‘Cumhuriyet sonsuza dek yaşayacaktır’ Bugün 29 Ekim 2022… Parçalanmış, yokluk ortasındaki bir imparatorluktan, dünyanın selam durduğu genç bir devlete giden yolun en kıymetli kilometre taşının, Cumhuriyet’in ilanının 99’uncu yıl dönümü… Mustafa Kemal Atatürk’ün askeri ve siyasi dehasının önderliğinde, işgal altındaki bir ülkeyi özgürlüğe taşıyan büyük bir ulusun evlatları, torunları Cumhuriyet Bayramı’nı büyük bir coşku ve ulusal onurla kutlayacak…
SIRA CUMHURİYET’TE
Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 1919’da Samsun’a adım atmasıyla yakılan kurtuluş ateşi, bir yandan ülkeyi işgalden kurtarırken başka yandan da Cumhuriyet’e giden yolun alt yapısını hazırlandı.
Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk’taki sözüyle Ulusal Gayret kazanılana kadar “vicdanında ulusal bir sır” olarak sakladığı Cumhuriyet’in ilanı için birinci adımı 23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılışı ile attı. Yeni bir anayasa hazırlandı. Sıra; Cumhuriyet’in ilanına geldi.
ÇANKAYA’DAKİ DAVET
28 Ekim Pazar akşamı Çankaya Köşkü’nde değerli bir davet vardı. İsmet İnönü, Kazım Özalp, Fethi Okyar, Ruşen Eşref Ünaydın, Fuat Bulca, Kemalettin Sami ve Halit Karsıalan, Mustafa Kemal’in masasında buluştu. Yemek sırasında Mustafa Kemal konuklarına dönüp “Efendiler! Yarın Cumhuriyet’i ilan edeceğiz” dedi. Atatürk o gece, İsmet İnönü ile 1921 Anayasası’nın kimi unsurlarını değiştiren kanun tasarısını hazırladı. İsmet İnönü’ye birinci maddeyi yazdırdı: Türkiye Devleti’nin hükümet formu Cumhuriyet’tir…
Ve büyük gün… 29 Ekim’de Meclis, Genel Konsey 158 milletvekili ile toplandı. İsmet İnönü, Meclis’e anayasanın birinci hususunun değiştirilmesi teklifini sundu, “Millet hakimiyeti fiili olarak eline almıştır. bu biçimde bunu türel olarak lisana getirmekten niye çekiniyoruz?” diye seslendi. Teklif oy birliğiyle kabul edildi. Bütün milletvekilleri ayağa kalktı, üç defa “Yaşasın Cumhuriyet” diye bağırdı…
CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ
Cumhuriyet ilan edildiğinde saat 20.45’i gösteriyordu. Sıra birinci Cumhurbaşkanı’nı seçmeye geldi. Yapılan saklı oylamada 158 milletvekilinin tamamının oyunu alan Gazi Mustafa Kemal, TBMM tarafınca yeni Türk devletinin birinci cumhurbaşkanı seçildi. Cumhurbaşkanı unvanıyla kürsüye çıkan Mustafa Kemal Paşa’nın Meclise hitabı TBMM kayıtlarında şu biçimde yer aldı:
“Efendiler; asırlardan beri Doğu’da haksızlığa ve zulme uğramış olan milletimiz, Türk milleti, gerçekte soydan sahip bulunduğu yüksek kabiliyetlerden mahrum zannediliyordu. Son senelerda milletimizin fiili olarak gösterdiği kabiliyet, istidat ve kavrayış kendi hakkında makûs düşünenlerin ne kadar gafil ve ne kadar gerçeği görmekten uzak, görünüşe aldanan beşerler olduğunu pek hoş ispat etti. Milletimiz kendisinde var olan vasıfları ve bedeli, hükümetin yeni ismiyle medeniyet dünyasına epeyce daha çarçabuk gösterebilecektir.
BİRLİKTE İLERİ GİDECEĞİZ
Türkiye Cumhuriyeti, dünya devletleri içinde tuttuğu yere layık olduğunu yapıtlarıyla ispat edecektir. Arkadaşlar; bu yüksek rejimi yaratan Türk milletinin son dört yıl ortasında kazandığı zafer, bundan daha sonra da birkaç misli olmak üzere kendini gösterecektir. (…) Hep sayın arkadaşlarımın ellerine fazlaca samimi ve sıkı bir biçimde yapışarak, kendimi onların şahıslarından bir an bile uzak görmeyerek çalışacağım. Hep milletin sevgi ve inancına dayanarak daima bir arada ileri gideceğiz. Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır.”
Dualar okundu, oturum bitmiş oldu… Meclis’in önünde toplanan vatandaşlar Mustafa Kemal’i büyük sevgi gösterisiyle karşıladı. Yurdun dört bir yanında 101 pare top atışı yapıldı. Bağımsızlığın simgesi Cumhuriyet, milletin en büyük bayramı oldu.
CUMHURİYET SONSUZA DEK YAŞAYACAKTIR
Mustafa Kemal Atatürk, 29 Ekim 1923’e kadar “vicdanında ulusal bir sır” olarak sakladığı Cumhuriyet için 1926 yılında “Benim naçiz bedenim bir gün elbette toprak olacaktır; ama Türkiye Cumhuriyeti sonsuza dek yaşayacaktır” yorumunu yaptı.
SIRA CUMHURİYET’TE
Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 1919’da Samsun’a adım atmasıyla yakılan kurtuluş ateşi, bir yandan ülkeyi işgalden kurtarırken başka yandan da Cumhuriyet’e giden yolun alt yapısını hazırlandı.
Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk’taki sözüyle Ulusal Gayret kazanılana kadar “vicdanında ulusal bir sır” olarak sakladığı Cumhuriyet’in ilanı için birinci adımı 23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılışı ile attı. Yeni bir anayasa hazırlandı. Sıra; Cumhuriyet’in ilanına geldi.
ÇANKAYA’DAKİ DAVET
28 Ekim Pazar akşamı Çankaya Köşkü’nde değerli bir davet vardı. İsmet İnönü, Kazım Özalp, Fethi Okyar, Ruşen Eşref Ünaydın, Fuat Bulca, Kemalettin Sami ve Halit Karsıalan, Mustafa Kemal’in masasında buluştu. Yemek sırasında Mustafa Kemal konuklarına dönüp “Efendiler! Yarın Cumhuriyet’i ilan edeceğiz” dedi. Atatürk o gece, İsmet İnönü ile 1921 Anayasası’nın kimi unsurlarını değiştiren kanun tasarısını hazırladı. İsmet İnönü’ye birinci maddeyi yazdırdı: Türkiye Devleti’nin hükümet formu Cumhuriyet’tir…
Ve büyük gün… 29 Ekim’de Meclis, Genel Konsey 158 milletvekili ile toplandı. İsmet İnönü, Meclis’e anayasanın birinci hususunun değiştirilmesi teklifini sundu, “Millet hakimiyeti fiili olarak eline almıştır. bu biçimde bunu türel olarak lisana getirmekten niye çekiniyoruz?” diye seslendi. Teklif oy birliğiyle kabul edildi. Bütün milletvekilleri ayağa kalktı, üç defa “Yaşasın Cumhuriyet” diye bağırdı…
CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ
Cumhuriyet ilan edildiğinde saat 20.45’i gösteriyordu. Sıra birinci Cumhurbaşkanı’nı seçmeye geldi. Yapılan saklı oylamada 158 milletvekilinin tamamının oyunu alan Gazi Mustafa Kemal, TBMM tarafınca yeni Türk devletinin birinci cumhurbaşkanı seçildi. Cumhurbaşkanı unvanıyla kürsüye çıkan Mustafa Kemal Paşa’nın Meclise hitabı TBMM kayıtlarında şu biçimde yer aldı:
“Efendiler; asırlardan beri Doğu’da haksızlığa ve zulme uğramış olan milletimiz, Türk milleti, gerçekte soydan sahip bulunduğu yüksek kabiliyetlerden mahrum zannediliyordu. Son senelerda milletimizin fiili olarak gösterdiği kabiliyet, istidat ve kavrayış kendi hakkında makûs düşünenlerin ne kadar gafil ve ne kadar gerçeği görmekten uzak, görünüşe aldanan beşerler olduğunu pek hoş ispat etti. Milletimiz kendisinde var olan vasıfları ve bedeli, hükümetin yeni ismiyle medeniyet dünyasına epeyce daha çarçabuk gösterebilecektir.
BİRLİKTE İLERİ GİDECEĞİZ
Türkiye Cumhuriyeti, dünya devletleri içinde tuttuğu yere layık olduğunu yapıtlarıyla ispat edecektir. Arkadaşlar; bu yüksek rejimi yaratan Türk milletinin son dört yıl ortasında kazandığı zafer, bundan daha sonra da birkaç misli olmak üzere kendini gösterecektir. (…) Hep sayın arkadaşlarımın ellerine fazlaca samimi ve sıkı bir biçimde yapışarak, kendimi onların şahıslarından bir an bile uzak görmeyerek çalışacağım. Hep milletin sevgi ve inancına dayanarak daima bir arada ileri gideceğiz. Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır.”
Dualar okundu, oturum bitmiş oldu… Meclis’in önünde toplanan vatandaşlar Mustafa Kemal’i büyük sevgi gösterisiyle karşıladı. Yurdun dört bir yanında 101 pare top atışı yapıldı. Bağımsızlığın simgesi Cumhuriyet, milletin en büyük bayramı oldu.
CUMHURİYET SONSUZA DEK YAŞAYACAKTIR
Mustafa Kemal Atatürk, 29 Ekim 1923’e kadar “vicdanında ulusal bir sır” olarak sakladığı Cumhuriyet için 1926 yılında “Benim naçiz bedenim bir gün elbette toprak olacaktır; ama Türkiye Cumhuriyeti sonsuza dek yaşayacaktır” yorumunu yaptı.