1000’den çok gönüllünün bir ortaya geldiği teşebbüsün öncülerinden Sebastian Majstorovic “Bosna-Hersek Ulusal Kütüphanesi 1992’de yerle bir edildiğinde yüzde 90’ı yok oldu. Elyazmalarını kurtarmaya çalışan kütüphaneciler öldü. Babamın anavatanındaki bu kültürel mirasın kaybı, bir tarihçi olarak beni derinden etkiledi” dedi.
SALİHA SULTAN
Moskova’nın Ukrayna’yı işgal teşebbüsüyle ülkede yaşanan insani felaketin yanı sıra kültürel felaket de günden güne artıyor. Ukrayna Devlet Lideri Volodymyr Zelenskiy, Salı günü paylaştığı bir görüntüde Moskova’nın batı Zhytomyr bölgesindeki Viazivka köyünde 19’ncu yüzyıldan kalma ahşap bir kiliseyi bombalarla dümdüz ettiğini söylemiş oldu. Kilisenin 1862 yılında yapıldığı bilgisini veren Ukrayna Tarih ve Kültür Anıtlarını Müdafaa Derneği Lideri Olha Rutkovska toplumsal medya hesabından “Her geçen gün Rus savaş hatalarına dair daha fazla delil alıyoruz. Rus işgalciler Kutsal Bakire’nin Doğuşu Kilisesi’ni tahrip etti. Ulusal değere sahip bir mimari anıttı. Bu Ukrayna ulusuna karşı bir soykırım eylemi” dedi. Ukrayna’nın kültür kenti olarak bilinen Lviv kentindeki müze müdürü Olha Honchar da “Moskova, Ukrayna külçeşidini ortadan kaldırmak istiyor” sözlerini kullandı. Ukrayna’nın sanat tarihçileri, sanatkarlar ve kültür mirasçıları işgal teşebbüsü sırasında sanat yapıtlarına yönelik gerçekleşen vandalizmin bir tesadüf olmadığı konusunda misal görüşlere imza atıyor.
Öte yandan, ülkenin kültür kurumlarındaki kültürel mirası arşivlemek üzere Ukrayna Kültürel Mirasını Çevrimiçi Kurtarma (SUCHO) projesi başlatıldı. 1000’den çok istekli kütüphaneci, arşivci ve araştırmacı SUCHO teşebbüsü çatısı altında teknolojiyi kullanarak Ukrayna’nın kültürel datalarını yedekliyor. Stanford Üniversitesi’nden Quinn Dombrowski, Tufts Üniversitesi’nden Anna Kijas ve Avusturya Kültürel Miras Merkezi’nden Sebastian Majstorovic üzere isimlerin öncü olduğu projeye katılan gönüllüler birinci adımda 1.500’den müze ve kütüphane web sitesini, dijital stantları, metin külliyatını ve erişime açık yayınlarını kayıt altına aldı. Çalışmayı Rusların bombardımanlarında bilgilerin ziyan görmesine karşı yürüttüklerini belirten takım, ellerindeki gereçleri savaş bittiğinde Ukraynalı kütüphanecilerin, arşivcilerin ve küratörlere geri vermeyi hedefliyor. SUCHO’ya istekli olarak katılmak isteyenler ‘sucho.org’ adresinden kayıt olarak inisiyatiflerin ortak çalışmalarına dahil olabiliyor.
SARAYBOSNA KUŞATMASI SIRASINDA YERLE BİR EDİLMİŞTİ
SUCHO’nun kurucularından Avusturya Kültürel Miras Merkezi’nden Sebastian Majstorovic projenin gerisindeki fikrini şu sözlerle özetliyor: “Savaşlar, bir kültürün en pahalı yapıtlarını ve tarihi kaynaklarını geri dönüşü olmayan bir biçimde yok edebilir. Bosna-Hersek Ulusal Kütüphanesi 1992’de Saraybosna Kuşatması sırasında yerle bir edildiğinde, Saraybosna’nın biroldukca mert sakininin özverili aksiyonlarına karşın, yüzde 90’ı yok edildi. En eski elyazmalarını kurtarmaya çalışan kütüphaneciler öldü. Babamın anavatanındaki bu geri dönüşü olmayan kültürel mirasın kaybı, bir tarihçi olarak beni derinden etkiledi ve Ukrayna’dan gelen fotoğrafları gördüğümde bu aklımın bir köşesindeydi.” Majstorovic’in kelamını ettiği iki milyondan fazla yapıtın bulunduğu Vijecnica Kütüphanesi Ağustos 1992’de Sırp güçlerinin civar doruklardan attığı fosfor bombalarıyla yakıldı. Binadan geriye yalnızca duvarlar kaldı. Osmanlı ve Avusturya-Macaristan imparatorlukları devirleri de dahil olmak üzere Bosna-Hersek’in tarihi mirasını yansıtan yapıtların yaklaşık yüzde 90’ı kül oldu. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu periyodunda, Endülüs mimari üslubuyla, kentin merkezinde inşa edilen tarihi kütüphane, 1949 yılından itibaren Bosna’nın ulusal kütüphanesi olarak hizmet vermeye başlamıştı. 1992’ye kadar ‘ülkenin hafızası’ pozisyonunda olan kütüphanenin bir daha yapılanması için yaklaşık 20 milyon euro harcandı. Kütüphane, yerle bir olduktan 22 yıl daha sonra 2014’te bir daha açıldı.
Rus askerleri Ukrayna’nın batı Zhytomyr bölgesindeki Viazivka köyünde 19’ncu yüzyıldan kalma ahşap Kutsal Bakire’nin Doğuşu Kilisesi’ni tahrip etti.
SALİHA SULTAN
Moskova’nın Ukrayna’yı işgal teşebbüsüyle ülkede yaşanan insani felaketin yanı sıra kültürel felaket de günden güne artıyor. Ukrayna Devlet Lideri Volodymyr Zelenskiy, Salı günü paylaştığı bir görüntüde Moskova’nın batı Zhytomyr bölgesindeki Viazivka köyünde 19’ncu yüzyıldan kalma ahşap bir kiliseyi bombalarla dümdüz ettiğini söylemiş oldu. Kilisenin 1862 yılında yapıldığı bilgisini veren Ukrayna Tarih ve Kültür Anıtlarını Müdafaa Derneği Lideri Olha Rutkovska toplumsal medya hesabından “Her geçen gün Rus savaş hatalarına dair daha fazla delil alıyoruz. Rus işgalciler Kutsal Bakire’nin Doğuşu Kilisesi’ni tahrip etti. Ulusal değere sahip bir mimari anıttı. Bu Ukrayna ulusuna karşı bir soykırım eylemi” dedi. Ukrayna’nın kültür kenti olarak bilinen Lviv kentindeki müze müdürü Olha Honchar da “Moskova, Ukrayna külçeşidini ortadan kaldırmak istiyor” sözlerini kullandı. Ukrayna’nın sanat tarihçileri, sanatkarlar ve kültür mirasçıları işgal teşebbüsü sırasında sanat yapıtlarına yönelik gerçekleşen vandalizmin bir tesadüf olmadığı konusunda misal görüşlere imza atıyor.
Öte yandan, ülkenin kültür kurumlarındaki kültürel mirası arşivlemek üzere Ukrayna Kültürel Mirasını Çevrimiçi Kurtarma (SUCHO) projesi başlatıldı. 1000’den çok istekli kütüphaneci, arşivci ve araştırmacı SUCHO teşebbüsü çatısı altında teknolojiyi kullanarak Ukrayna’nın kültürel datalarını yedekliyor. Stanford Üniversitesi’nden Quinn Dombrowski, Tufts Üniversitesi’nden Anna Kijas ve Avusturya Kültürel Miras Merkezi’nden Sebastian Majstorovic üzere isimlerin öncü olduğu projeye katılan gönüllüler birinci adımda 1.500’den müze ve kütüphane web sitesini, dijital stantları, metin külliyatını ve erişime açık yayınlarını kayıt altına aldı. Çalışmayı Rusların bombardımanlarında bilgilerin ziyan görmesine karşı yürüttüklerini belirten takım, ellerindeki gereçleri savaş bittiğinde Ukraynalı kütüphanecilerin, arşivcilerin ve küratörlere geri vermeyi hedefliyor. SUCHO’ya istekli olarak katılmak isteyenler ‘sucho.org’ adresinden kayıt olarak inisiyatiflerin ortak çalışmalarına dahil olabiliyor.
SARAYBOSNA KUŞATMASI SIRASINDA YERLE BİR EDİLMİŞTİ
SUCHO’nun kurucularından Avusturya Kültürel Miras Merkezi’nden Sebastian Majstorovic projenin gerisindeki fikrini şu sözlerle özetliyor: “Savaşlar, bir kültürün en pahalı yapıtlarını ve tarihi kaynaklarını geri dönüşü olmayan bir biçimde yok edebilir. Bosna-Hersek Ulusal Kütüphanesi 1992’de Saraybosna Kuşatması sırasında yerle bir edildiğinde, Saraybosna’nın biroldukca mert sakininin özverili aksiyonlarına karşın, yüzde 90’ı yok edildi. En eski elyazmalarını kurtarmaya çalışan kütüphaneciler öldü. Babamın anavatanındaki bu geri dönüşü olmayan kültürel mirasın kaybı, bir tarihçi olarak beni derinden etkiledi ve Ukrayna’dan gelen fotoğrafları gördüğümde bu aklımın bir köşesindeydi.” Majstorovic’in kelamını ettiği iki milyondan fazla yapıtın bulunduğu Vijecnica Kütüphanesi Ağustos 1992’de Sırp güçlerinin civar doruklardan attığı fosfor bombalarıyla yakıldı. Binadan geriye yalnızca duvarlar kaldı. Osmanlı ve Avusturya-Macaristan imparatorlukları devirleri de dahil olmak üzere Bosna-Hersek’in tarihi mirasını yansıtan yapıtların yaklaşık yüzde 90’ı kül oldu. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu periyodunda, Endülüs mimari üslubuyla, kentin merkezinde inşa edilen tarihi kütüphane, 1949 yılından itibaren Bosna’nın ulusal kütüphanesi olarak hizmet vermeye başlamıştı. 1992’ye kadar ‘ülkenin hafızası’ pozisyonunda olan kütüphanenin bir daha yapılanması için yaklaşık 20 milyon euro harcandı. Kütüphane, yerle bir olduktan 22 yıl daha sonra 2014’te bir daha açıldı.
Rus askerleri Ukrayna’nın batı Zhytomyr bölgesindeki Viazivka köyünde 19’ncu yüzyıldan kalma ahşap Kutsal Bakire’nin Doğuşu Kilisesi’ni tahrip etti.