Bordroda Yazan Yasal Kesinti Nedir?
Bir çalışanın maaşından yapılan kesintiler, genellikle bordroda belirtilir ve bu kesintilerin bir kısmı yasal olarak yapılır. Yasal kesintiler, devletin belirlediği yasal düzenlemelere ve sosyal güvenlik sistemine dayanan kesintilerdir. Çalışanların maaşlarından yapılan bu kesintiler, devletin sunduğu sağlık hizmetleri, emeklilik maaşları ve diğer sosyal güvenlik ödemeleri gibi alanlara katkı sağlamaktadır. Bu yazıda, bordroda yer alan yasal kesintileri açıklayacağız ve sıkça sorulan soruları cevaplayacağız.
Yasal Kesinti Nedir?
Yasal kesinti, işverenin çalışanından, yasal zorunluluklar doğrultusunda, sosyal güvenlik ve sigorta ödemeleri gibi nedenlerle yaptığı kesintilerdir. Bu kesintiler, her çalışanın maaşından otomatik olarak yapılan ve yasal olarak zorunlu olan kesintilerdir. Türkiye’de, bu kesintiler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na ve 4857 sayılı İş Kanunu'na dayanarak yapılır.
Yasal kesintilerin başlıca amaçları, sosyal güvenlik sistemine katkı sağlamak, sağlık hizmetlerinden yararlanmak ve emeklilik maaşı için prim biriktirmektir. Çalışanın ödemekle yükümlü olduğu bazı kesintiler, devletin belirlediği oranlara göre değişir ve her yıl güncellenir.
Bordroda Yer Alan Yasal Kesintiler Nelerdir?
Bordroda yer alan yasal kesintiler genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
1. Sosyal Sigorta Primi (SSK Primleri):
Sosyal Sigorta Primi, çalışanın ve işverenin, sosyal güvenlik sistemine katkı sağlamak için ödemekle yükümlü olduğu bir kesintidir. Bu prim, emeklilik, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarını kapsar. Sosyal sigorta primi, çalışanın maaşının belirli bir yüzdesi olarak kesilir. Hem işçi hem de işveren bu kesintiyi paylaşır. 2023 yılı itibariyle, çalışanın sosyal sigorta primi %14, işverenin payı ise %20,5’tir.
2. Genel Sağlık Sigortası Primi (GSS):
Çalışanların sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesi için yapılan kesintilerdir. Bu prim, aynı şekilde hem çalışanın maaşından kesilir hem de işveren tarafından ödenir. Sağlık sigortası primi, 2023 yılı itibariyle çalışan için %5, işveren için ise %7,5 oranında uygulanmaktadır.
3. İşsizlik Sigortası Primi:
İşsizlik sigortası, çalışanın işsiz kalması durumunda geçici maddi destek sağlamak amacıyla yapılan bir kesintidir. Bu prim, hem işçi hem de işveren tarafından ödenir. Çalışanın maaşından yapılan işsizlik sigortası primi kesintisi %1, işverenin payı ise %2’dir.
4. Gelir Vergisi:
Çalışanın gelirinden alınan vergi, gelir vergisi dilimlerine göre değişir. Yasal bir kesinti olmasına rağmen, gelir vergisi oranları çalışanın maaşına ve diğer gelir durumlarına göre belirlenir. Gelir vergisi, bordroda net maaşı etkileyen en önemli kesintilerden biridir.
5. Damga Vergisi:
Damga vergisi, maaş bordrosu ve diğer resmi belgeler üzerinden alınan bir vergidir. Bu kesinti genellikle küçük bir oranda olur ve her çalışan için sabit bir miktar belirlenmiştir. Damga vergisi, Türkiye’de çalışan her kişiden kesilir.
Yasal Kesintiler Hangi Durumlarda Değişir?
Yasal kesintiler, bazı durumlarda değişiklik gösterebilir. Bu değişiklikler genellikle yıllık olarak yapılan düzenlemelerle, devletin belirlediği oranlara göre yapılır. Örneğin, asgari ücretin belirlenmesi, sosyal sigorta prim oranlarının değişmesi veya gelir vergisi dilimlerinin güncellenmesi gibi durumlar yasal kesintileri doğrudan etkiler.
Ayrıca, çalışanlar arasında bazı istisnalar da olabilir. Örneğin, engelli çalışanlar için bazı kesintilerde indirim uygulanabilir. Aynı şekilde, evli ve çocuklu çalışanlar için gelir vergisi indirimleri söz konusu olabilir. Yani, her çalışan için yasal kesintiler bireysel durumlara göre değişiklik gösterebilir.
Bordroda Yasal Kesintilerin Dışındaki Diğer Kesintiler Nedir?
Bordroda yer alan kesintiler sadece yasal kesintilerle sınırlı değildir. Yasal kesintilerin dışında, işverenin kendi politikalarına bağlı olarak yapılan kesintiler de bulunmaktadır. Bunlar gönüllü kesintiler olarak bilinir. Örneğin, işverenin çalışanları için sunduğu ek sağlık sigortası, yemek kartı katkıları veya ulaşım yardımları gibi ödemeler bordroya yansır. Bu kesintiler, yasal zorunluluklar olmamakla birlikte, işveren tarafından belirlenen kurallara göre değişebilir.
Yasal Kesinti Yapılmazsa Ne Olur?
Yasal kesintilerin yapılmaması, ciddi hukuki sorunlara yol açabilir. Eğer bir işveren, çalışanından yasal kesintileri yapmazsa, bu durumun tespit edilmesi halinde işveren yasal olarak cezalandırılabilir. İşverenin, sosyal güvenlik primlerini ödememesi, gelir vergisini yatırmaması veya işsizlik sigortası primlerini kesmemesi, ciddi sonuçlar doğurabilir. Çalışanların sigorta hakları, sağlık hizmetlerinden yararlanma hakları ve emeklilik ödemeleri sekteye uğrayabilir. Bu gibi durumlarla karşılaşan bir çalışan, devletin ilgili kurumlarına başvurarak hakkını arayabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Bordroda yasal kesintiler ne kadar?
Yasal kesintiler, çalışanın maaşının belirli bir yüzdesi olarak hesaplanır. Sosyal sigorta primi %14, genel sağlık sigortası primi %5, işsizlik sigortası primi %1 oranında kesilir. Bu oranlar yıllık olarak değişebilir.
2. Yasal kesintiler dışında bordroya eklenen kesintiler nelerdir?
Yasal kesintiler dışında, işverenin sunduğu ek ödemeler veya çeşitli faydalar bordroya eklenebilir. Bu kesintiler işverenin politikalarına bağlı olarak değişir.
3. Yasal kesintiler her yıl değişir mi?
Evet, yasal kesintiler genellikle her yıl devlet tarafından belirlenen oranlara göre güncellenir. Asgari ücretin artması, prim oranlarının değişmesi gibi faktörler yasal kesintileri etkiler.
4. Yasal kesintiler doğru yapılmazsa ne yapılmalıdır?
Eğer yasal kesintiler doğru yapılmazsa, çalışanlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvurabilir. İşverenin bu kesintileri düzgün yapmadığı tespit edilirse, cezai yaptırımlar uygulanabilir.
Sonuç
Bordroda yer alan yasal kesintiler, bir çalışanın sosyal güvenlik ve sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesi, emeklilik maaşını alabilmesi ve işsizlik durumunda destek alabilmesi için oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Bu kesintilerin doğru bir şekilde yapılması, hem çalışan hem de işveren açısından hukuki açıdan büyük önem taşır. Yasal kesintiler hakkında daha fazla bilgi almak için ilgili devlet kurumlarına başvurabilirsiniz.
Bir çalışanın maaşından yapılan kesintiler, genellikle bordroda belirtilir ve bu kesintilerin bir kısmı yasal olarak yapılır. Yasal kesintiler, devletin belirlediği yasal düzenlemelere ve sosyal güvenlik sistemine dayanan kesintilerdir. Çalışanların maaşlarından yapılan bu kesintiler, devletin sunduğu sağlık hizmetleri, emeklilik maaşları ve diğer sosyal güvenlik ödemeleri gibi alanlara katkı sağlamaktadır. Bu yazıda, bordroda yer alan yasal kesintileri açıklayacağız ve sıkça sorulan soruları cevaplayacağız.
Yasal Kesinti Nedir?
Yasal kesinti, işverenin çalışanından, yasal zorunluluklar doğrultusunda, sosyal güvenlik ve sigorta ödemeleri gibi nedenlerle yaptığı kesintilerdir. Bu kesintiler, her çalışanın maaşından otomatik olarak yapılan ve yasal olarak zorunlu olan kesintilerdir. Türkiye’de, bu kesintiler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na ve 4857 sayılı İş Kanunu'na dayanarak yapılır.
Yasal kesintilerin başlıca amaçları, sosyal güvenlik sistemine katkı sağlamak, sağlık hizmetlerinden yararlanmak ve emeklilik maaşı için prim biriktirmektir. Çalışanın ödemekle yükümlü olduğu bazı kesintiler, devletin belirlediği oranlara göre değişir ve her yıl güncellenir.
Bordroda Yer Alan Yasal Kesintiler Nelerdir?
Bordroda yer alan yasal kesintiler genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
1. Sosyal Sigorta Primi (SSK Primleri):
Sosyal Sigorta Primi, çalışanın ve işverenin, sosyal güvenlik sistemine katkı sağlamak için ödemekle yükümlü olduğu bir kesintidir. Bu prim, emeklilik, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarını kapsar. Sosyal sigorta primi, çalışanın maaşının belirli bir yüzdesi olarak kesilir. Hem işçi hem de işveren bu kesintiyi paylaşır. 2023 yılı itibariyle, çalışanın sosyal sigorta primi %14, işverenin payı ise %20,5’tir.
2. Genel Sağlık Sigortası Primi (GSS):
Çalışanların sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesi için yapılan kesintilerdir. Bu prim, aynı şekilde hem çalışanın maaşından kesilir hem de işveren tarafından ödenir. Sağlık sigortası primi, 2023 yılı itibariyle çalışan için %5, işveren için ise %7,5 oranında uygulanmaktadır.
3. İşsizlik Sigortası Primi:
İşsizlik sigortası, çalışanın işsiz kalması durumunda geçici maddi destek sağlamak amacıyla yapılan bir kesintidir. Bu prim, hem işçi hem de işveren tarafından ödenir. Çalışanın maaşından yapılan işsizlik sigortası primi kesintisi %1, işverenin payı ise %2’dir.
4. Gelir Vergisi:
Çalışanın gelirinden alınan vergi, gelir vergisi dilimlerine göre değişir. Yasal bir kesinti olmasına rağmen, gelir vergisi oranları çalışanın maaşına ve diğer gelir durumlarına göre belirlenir. Gelir vergisi, bordroda net maaşı etkileyen en önemli kesintilerden biridir.
5. Damga Vergisi:
Damga vergisi, maaş bordrosu ve diğer resmi belgeler üzerinden alınan bir vergidir. Bu kesinti genellikle küçük bir oranda olur ve her çalışan için sabit bir miktar belirlenmiştir. Damga vergisi, Türkiye’de çalışan her kişiden kesilir.
Yasal Kesintiler Hangi Durumlarda Değişir?
Yasal kesintiler, bazı durumlarda değişiklik gösterebilir. Bu değişiklikler genellikle yıllık olarak yapılan düzenlemelerle, devletin belirlediği oranlara göre yapılır. Örneğin, asgari ücretin belirlenmesi, sosyal sigorta prim oranlarının değişmesi veya gelir vergisi dilimlerinin güncellenmesi gibi durumlar yasal kesintileri doğrudan etkiler.
Ayrıca, çalışanlar arasında bazı istisnalar da olabilir. Örneğin, engelli çalışanlar için bazı kesintilerde indirim uygulanabilir. Aynı şekilde, evli ve çocuklu çalışanlar için gelir vergisi indirimleri söz konusu olabilir. Yani, her çalışan için yasal kesintiler bireysel durumlara göre değişiklik gösterebilir.
Bordroda Yasal Kesintilerin Dışındaki Diğer Kesintiler Nedir?
Bordroda yer alan kesintiler sadece yasal kesintilerle sınırlı değildir. Yasal kesintilerin dışında, işverenin kendi politikalarına bağlı olarak yapılan kesintiler de bulunmaktadır. Bunlar gönüllü kesintiler olarak bilinir. Örneğin, işverenin çalışanları için sunduğu ek sağlık sigortası, yemek kartı katkıları veya ulaşım yardımları gibi ödemeler bordroya yansır. Bu kesintiler, yasal zorunluluklar olmamakla birlikte, işveren tarafından belirlenen kurallara göre değişebilir.
Yasal Kesinti Yapılmazsa Ne Olur?
Yasal kesintilerin yapılmaması, ciddi hukuki sorunlara yol açabilir. Eğer bir işveren, çalışanından yasal kesintileri yapmazsa, bu durumun tespit edilmesi halinde işveren yasal olarak cezalandırılabilir. İşverenin, sosyal güvenlik primlerini ödememesi, gelir vergisini yatırmaması veya işsizlik sigortası primlerini kesmemesi, ciddi sonuçlar doğurabilir. Çalışanların sigorta hakları, sağlık hizmetlerinden yararlanma hakları ve emeklilik ödemeleri sekteye uğrayabilir. Bu gibi durumlarla karşılaşan bir çalışan, devletin ilgili kurumlarına başvurarak hakkını arayabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Bordroda yasal kesintiler ne kadar?
Yasal kesintiler, çalışanın maaşının belirli bir yüzdesi olarak hesaplanır. Sosyal sigorta primi %14, genel sağlık sigortası primi %5, işsizlik sigortası primi %1 oranında kesilir. Bu oranlar yıllık olarak değişebilir.
2. Yasal kesintiler dışında bordroya eklenen kesintiler nelerdir?
Yasal kesintiler dışında, işverenin sunduğu ek ödemeler veya çeşitli faydalar bordroya eklenebilir. Bu kesintiler işverenin politikalarına bağlı olarak değişir.
3. Yasal kesintiler her yıl değişir mi?
Evet, yasal kesintiler genellikle her yıl devlet tarafından belirlenen oranlara göre güncellenir. Asgari ücretin artması, prim oranlarının değişmesi gibi faktörler yasal kesintileri etkiler.
4. Yasal kesintiler doğru yapılmazsa ne yapılmalıdır?
Eğer yasal kesintiler doğru yapılmazsa, çalışanlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvurabilir. İşverenin bu kesintileri düzgün yapmadığı tespit edilirse, cezai yaptırımlar uygulanabilir.
Sonuç
Bordroda yer alan yasal kesintiler, bir çalışanın sosyal güvenlik ve sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesi, emeklilik maaşını alabilmesi ve işsizlik durumunda destek alabilmesi için oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Bu kesintilerin doğru bir şekilde yapılması, hem çalışan hem de işveren açısından hukuki açıdan büyük önem taşır. Yasal kesintiler hakkında daha fazla bilgi almak için ilgili devlet kurumlarına başvurabilirsiniz.