senelerdır Çanakkale ile ilgili kitapları toplarım lakin, bugüne kadar ‘Ben Binbaşı Ali Faik Bey’ üzere tasarımı ve baskısı on numara olan, örnek bir Çanakkale kitabını nadiren gördüm.
TANER AY
Ezine’deyiz. Savaşa katılıyoruz. Ben 4’üncü Kolordu 11’inci Tümen 33’üncü Alay 1’inci Tabur komutanlığına atandım. Alay komutanlığına da Yarbay Ahmet Şevki Beyefendi. 11’inci Tümen Geyikli ve civarından sorumlu olacak. Kardeşim Mehmet Fevzi 77’inci Alay 1’inci Tabur 2’nci Bölüğe atanmış. Yarbay Ahmet Şevki Bey’le cepheye gitmeden bir fotoğraf çektirmeyi planladık. O denli ya, savaş bu. Kim öle kim kala…”
Bu fotoğraf ‘Ben Binbaşı Ali Faik Bey’in doksan üçüncü sayfasında. Fotoğrafta kardeşi Mülâzım-ı Sânî Mehmet Fevzi yok lakin, evvel o şehit düşecektir. daha sonra da öbürleri. Bu niçinle Yarbay Ahmet Şevki Bey’in ve Binbaşı Ali Faik Bey’in suretleri bize o fotoğraftan kalır.
BEŞ GÜN ORTAYLA ŞEHİT DÜŞEN İKİ KARDEŞ
26 Nisan’da saat beştilk evvel yürüyüşe geçen Binbaşı Ali Faik Bey’in taburu Çanakkale’ye vapurla aktarılıp Kilye İskelesi’ne çıkar ve oradan cepheye varır: “Burada acı haber geldi. Kardeşim Mehmet Fevzi dün 25 Nisan’da şehit düşmüş. Yirmi beş yaşında gencecik. Görmeye gittim. On iki yara almış. Ağladım. Na’şına eğildim ‘Ne keyifli sana şehâdet mertebesine erdin, Allah bana da nasip etsin!’ dedim. Cepheye döndüm.”
28 Nisan Binbaşı Ali Faik Bey’in günlüğünde yok. Fakat o gün hangi külfetlerin ve tatsızlıkların yaşandığını biliyoruz. Merâk edenler Mehmet Kıbıl’ın 2017 yıllında Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıkan ‘Çıkarmadan Tahliyeye, Arıburnu-Anafartalar Muharebeleri’ isimli yapıtının 141’inci sayfasından 152’inci sayfasına kadarki kısmını okuyabilirler. 29 Nisan’a ise “Bugün benim için epey üzücü bir gün. Komutanımı, epey yakın dostumu kaybettim. Yarbay Ahmet Şevki Beyefendi şehit düştü. Ruhu şad olsun!” diye başlıyor. Yarbay Ahmet Şevki Beyefendi, cephede göğsüne isabet eden bir mermiyle şehit olmuştur.
“Bu günleri bekliyorduk. Cepheye gelmeden birlikte fotoğraf çektirmiştik, geleceğe yadigâr kalsın diye. İşte, bana yalnızca fotoğrafı ve ortak anılarımız kaldı. Sıra hangimizde? Bugün? Yarın?”
Yarbay Ahmet Şevki Bey’in şehâdeti üzerine Alay Komutanlığını vekâleten Binbaşı Ali Faik Beyefendi üstlenir. 30 Nisan sabahı günlüğüne şunları müellif: “bir müddetdir karşı taraftan ses çıkmıyor. Bir gariplik var. Düşman 10.00’dan evvel Kanlısırt’ın sol tarafına gerçek hareketlenebilir. Bizim siperleri dolaşayım. Askerlerimizi canlı tutayım. Fakat evvel siperden uzanıp karşıya bir baka…”
Cephedeki durumu görmek üzere saat 10.00’dan evvel siperden dışarıya çıkan Binbaşı Ali Faik Beyefendi, alnına isabet eden bir piyade mermisiyle şehit düşmüştür. Demek ki Ali Faik Bey’in sırası ‘yarın’ imiş. Çamburnu’nda, kendisinden bir gün evvel şehit düşen kumandanı ve arkadaşı Yarbay Ahmet Şevki Bey’in yanında toprağa verilir.
TORUNU SAYESİNDE BASILDI
Binbaşı Ali Faik Beyefendi şehit düştüğünde, geride annesi Safiye Hanım’ı, zevcesi Fatma Hamdiye’yi ve 1914 doğumlu oğlu Ahmet Naci’yi bırakmıştı. Safiye Hanım, iki oğlunu Çanakkale’de kaybedince, kederinden kdolayım olur ve 22 Kasım 1938 günü Bursa’da ‘Doksanbirli’ soyismiyle hayatını kaybeder. Fatma Hamdiye Kabatepe ise 8 Haziran 1974 günü İstanbul’da yaşama veda etmiştir. Binbaşı Ali Faik Bey’in 1914 doğumlu oğlu Ahmet Naci de askerliği seçer ve 2 Eylül 1960 günü Bitlis’te 34’üncü Piyade Alay Kumandanı iken kendi isteğiyle emekliye ayrılır. 26 Mart 1994 günü kaybettiğimiz Albay Naci Kabatepe’nin Süeda Hanım ile evliliğinden, 1944 yılında Sumru ve 1945 yılında Erdal isimlerinde iki çocuğu dünyaya gelmiştir. Binbaşı Ali Faik Bey’in torunu Erdal Kabatepe’ye minnettarım. Dedesinin günlüklerinin ve eşyasının peşine düşüp, onlardan ‘para ile satılmayan’ nefis bir kitap hazırlamış. yıllardır Çanakkale ile ilgili kitapları toplarım lakin, bugüne kadar ‘Ben Binbaşı Ali Faik Bey’ üzere tasarımı ve baskısı on numara olan bir Çanakkale kitabını nadiren gördüm. Bu vesîleyle ‘Ben Binbaşı Ali Faik Bey’den beni haberdar eden ve Çeşme’den Erdal Kabatepe’nin komşusu olan Ece-Ali Aktan dostlarıma da teşekkür ederim.
Bugün Ulusal Savunma Bakanlığı’nın sitesinde, Çanakkale Savaşı’na katılanlara bir yasal düzenleme bulunmadığından madalya ve berat verilemediği açıklaması bulunuyor. Büyük ayıbımızdır. Ayrıyeten, bu husustaki 2/3256 sayısına kayıtlı kanun teklifinin de senelerca sümen altı yapıldığı ve meclisin 16 Mart 2021 günkü 59’uncu birleşimdeki 4/114 sayılı önergeye rağmen, meclis çoğunluğunu oluşturan partinin oylarıyla teklifin reddedildiğini biliniyor. Gelibolu yarımadasının her karış toprağında yatanlar sînemizin gerçek yıldız madalyalarıyken, onlara sembolik madalya verilmesine ait bir kanun teklifi neden ve kimler tarafınca reddedilir, karşılığını siz verin…
ÇANAKKALE ÇALIŞMALARINA ÖRNEK BİR ESER
İyi ki Erdal Kabatepe üzere torunlar, Haluk Oral, Şahin Aldoğan ve Gürsel Göncü üzere Çanakkale Savaşı araştırmacılarımız bulunuyor. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’nın ‘Çanakkale Savaşı’ dizisini de fazlaca önemsiyorum. Lakin dizinin kitapları, mali imkânları bulunduğundan, epey daha güzel basılabilirlerdi. Umarım bundan daha sonraki Çanakkale kitaplarında baskıya ‘Ben Binbaşı Ali Faik Bey’i örnek alırlar. Tahminen ‘para ile satılmayan’ bu kıymetli ve değerli kitabın da, bir yayınevince birebir itinayla baskısı yapılıp, Binbaşı Ali Faik Bey’in şehâdetinin 108’inci yıldönümünde dağıtımı yapılır.
ÜSTÜNDE DEĞİL AVUSTRALYA’DA ORTAYA ÇIKTI
Binbaşı Ali Faik Beyefendi, nizamlı günlük tutan biridir. Ne var ki, bizim tarafta Binbaşı Ali Faik Bey’in üzerinden günlüğünün çıktığına ait bir bilgi bulunmamaktadır. Ortadan yıllar geçiyor, Annie May Costance Summerbelle, Sydney’de çıkan ‘The Evening News’ isimli bir akşam gazetesinde, ‘Extract from a diary found on a dead Turkish officer, the major commanding 1st Battalion, 33rd Infantry Regiment, Gallipoli, 30 April 1915’ başlığıyla bir günlük yayınlıyor. May Summerbelle’in elindeki günlük beş sayfadır ve İngilizce olarak daktilo edilmiştir. Bayan Summerbelle, 5 Mart 1931 günü bu beş sayfayı Australian War Memorial’a 217 numarayla bağışlıyor. Ancak, günlükten beş sayfalık çeviriyi kendisine kim vermiştir, anımsamıyor. Günlüğün aslına ne olmuştur, onu da bilmiyor. Kesin olan, günlüğün Binbaşı Ali Faik Bey’in cesedinden alındığıdır. Muharebe alanlarında ele geçirilen kimi yazılı evrakları İngilizlerin Mısır’a gdolayıp orada İngilizceye çevirttikleri biliniyor ancak, Binbaşı Ali Faik Bey’in günlüğüne ait bu tarafta resmî bir kayıda rastlanmamıştır. Binbaşı Ali Faik Beyefendi muharebelerin başında şehit düştüğü için günlüğün bu biçimde bir serüveni olması mümkündür.
TANER AY
Ezine’deyiz. Savaşa katılıyoruz. Ben 4’üncü Kolordu 11’inci Tümen 33’üncü Alay 1’inci Tabur komutanlığına atandım. Alay komutanlığına da Yarbay Ahmet Şevki Beyefendi. 11’inci Tümen Geyikli ve civarından sorumlu olacak. Kardeşim Mehmet Fevzi 77’inci Alay 1’inci Tabur 2’nci Bölüğe atanmış. Yarbay Ahmet Şevki Bey’le cepheye gitmeden bir fotoğraf çektirmeyi planladık. O denli ya, savaş bu. Kim öle kim kala…”
Bu fotoğraf ‘Ben Binbaşı Ali Faik Bey’in doksan üçüncü sayfasında. Fotoğrafta kardeşi Mülâzım-ı Sânî Mehmet Fevzi yok lakin, evvel o şehit düşecektir. daha sonra da öbürleri. Bu niçinle Yarbay Ahmet Şevki Bey’in ve Binbaşı Ali Faik Bey’in suretleri bize o fotoğraftan kalır.
BEŞ GÜN ORTAYLA ŞEHİT DÜŞEN İKİ KARDEŞ
26 Nisan’da saat beştilk evvel yürüyüşe geçen Binbaşı Ali Faik Bey’in taburu Çanakkale’ye vapurla aktarılıp Kilye İskelesi’ne çıkar ve oradan cepheye varır: “Burada acı haber geldi. Kardeşim Mehmet Fevzi dün 25 Nisan’da şehit düşmüş. Yirmi beş yaşında gencecik. Görmeye gittim. On iki yara almış. Ağladım. Na’şına eğildim ‘Ne keyifli sana şehâdet mertebesine erdin, Allah bana da nasip etsin!’ dedim. Cepheye döndüm.”
28 Nisan Binbaşı Ali Faik Bey’in günlüğünde yok. Fakat o gün hangi külfetlerin ve tatsızlıkların yaşandığını biliyoruz. Merâk edenler Mehmet Kıbıl’ın 2017 yıllında Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıkan ‘Çıkarmadan Tahliyeye, Arıburnu-Anafartalar Muharebeleri’ isimli yapıtının 141’inci sayfasından 152’inci sayfasına kadarki kısmını okuyabilirler. 29 Nisan’a ise “Bugün benim için epey üzücü bir gün. Komutanımı, epey yakın dostumu kaybettim. Yarbay Ahmet Şevki Beyefendi şehit düştü. Ruhu şad olsun!” diye başlıyor. Yarbay Ahmet Şevki Beyefendi, cephede göğsüne isabet eden bir mermiyle şehit olmuştur.
“Bu günleri bekliyorduk. Cepheye gelmeden birlikte fotoğraf çektirmiştik, geleceğe yadigâr kalsın diye. İşte, bana yalnızca fotoğrafı ve ortak anılarımız kaldı. Sıra hangimizde? Bugün? Yarın?”
Yarbay Ahmet Şevki Bey’in şehâdeti üzerine Alay Komutanlığını vekâleten Binbaşı Ali Faik Beyefendi üstlenir. 30 Nisan sabahı günlüğüne şunları müellif: “bir müddetdir karşı taraftan ses çıkmıyor. Bir gariplik var. Düşman 10.00’dan evvel Kanlısırt’ın sol tarafına gerçek hareketlenebilir. Bizim siperleri dolaşayım. Askerlerimizi canlı tutayım. Fakat evvel siperden uzanıp karşıya bir baka…”
Cephedeki durumu görmek üzere saat 10.00’dan evvel siperden dışarıya çıkan Binbaşı Ali Faik Beyefendi, alnına isabet eden bir piyade mermisiyle şehit düşmüştür. Demek ki Ali Faik Bey’in sırası ‘yarın’ imiş. Çamburnu’nda, kendisinden bir gün evvel şehit düşen kumandanı ve arkadaşı Yarbay Ahmet Şevki Bey’in yanında toprağa verilir.
TORUNU SAYESİNDE BASILDI
Binbaşı Ali Faik Beyefendi şehit düştüğünde, geride annesi Safiye Hanım’ı, zevcesi Fatma Hamdiye’yi ve 1914 doğumlu oğlu Ahmet Naci’yi bırakmıştı. Safiye Hanım, iki oğlunu Çanakkale’de kaybedince, kederinden kdolayım olur ve 22 Kasım 1938 günü Bursa’da ‘Doksanbirli’ soyismiyle hayatını kaybeder. Fatma Hamdiye Kabatepe ise 8 Haziran 1974 günü İstanbul’da yaşama veda etmiştir. Binbaşı Ali Faik Bey’in 1914 doğumlu oğlu Ahmet Naci de askerliği seçer ve 2 Eylül 1960 günü Bitlis’te 34’üncü Piyade Alay Kumandanı iken kendi isteğiyle emekliye ayrılır. 26 Mart 1994 günü kaybettiğimiz Albay Naci Kabatepe’nin Süeda Hanım ile evliliğinden, 1944 yılında Sumru ve 1945 yılında Erdal isimlerinde iki çocuğu dünyaya gelmiştir. Binbaşı Ali Faik Bey’in torunu Erdal Kabatepe’ye minnettarım. Dedesinin günlüklerinin ve eşyasının peşine düşüp, onlardan ‘para ile satılmayan’ nefis bir kitap hazırlamış. yıllardır Çanakkale ile ilgili kitapları toplarım lakin, bugüne kadar ‘Ben Binbaşı Ali Faik Bey’ üzere tasarımı ve baskısı on numara olan bir Çanakkale kitabını nadiren gördüm. Bu vesîleyle ‘Ben Binbaşı Ali Faik Bey’den beni haberdar eden ve Çeşme’den Erdal Kabatepe’nin komşusu olan Ece-Ali Aktan dostlarıma da teşekkür ederim.
Bugün Ulusal Savunma Bakanlığı’nın sitesinde, Çanakkale Savaşı’na katılanlara bir yasal düzenleme bulunmadığından madalya ve berat verilemediği açıklaması bulunuyor. Büyük ayıbımızdır. Ayrıyeten, bu husustaki 2/3256 sayısına kayıtlı kanun teklifinin de senelerca sümen altı yapıldığı ve meclisin 16 Mart 2021 günkü 59’uncu birleşimdeki 4/114 sayılı önergeye rağmen, meclis çoğunluğunu oluşturan partinin oylarıyla teklifin reddedildiğini biliniyor. Gelibolu yarımadasının her karış toprağında yatanlar sînemizin gerçek yıldız madalyalarıyken, onlara sembolik madalya verilmesine ait bir kanun teklifi neden ve kimler tarafınca reddedilir, karşılığını siz verin…
ÇANAKKALE ÇALIŞMALARINA ÖRNEK BİR ESER
İyi ki Erdal Kabatepe üzere torunlar, Haluk Oral, Şahin Aldoğan ve Gürsel Göncü üzere Çanakkale Savaşı araştırmacılarımız bulunuyor. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’nın ‘Çanakkale Savaşı’ dizisini de fazlaca önemsiyorum. Lakin dizinin kitapları, mali imkânları bulunduğundan, epey daha güzel basılabilirlerdi. Umarım bundan daha sonraki Çanakkale kitaplarında baskıya ‘Ben Binbaşı Ali Faik Bey’i örnek alırlar. Tahminen ‘para ile satılmayan’ bu kıymetli ve değerli kitabın da, bir yayınevince birebir itinayla baskısı yapılıp, Binbaşı Ali Faik Bey’in şehâdetinin 108’inci yıldönümünde dağıtımı yapılır.
ÜSTÜNDE DEĞİL AVUSTRALYA’DA ORTAYA ÇIKTI
Binbaşı Ali Faik Beyefendi, nizamlı günlük tutan biridir. Ne var ki, bizim tarafta Binbaşı Ali Faik Bey’in üzerinden günlüğünün çıktığına ait bir bilgi bulunmamaktadır. Ortadan yıllar geçiyor, Annie May Costance Summerbelle, Sydney’de çıkan ‘The Evening News’ isimli bir akşam gazetesinde, ‘Extract from a diary found on a dead Turkish officer, the major commanding 1st Battalion, 33rd Infantry Regiment, Gallipoli, 30 April 1915’ başlığıyla bir günlük yayınlıyor. May Summerbelle’in elindeki günlük beş sayfadır ve İngilizce olarak daktilo edilmiştir. Bayan Summerbelle, 5 Mart 1931 günü bu beş sayfayı Australian War Memorial’a 217 numarayla bağışlıyor. Ancak, günlükten beş sayfalık çeviriyi kendisine kim vermiştir, anımsamıyor. Günlüğün aslına ne olmuştur, onu da bilmiyor. Kesin olan, günlüğün Binbaşı Ali Faik Bey’in cesedinden alındığıdır. Muharebe alanlarında ele geçirilen kimi yazılı evrakları İngilizlerin Mısır’a gdolayıp orada İngilizceye çevirttikleri biliniyor ancak, Binbaşı Ali Faik Bey’in günlüğüne ait bu tarafta resmî bir kayıda rastlanmamıştır. Binbaşı Ali Faik Beyefendi muharebelerin başında şehit düştüğü için günlüğün bu biçimde bir serüveni olması mümkündür.