehdit ögesi. 7-8 yıl olmuş hala bu siyaset devam ediyor.
* Çıkar hesaplarına uymadığı için tabiki de yapıyor. İkna olmamaları kelam konusu değil. Türkiye üzere bir ülkeyi kaybetmenin maliyetini de hesaplamaları gerekir. Suriye ile ilgili, Afganistan, Doğu Akdeniz, Kafkaslarla ilgili bir husus olduğunda koşa koşa Türkiye’ye geliyorlar.
KABİL HAVALİMANI İLE İLGİLİ SON DURUM
* Kabil Havalimanı ile ilgili müzakereler devam ediyor. Şayet kurallarda anlaşırsak biz bunu yapabileceğimizi söz ettik.
* Ancak orada temel bir sorun, Taliban epeyce yavaş karar alıyor. Tahminen ülkenin idaresini bu kadar süratli kolay alacaklarını kendileri de beklemiyorlardı. Kendilerini buna adapte etmeye çalışıyorlar.
F-35 KRİZİ
* Biz F-35 programının başından beri ortasındayız. F-35 ABD teknolojisiyle üretiliyor fakat 11 ülkenin iştirakiyle yapılıyor. Bu mutabakat çerçevesinde bize teslim edilmesi gereken 5 tane F-35 bekliyor.
* Türkiye patriot istiyor, verilmediği için S-400 alıyoruz. Biz paramızla patroit sistemi almak istiyoruz. Cumhurbaşkanımız hayli sefer söylemiş oldu bunu Obama devrinde. Bunu nasıl öbür NATO ülkesine sattıysanız biz de satın almak istiyoruz. Bize Çin’den, Rusya’dan, Avrupa’dan ve Amerika’dan 4 teklif geldi, 4 sistemle ilgili. Kriterler de belirliydi. Ortak üretim, fiyat, teslim tarihi.
* Çin ile bir görüşmeler oldu, daha sonra vazgeçildi. Teklifler gelince hala Cumhurbaşkanımızın blöf yaptığını zannettiler. S-400 konusu ciddiye binince, ehvah demeye başladılar. Sonuçta S-400’ü almak zorunda kaldık, aldık.
“BIDEN TÜRKİYE’YE GELEBİLİR”
* Biz gitmeden ABD’liler Biden’ın BM’de görüşme yapıp gideceğini söylemiş olduler. BM Genel Sekreteri ile görüştü. BM İklim Zirvesi’nde kendileri söylemiş oldu. Bir görüşme olacak. Öncesinde hazırlıklar yapılıyor. ondan sonrasındasında Biden da Türkiye’ye gelebilir. Kendisi Cumhurbaşkanımıza Brüksel’de ‘gelmek istiyorum, ziyaret etmek istiyorum’ diye söylemiş oldu.
TÜRKİYE-RUSYA İLGİLERİ
* Soçi’de Putin ile bir görüşme var. Esad ile bizim görüşümüz muhakkak. Kendi halkını bu kadar katleden bir kişinin orada legal olarak bulunması bizim için saçma bir durum. Soçi ziyareti de BM’ye gitmeden Rusya ile mutlaklaşan bir ziyaretti. Görüşmenin tarihini biz Eylül’ün başı üzere planlıyorduk fakat programlar uymadı.
* bu biçimde BM’den daha sonra yapalım dedik. 20 gün evvelce kararlaştırmıştık BM ile ilgisi yok bunun. Ne olduğunu bilmeden dışarıdan garip garip yorum yapıyorlar. Ukrayna sorunu, Libya, ikili ilgilerimiz ticaret var. Biroldukça mevzu var Rusya ile yürüttüğümüz.
* Suriye konusunda siyasi sürecin intikaya uğramadan Rejimin müdahalesi olmadan ilerlemesi. İdlib’deki mevzunun koruma edilmesi. M4 karayolunun çabucak üstünde bir çizgi oluşturduk. 2,5 milyon mülteci için orayı koruyoruz. Burada aslında İdlib radar ekranlarından geriye düştü. Orada inanın çatışma olması durumunda epeyce büyük bir insanı dram yaşanabilir.
* Olağanda 1 milyondan az nüfusu var iken gelen göçlerle 2,5 milyon insan sıkışmış durumda. Onları da tutan biziz. Bundan dolayı da Batı ülkelerin ABD’nin bize teşekkür etmesi lazım. Yeterli Türk askeri İdlib’de, Libya’da. Zira oradaki durumu Türk askeri denetim altında tutuyor. Bu insanları orada tutuyoruz ki yeni bir mülteci akını olmasın.
“EKONOMİK KRİZ GÖÇÜ TETİKLEYEBİLİR”
* Taliban İslam hukukunu temel alıyor. Gerçek olan taban hangisidir, bu hususta tartışmanın yapılması gerekir.
* Şu anda hemen Afganistan’da yapılması gereken 2 mevzu var. Birincisi, insani yardımların kesinlikle devam etmesi lazım. Yaklaşık 3 aydır Afganistan’da maaşlar ödenmiyor. Gani devrinde de 2 ay ödenmemişti.
* ABD Afganistan’ın yaklaşık 7 milyar dolarını, AB’de 1 milyar dolarını dondurdu. İktisat dönmezse fecî sahneler yaşanabilir. Ekonomik kriz göçü tetikleyebilir.
AFGAN GÖÇÜ
* Afgan göçü yeni bir kıssa değil. En ufak bir hareketlenmede anında müdahale ediliyor. Türkiye’de 300 bine yakın kayıtlı Afgan mülteci var. Bunlar Türkiye’ye yeni gelmediler. Bunların bir birden fazla da Türk soylu göçmenler. kimi vakit o denli bir hava yaratılıyor ki, Türkiye büyük bir Afgan göçüne uğradı diye.
* Ekonomik kriz, iç savaş ihtimali göç riskini tetikleyebilir. Biz epeyce önemli tedbirler aldık buna rağmen. İran hududunda epeyce önemli önlemler aldık. Hem fiziki, hem elektronik duvar inşaa ettik. 24 saat oraları gözetleyen sistemler kuruldu.
* 500- 600 bin Afgan mülteci var totalde. Son vakit içinderda gelenler epey daha az. Geçen yıl bizim İRan- Türkiye hududunda ülkeye giren mülteci sayısı 100 bin civarındaydı. Bunun tamamı İran’a geri gönderildi.
* Bu sene 50-60 binler civarında. Bunlarda yapılan mutabakat çerçevesinde geri gönderiliyorlar. Türkiye kimsenin yol geçen hanı değil.
BM TOPLANTISI
* Biz gitmeden ABD’liler herkese BM’de ikili görüşme yapılmayacağını söylemiş oldu. Hakikaten o denli de oldu. Tek istisna Irak Cumhurbaşkanı ile ayaküstü bir kenarda görüşme oldu. Onun temel niçini de son periyotta ABD’nin Irak’taki diplomatik misyonlarına epey önemli akınlar var ve bunları engellemeye çalışıyorlar. Benim varsayımım.
* Onun haricinde BM Genel Sekreteriyle görüştü. Washington’da Boris Johnson’la görüştü. ötürüsıyla Cumhurbaşkanı görüşecekti, görüşemedi, bu biçimde bir şey planlanmadı aslına bakarsan. Cumhurbaşkanımız 20’ye yakın ikili görüşme yaptı.
SURİYELİ MÜLTECİLERİN DURUMU
* Biz Suriye’ye dönenlerin orada kalması için elimizden gelenleri yapıyoruz. 2 yıl içerisinde 450 bine yakın Suriyeli, Suriye’ye geri döndü. Bizim güvenlik sağladığımız bölgelere döndüler. Sınıf geçişi problemi olağan vakit içinderda da oldu. Akrabalar var aşiretler var. Esed devrinde bile oldu bu. Giden kalsın eleştrisi yanlışsız. Bunlar BM ismi altında mülteci değiller. Bu bizim açımızdan öteki komplikasyonlar çıkarır. Bunlar Türkiye’de süreksiz konuk olarak bulunuyorlar.
ERDOĞAN’IN TURKOVAC İLETİSİ
* Cumhurbaşkanımızın TURKOVAC aşısıyla ilgili verdiği bildiri son derece değerliydi. Biz Trükiye olarak kendi aşımızı yapacağız ve bunu her insanın erişimine açacağız. Bunu diyen diğer başkan var mı? Bu büyük bir vizyondur.
* Biz bu aşıları kime açacağız? Diyelim ki Afrika’da biroldukça ülke var aşı alamayan. ORtadoğu’da birtakım yerlerde var, Balkanlar da var. Bu insani tarafı, Bir de stratejik tarafı var. Aşının nereden geldiği değerli değil kâfi ki aşılama olsun.
’29 EKİM’DEN daha sonra KAPANMA, KISITLAMA’ SAVLARINA CEVAP
Programda Candaş Tolga Işık’ın “Çeşitli toplumsal çevrelerden, sanatkarından, epeyce kıymetli beşerler arayıp ’29 Ekim’den daha sonra pandemide bir daha eskiye döneceğiz, hükümet artık çalışıyor, Sıhhat Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı… bir daha tam kapanmalar geliyor’ diyor. bu biçimde bir planlama var mı?” sorusuna İbrahim Kalın, şu karşılığı verdi:
* Hayır, bu biçimde bir şey kelam konusu değil. İnşallah 29 Ekim’i de epeyce hoş, coşkulu bir biçimde kutlayacağız.
* İstanbul’da da biliyorsunuz, fazlaca hoş, büyük bir eser o gün açılacak. AKM açılacak.
* 29 Ekim’den daha sonra da biz olağan ömrümüze önlemleri uygulayarak yaşamaya devam edeceğiz.
“BÜYÜK ÇABAYLA BÜYÜK ZAFER ELDE EDİLDİ”
* Öncelikle bu 44 günlük uğraştan daha sonra elde edilen Karabağ Zaferini tebrik ediyorum. Hem Türkiye, tıpkı vakitte Azerbaycanlı kardeşlerimiz için, tıpkı vakitte bölge için büyük bir çıkar. Zira 30 yıllık dondurulmuş bir ithilaftı bu. Biz bunu senelerca diyalog yoluyla çözülmesi gerektiğini söylemiştik. En son işte geçen sene bu hadiseler başlamadan hemilk evvel Ermenistan tarafının saldırgan tavrı sonucunda de olaylar bu noktaya geldi.
* Karabağ’ın özgürleştirilmesi büsbütün bir kazanımdır, Azerbaycan topraklarının bütünlüğünü korumak açısından. Bu süreç zarfında Azerbaycan daima sorumlu hareket etti. Saldırgan tavır içerisinde olmadı, milletlerarası hukuka bakılırsa hareket etti. Haklı olarak elde edilmiş bir zafer var. Burada Türkiye’nin katkısı, iş birliği daima diyoruz ya ‘iki devlet, tek millet’ bunun örneklerinden bir tanesi oldu.
* Hem Türk ordusu, hem Azerbaycan ordusu, bakanlarımız, dışişleri bakanlarımız, bunların üstünde cumhurbaşkanlarımız hayli muaazzam bir mesai harcadılar. Dakika dakika takip edildi o zafer. Kolay kazanılmadı, biroldukça şehit verildi. Sonuçta büyük gayretle büyük zafer elde edildi.
* Zafer bitti, husus kapandı denmedi asla. Şu anda özgürleştirilen Karabağ’ın bir daha inşa süreci devam ediyor. Bir yıl geçti üzerinden, bir yılda alınan arayı görseniz gurur duyarsınız. Sayın Aliyev, şahsen teğe bir burayla ilgileniyor. Bütün takımı de bu istikamette çalışıyor.
“ERMENİSTAN’LA OLAĞANLAŞMAYA OLUMLU BAKIYORUZ”
* Karabağ zaferinin bir diğer boyutu var TSK açısından. TSK asli misyonuna geri döndü, 15 Temmuz darbe teşebbüsünden 2-3 ay daha sonra biz Suriye Zeytin Kısmı Harekatını yaptık. birebir zamandaAŞ’a karşı, hem terör örgütlerine karşı Suriye hududumuzu garanti altına almak için son derece başarılı askeri operasyonlar yaptık. Toplam 3 tane yaptık. Bu tasfiye hareketinden daha sonra TSK hastalıklarından kurtulduktan daha sonra, asıl nazaranvlerinde epey daha faal, ehil bir güç haline geldi. Bunun birinci testini Suriye’de gördük. Suriye hududunda epey kuvvetli bir güvenlik koridoru oluşturduk.
* Libya sürecinin seyri değişti. Müdahalemiz yardımıyla Libya’da bugün bir hükümet kuruldu. Büyük bir katliam önlendi. Hafter girse binlerce insan ölecekti. Olayın seyri büsbütün değişti.
* 3’üncü değerli müdahalemiz Karabağ Zaferi olmuştur. TSK’nın, dışişleri, istihbarat ve Cumhurbaşkanımızın liderliği yardımıyla epey büyük bir muvaffakiyet elde edildi.
* Biz prensipte Ermenistan’la olağanlaşmaya olumlu bakıyoruz. 1992’de bizim Ermenistan ile diplomatik münasebetlerimizi sonlandırmamızın ve hududu kapatmamızın temel niçini Karabağ’ın işgal edilmesiydi. Artık bu sorun çözüldüğüne göre Ermenistan ile normalleşmemizin önünde bir pürüz yok aslında. Lakin Karabağ sıkıntısında hala çözülmesi gereken birtakım bahisler var.
* Bir ateşkes imzalandı lakin barış mutabakatı çabucak hemen yapılmadı. Bu barış mutabakatının yapılması gerekiyor. Bu hem Ermenstan için hem Azerbaycan birebir vakitte Türkiye için gerekli bir şey. Barış mutabakatı da yapılırsa bu bölgesel istikrara fazlaca önemli bir katkı sağlar.
* Teknik olarak çözülmesi gereken hususlar var. Bunlar şayet gerçek çerçeveye oturtulursa çözülmeyecek bahisler değil. Ermenistan ile olağanlaşma sorununda Cumhurbaşkanımızın da olumlu açıklamaları oldu, biz bunu destekliyoruz. Ancak eş vakitli Azerbaycan ile de sorunlarını çözerek bu yolu kat edersek bu hepimizi rahatlatır.
TÜRKİYE- ABD ALAKALARI
* Bizim ABD ile Obama periyodundan beri yaşadığımız iki temel sorun var. Biri Suriye’de PYD’ye verdikleri askeri takviye, siyasi dayanak, medya dayanağı, finansal dayanak. İkincisi de FETÖ konusunda bugüne kadar kayda paha bizi tatmin edecek sorunu çözecek adımı atmamış olması.
* Obama demokrattı, Trump tam bir anti Obama idi. Obama’nın altına imza attığı ne var ise hepsini bilakis çevirdi. Bir tek bizim bahiste adım atmadı. ABD’nin PYD’ye verdiği dayanak devam etti. FETÖ konusunda da hiç bir şey yapmamaya devam ettiler. Biden idaresi geldi, burada da tıpkı tablo. 3 periyottur tıpkı şeyi görüyoruz.
* Suriye’de bu siyaset değişmedi. Bu Türkiye açısından güvenlik sorunu. Bu siyasetin kesinlikle değişmesi lazım ABD Türkiye bağları açısından. Suriye’nin içini de bölüyor. Şunu daima söyleyenler oldu: DEAŞ’a karşı en tesirli gayret eden küme PYD olduğu için biz onlara takviye verdik. Tam karşıtı, bu dayanağı siz hangi kümeye verseydiniz Suriye’de onlar en tesirli güç olurdu. Bu kadar silah takviyesi, bu kadar finansal dayanağı hangi kümeye verseniz onlar da tesirli olacaktı.
ABD niye PYD’Yİ SEÇTİ?
* ABD şöyleki düşündü. Orta Doğu’da bizim bu stil bir seküler muhattaba gereksinimimiz var. Sunni İslam üzerinden angaje ettiğimizde DEAŞ üzere radikal taraflara kayabiliyor. Şiilik üzerinden yaptığımızda ortaya İran sorunu giriyor. Biz bunu daha seküler, batı yanlısı görünen bir küme üzerinden yapabilir miyiz?
* ABD bütün Orta Doğu siyasetini bunun üzerine inşa etti demiyorum fakat Suriye bağlamında bu biçimde bir tercihte bulundular. Ve oradan bir terörü romantizme eden şeyler çıktı. DEAŞ barbarlarına karşı savaşan Kürt bayanlar. Güzel de PKK’nın ideolojisini desteklemeyen Kürt beşerler da var. Bu kümenin seçilmesi özel bir projenin şeyiydi. Bu Türkiye’ye de bir tehdit ögesi. 7-8 yıl olmuş hala bu siyaset devam ediyor.
* Çıkar hesaplarına uymadığı için tabiki de yapıyor. İkna olmamaları kelam konusu değil. Türkiye üzere bir ülkeyi kaybetmenin maliyetini de hesaplamaları gerekir. Suriye ile ilgili, Afganistan, Doğu Akdeniz, Kafkaslarla ilgili bir husus olduğunda koşa koşa Türkiye’ye geliyorlar.
KABİL HAVALİMANI İLE İLGİLİ SON DURUM
* Kabil Havalimanı ile ilgili müzakereler devam ediyor. Şayet kurallarda anlaşırsak biz bunu yapabileceğimizi söz ettik.
* Ancak orada temel bir sorun, Taliban epeyce yavaş karar alıyor. Tahminen ülkenin idaresini bu kadar süratli kolay alacaklarını kendileri de beklemiyorlardı. Kendilerini buna adapte etmeye çalışıyorlar.
F-35 KRİZİ
* Biz F-35 programının başından beri ortasındayız. F-35 ABD teknolojisiyle üretiliyor fakat 11 ülkenin iştirakiyle yapılıyor. Bu mutabakat çerçevesinde bize teslim edilmesi gereken 5 tane F-35 bekliyor.
* Türkiye patriot istiyor, verilmediği için S-400 alıyoruz. Biz paramızla patroit sistemi almak istiyoruz. Cumhurbaşkanımız hayli sefer söylemiş oldu bunu Obama devrinde. Bunu nasıl öbür NATO ülkesine sattıysanız biz de satın almak istiyoruz. Bize Çin’den, Rusya’dan, Avrupa’dan ve Amerika’dan 4 teklif geldi, 4 sistemle ilgili. Kriterler de belirliydi. Ortak üretim, fiyat, teslim tarihi.
* Çin ile bir görüşmeler oldu, daha sonra vazgeçildi. Teklifler gelince hala Cumhurbaşkanımızın blöf yaptığını zannettiler. S-400 konusu ciddiye binince, ehvah demeye başladılar. Sonuçta S-400’ü almak zorunda kaldık, aldık.
“BIDEN TÜRKİYE’YE GELEBİLİR”
* Biz gitmeden ABD’liler Biden’ın BM’de görüşme yapıp gideceğini söylemiş olduler. BM Genel Sekreteri ile görüştü. BM İklim Zirvesi’nde kendileri söylemiş oldu. Bir görüşme olacak. Öncesinde hazırlıklar yapılıyor. ondan sonrasındasında Biden da Türkiye’ye gelebilir. Kendisi Cumhurbaşkanımıza Brüksel’de ‘gelmek istiyorum, ziyaret etmek istiyorum’ diye söylemiş oldu.
TÜRKİYE-RUSYA İLGİLERİ
* Soçi’de Putin ile bir görüşme var. Esad ile bizim görüşümüz muhakkak. Kendi halkını bu kadar katleden bir kişinin orada legal olarak bulunması bizim için saçma bir durum. Soçi ziyareti de BM’ye gitmeden Rusya ile mutlaklaşan bir ziyaretti. Görüşmenin tarihini biz Eylül’ün başı üzere planlıyorduk fakat programlar uymadı.
* bu biçimde BM’den daha sonra yapalım dedik. 20 gün evvelce kararlaştırmıştık BM ile ilgisi yok bunun. Ne olduğunu bilmeden dışarıdan garip garip yorum yapıyorlar. Ukrayna sorunu, Libya, ikili ilgilerimiz ticaret var. Biroldukça mevzu var Rusya ile yürüttüğümüz.
* Suriye konusunda siyasi sürecin intikaya uğramadan Rejimin müdahalesi olmadan ilerlemesi. İdlib’deki mevzunun koruma edilmesi. M4 karayolunun çabucak üstünde bir çizgi oluşturduk. 2,5 milyon mülteci için orayı koruyoruz. Burada aslında İdlib radar ekranlarından geriye düştü. Orada inanın çatışma olması durumunda epeyce büyük bir insanı dram yaşanabilir.
* Olağanda 1 milyondan az nüfusu var iken gelen göçlerle 2,5 milyon insan sıkışmış durumda. Onları da tutan biziz. Bundan dolayı da Batı ülkelerin ABD’nin bize teşekkür etmesi lazım. Yeterli Türk askeri İdlib’de, Libya’da. Zira oradaki durumu Türk askeri denetim altında tutuyor. Bu insanları orada tutuyoruz ki yeni bir mülteci akını olmasın.
“EKONOMİK KRİZ GÖÇÜ TETİKLEYEBİLİR”
* Taliban İslam hukukunu temel alıyor. Gerçek olan taban hangisidir, bu hususta tartışmanın yapılması gerekir.
* Şu anda hemen Afganistan’da yapılması gereken 2 mevzu var. Birincisi, insani yardımların kesinlikle devam etmesi lazım. Yaklaşık 3 aydır Afganistan’da maaşlar ödenmiyor. Gani devrinde de 2 ay ödenmemişti.
* ABD Afganistan’ın yaklaşık 7 milyar dolarını, AB’de 1 milyar dolarını dondurdu. İktisat dönmezse fecî sahneler yaşanabilir. Ekonomik kriz göçü tetikleyebilir.
AFGAN GÖÇÜ
* Afgan göçü yeni bir kıssa değil. En ufak bir hareketlenmede anında müdahale ediliyor. Türkiye’de 300 bine yakın kayıtlı Afgan mülteci var. Bunlar Türkiye’ye yeni gelmediler. Bunların bir birden fazla da Türk soylu göçmenler. kimi vakit o denli bir hava yaratılıyor ki, Türkiye büyük bir Afgan göçüne uğradı diye.
* Ekonomik kriz, iç savaş ihtimali göç riskini tetikleyebilir. Biz epeyce önemli tedbirler aldık buna rağmen. İran hududunda epeyce önemli önlemler aldık. Hem fiziki, hem elektronik duvar inşaa ettik. 24 saat oraları gözetleyen sistemler kuruldu.
* 500- 600 bin Afgan mülteci var totalde. Son vakit içinderda gelenler epey daha az. Geçen yıl bizim İRan- Türkiye hududunda ülkeye giren mülteci sayısı 100 bin civarındaydı. Bunun tamamı İran’a geri gönderildi.
* Bu sene 50-60 binler civarında. Bunlarda yapılan mutabakat çerçevesinde geri gönderiliyorlar. Türkiye kimsenin yol geçen hanı değil.
BM TOPLANTISI
* Biz gitmeden ABD’liler herkese BM’de ikili görüşme yapılmayacağını söylemiş oldu. Hakikaten o denli de oldu. Tek istisna Irak Cumhurbaşkanı ile ayaküstü bir kenarda görüşme oldu. Onun temel niçini de son periyotta ABD’nin Irak’taki diplomatik misyonlarına epey önemli akınlar var ve bunları engellemeye çalışıyorlar. Benim varsayımım.
* Onun haricinde BM Genel Sekreteriyle görüştü. Washington’da Boris Johnson’la görüştü. ötürüsıyla Cumhurbaşkanı görüşecekti, görüşemedi, bu biçimde bir şey planlanmadı aslına bakarsan. Cumhurbaşkanımız 20’ye yakın ikili görüşme yaptı.
SURİYELİ MÜLTECİLERİN DURUMU
* Biz Suriye’ye dönenlerin orada kalması için elimizden gelenleri yapıyoruz. 2 yıl içerisinde 450 bine yakın Suriyeli, Suriye’ye geri döndü. Bizim güvenlik sağladığımız bölgelere döndüler. Sınıf geçişi problemi olağan vakit içinderda da oldu. Akrabalar var aşiretler var. Esed devrinde bile oldu bu. Giden kalsın eleştrisi yanlışsız. Bunlar BM ismi altında mülteci değiller. Bu bizim açımızdan öteki komplikasyonlar çıkarır. Bunlar Türkiye’de süreksiz konuk olarak bulunuyorlar.
ERDOĞAN’IN TURKOVAC İLETİSİ
* Cumhurbaşkanımızın TURKOVAC aşısıyla ilgili verdiği bildiri son derece değerliydi. Biz Trükiye olarak kendi aşımızı yapacağız ve bunu her insanın erişimine açacağız. Bunu diyen diğer başkan var mı? Bu büyük bir vizyondur.
* Biz bu aşıları kime açacağız? Diyelim ki Afrika’da biroldukça ülke var aşı alamayan. ORtadoğu’da birtakım yerlerde var, Balkanlar da var. Bu insani tarafı, Bir de stratejik tarafı var. Aşının nereden geldiği değerli değil kâfi ki aşılama olsun.
’29 EKİM’DEN daha sonra KAPANMA, KISITLAMA’ SAVLARINA CEVAP
Programda Candaş Tolga Işık’ın “Çeşitli toplumsal çevrelerden, sanatkarından, epeyce kıymetli beşerler arayıp ’29 Ekim’den daha sonra pandemide bir daha eskiye döneceğiz, hükümet artık çalışıyor, Sıhhat Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı… bir daha tam kapanmalar geliyor’ diyor. bu biçimde bir planlama var mı?” sorusuna İbrahim Kalın, şu karşılığı verdi:
* Hayır, bu biçimde bir şey kelam konusu değil. İnşallah 29 Ekim’i de epeyce hoş, coşkulu bir biçimde kutlayacağız.
* İstanbul’da da biliyorsunuz, fazlaca hoş, büyük bir eser o gün açılacak. AKM açılacak.
* 29 Ekim’den daha sonra da biz olağan ömrümüze önlemleri uygulayarak yaşamaya devam edeceğiz.