On sekiz kedi, on bir köpek, on iki eşek, yedi karga, altı leylek ve yedi güvercin denemesi yer alan kitabını okurken, bir yanıma Tamer’in Kebabo’sunu, öbür yanıma da Boncuk’u aldım.
TANER AY
Değerli kardeşim Turgay Anar’ın Ketebe Yayınları için İdeal Tamer’in mecmualarda ve gazetelerde kalmış yazılarını derleyip yayıma hazırladığı ‘Bütün Yazıları’ dizisinin üçüncü cildi ‘Kediler ve Kitaplar’ ismiyle çıktı. Dava Tamer, kedi, kitap, sinema ve çizgi roman sevgisiyle daima ‘kendime yakın hissettiğim’ bir muharrir oldu. ‘Kediler ve Kitaplar’daki yazıların birçoklarını da vaktiyle okumuştum ancak, Dava Tamer’in ne kadar özgün bir üslûpçu olduğunu lakin Turgay Anar’ın derlemesiyle fark ettim. İdeal Tamer bir ‘eleştirmen’ değildi, bu yüzden de hiç bir vakit ‘objektif kriterler’ ile kitap eleştirisi yazmadı. Yalnızca sevdiği kitaplara okurlarının dikkatini çeken bir ‘kolay beğenen’di. Bu da onun yazdıklarını benim için ‘farklı’ kılmıştı. Dava Tamer’in ‘kitap yazıları’, tahminen o senelerda fazlaca kişi tarafınca küçümsenmiş bile olabilir, fakat o ‘kitap yazıları’nı onlar artık bir ortada okusalar, eminim fazlaca keyif alacaklardır.
Ben ‘Bütün Yazıları’nın üçüncü cildinin en çok ‘Kediler’ kısmını, bu kısmın kedilerinden de en çok Kebabo’yu sevdim. Kebabo, Nişantaşı’ndaki Hacı Emin Sokağı’nın kralıymış. Aslında Kebabçı Oktay’ın pederi onu kebabla beslemeye başladığında bir ismi yokmuş. daha sonra İdeal Tamer’in eşi Neslihan Hanım ona kebabçı kedisi olduğu için ‘Kebabo’ demiş ve bu isim mahalle sakinlerince itirazsız kabûl edilmiş. Ama Kebabo’nun yaşını bir bilen çıkmamış; ağzında dişi kalmadığı, tüyleri döküldüğü ve miyavlaması paslı bir kapının gıcırtısına benzediği için yalnızca epey yaşlı olduğu iddia ediliyormuş. Buna rağmen, çapkınlığa çıkıp günlerden ortadan kaybolmaktan, döndüğündeyse mahallenin köpekleri Sarıkız’a ve Çekirdek’e sataşmaktan geri durmuyormuş. İdeal ve Neslihan dayanamamışlar, sonunda onu Arnavutköy’deki Veteriner Ahmet’e göstermeye karar vermişler. Veteriner Ahmet’in birinci reaksiyonu ‘Vay canına! Ne bu bu biçimde?’ olmuş. Ona bakılırsa yirmi yaşından fazlaca büyükmüş. Hatta, dünyanın en yaşlı kedisi bile olabilirmiş. Veteriner Ahmet, Kebabo’nun ağzındaki kırık tek dişi çekmiş, ona üç aya yakın bir süre serum ve vitamin tedavisi uygulamış, on yıl gençleştiğindeyse Hacı Emin Sokağı’na geri getirilmiş. Mahalle bayram yerine dönmüş, ziyâretçileri Kebabçı Oktay’ın dükkânının önünde kuyruklar oluşturmuş, ona piliç ızgaralar ikram edilmiş. Herkes Kebabo’nun bir otuz yıl kadar daha yaşayacağını düşünüyormuş lakin, dönüşünün yedinci gününde kaldırımın kenarında ölüsünü bulmuşlar. Veteriner Ahmet’i çağırmışlar, ‘kalp yetersizliği’ teşhisi koymuş. Sokağın bütün kedilerini yetim bırakan Kebabo, parktaki bir ağacın altına merasimle gömülmüş. O gidince de Hacı Emin Sokağı ıssızlaşmış…
KEDİLERDEN LEYLEKLERE: ÖTEKİ CANLAR
‘Kediler ve Kitaplar’ı okuyup bitirdikten iki gün daha sonraysa, edebiyat mahfilimiz Muhibban’ın Bayezid Kütüphânesi’ndeki 15 Nisan buluşmasında, Beşir Ayvazoğlu ağabeyim Kapı Yayınları’ndan yeni çıkan ‘Öteki Canlar’ isimli kitabını armağan etti. Harun Tan’ın ‘Kediler ve Kitaplar’ için yaptığı kapağı ne kadar sevdiysem, Füsun Turcan Elmasoğlu’nun ‘Öteki Canlar’ için yaptığı kapağı da o kadar sevdim. ‘Öteki Canlar’ son senelerda okuduğum en hoş kitaplardan biri, Beşir ağabeyin 2015 yılında çıkan ‘Saatler, Ruhlar ve Kediler’ kitabının tadı damağımda kaldığından olmalı, 15 Nisan gecesinde ve 16 Nisan gününde ‘Öteki Canlar’ı elimden hiç bırakamadım. Kitapta on sekiz kedi, on bir köpek, on iki eşek, yedi karga, altı leylek ve yedi güvercin denemesi bulunuyor. ‘Öteki Canlar’ı okurken, bir yanıma İdeal Tamer’in Kebabo’sunu, öbür yanıma da Beşir ağabeyin Boncuk’unu aldım. Uzun yıllar ‘kedisi olmayan bir kedi sever’ olarak yaşayan Beşir ağabey ile ‘kedilerle yıldızı hiç barışık olmayan’ eşinin hayatları Boncuk ile değişivermiş. Handan Hanım, oyuncu Boncuk yardımıyla evvel kedilere ısınmış, daha sonra Boncuk’u kucağına almaya, hatta yanaklarına küçük öpücükler kondurmaya başlamış. Bugün Handan Hanım’ın omurundaki kediler çok kalabalıkmış. Konutunda bir, oğlunda iki, bahçelerindeyse Pijamalı, Dalmaçyalı, Şırfıntı, Cabbar, Papyonlu, Refik, Refika ve Karaboncuk üzere bir sürü kedisi varmış. Lakin Boncuk en çok Beşir ağabeye yaramış üzere, zira onu ‘kedisi olmayan bir kedi sever’ olmaktan kurtarmış…
Beşir ağabeyin leylek denemeleriyse, çocukluğumda merhum annemin beni ve kardeşimi Eyüp Camii’ndeki leylekleri ziyârete götürdüğü günlere yuvarladı. Çok kişinin bilakis, kargaları pek severim. Yalnızca zeki değildirler, tabiattaki en yiğit hayvanlardan biridirler de. Askerliğimi yaptığım 1984 yılında Isparta’da onların doğanlarla yahut şahinlerle nasıl savaştıklarına tekraren şahit olmuştum…
ŞİNASİ’NİN ŞAŞIRTAN KÖPEK DÜŞMANLIĞI
Ayvazoğlu’nun ‘Öteki Canlar kitabındaki ‘Büyük Kedi Katliamı’ ve ‘Hayırsızada Yolcuları’ metinleri insanın rûhunu acıtan denemeler. Sokak köpeklerinin itlafı konusunda beni en çok şaşırtan Şinasi’nin köpek düşmanlığı oldu. Bu tarafını niçinse ıskalamışım. Cemil Topuzlu’nun on binlerce köpek öldürttüğünü yazmasını, Bedrettin Dalan’ın 1987 yılında belediyeye yirmi beş köpek itlaf kamyonu almak istediğini açıklamasını epeyce âlâ anımsıyorum da, Şinasi’nin köpek düşmanlığı aklımdan uçuvermiş. Eşeklerin haklarını Ahmed Râsim ile Şevket Arı’nın savunmasını ve en hoş eşek hikayesini de Fikret Ürgüp’ün yazdığını unutmayın. Onun yalnızca yirmi bir satır ve altı paragraf teşkil eden ‘Yolculuk’ isimli hikayesi, bence Türk Edebiyatı’nın en hoş ve en rûh acıtıcı hikayesidir.
TANER AY
Değerli kardeşim Turgay Anar’ın Ketebe Yayınları için İdeal Tamer’in mecmualarda ve gazetelerde kalmış yazılarını derleyip yayıma hazırladığı ‘Bütün Yazıları’ dizisinin üçüncü cildi ‘Kediler ve Kitaplar’ ismiyle çıktı. Dava Tamer, kedi, kitap, sinema ve çizgi roman sevgisiyle daima ‘kendime yakın hissettiğim’ bir muharrir oldu. ‘Kediler ve Kitaplar’daki yazıların birçoklarını da vaktiyle okumuştum ancak, Dava Tamer’in ne kadar özgün bir üslûpçu olduğunu lakin Turgay Anar’ın derlemesiyle fark ettim. İdeal Tamer bir ‘eleştirmen’ değildi, bu yüzden de hiç bir vakit ‘objektif kriterler’ ile kitap eleştirisi yazmadı. Yalnızca sevdiği kitaplara okurlarının dikkatini çeken bir ‘kolay beğenen’di. Bu da onun yazdıklarını benim için ‘farklı’ kılmıştı. Dava Tamer’in ‘kitap yazıları’, tahminen o senelerda fazlaca kişi tarafınca küçümsenmiş bile olabilir, fakat o ‘kitap yazıları’nı onlar artık bir ortada okusalar, eminim fazlaca keyif alacaklardır.
Ben ‘Bütün Yazıları’nın üçüncü cildinin en çok ‘Kediler’ kısmını, bu kısmın kedilerinden de en çok Kebabo’yu sevdim. Kebabo, Nişantaşı’ndaki Hacı Emin Sokağı’nın kralıymış. Aslında Kebabçı Oktay’ın pederi onu kebabla beslemeye başladığında bir ismi yokmuş. daha sonra İdeal Tamer’in eşi Neslihan Hanım ona kebabçı kedisi olduğu için ‘Kebabo’ demiş ve bu isim mahalle sakinlerince itirazsız kabûl edilmiş. Ama Kebabo’nun yaşını bir bilen çıkmamış; ağzında dişi kalmadığı, tüyleri döküldüğü ve miyavlaması paslı bir kapının gıcırtısına benzediği için yalnızca epey yaşlı olduğu iddia ediliyormuş. Buna rağmen, çapkınlığa çıkıp günlerden ortadan kaybolmaktan, döndüğündeyse mahallenin köpekleri Sarıkız’a ve Çekirdek’e sataşmaktan geri durmuyormuş. İdeal ve Neslihan dayanamamışlar, sonunda onu Arnavutköy’deki Veteriner Ahmet’e göstermeye karar vermişler. Veteriner Ahmet’in birinci reaksiyonu ‘Vay canına! Ne bu bu biçimde?’ olmuş. Ona bakılırsa yirmi yaşından fazlaca büyükmüş. Hatta, dünyanın en yaşlı kedisi bile olabilirmiş. Veteriner Ahmet, Kebabo’nun ağzındaki kırık tek dişi çekmiş, ona üç aya yakın bir süre serum ve vitamin tedavisi uygulamış, on yıl gençleştiğindeyse Hacı Emin Sokağı’na geri getirilmiş. Mahalle bayram yerine dönmüş, ziyâretçileri Kebabçı Oktay’ın dükkânının önünde kuyruklar oluşturmuş, ona piliç ızgaralar ikram edilmiş. Herkes Kebabo’nun bir otuz yıl kadar daha yaşayacağını düşünüyormuş lakin, dönüşünün yedinci gününde kaldırımın kenarında ölüsünü bulmuşlar. Veteriner Ahmet’i çağırmışlar, ‘kalp yetersizliği’ teşhisi koymuş. Sokağın bütün kedilerini yetim bırakan Kebabo, parktaki bir ağacın altına merasimle gömülmüş. O gidince de Hacı Emin Sokağı ıssızlaşmış…
KEDİLERDEN LEYLEKLERE: ÖTEKİ CANLAR
‘Kediler ve Kitaplar’ı okuyup bitirdikten iki gün daha sonraysa, edebiyat mahfilimiz Muhibban’ın Bayezid Kütüphânesi’ndeki 15 Nisan buluşmasında, Beşir Ayvazoğlu ağabeyim Kapı Yayınları’ndan yeni çıkan ‘Öteki Canlar’ isimli kitabını armağan etti. Harun Tan’ın ‘Kediler ve Kitaplar’ için yaptığı kapağı ne kadar sevdiysem, Füsun Turcan Elmasoğlu’nun ‘Öteki Canlar’ için yaptığı kapağı da o kadar sevdim. ‘Öteki Canlar’ son senelerda okuduğum en hoş kitaplardan biri, Beşir ağabeyin 2015 yılında çıkan ‘Saatler, Ruhlar ve Kediler’ kitabının tadı damağımda kaldığından olmalı, 15 Nisan gecesinde ve 16 Nisan gününde ‘Öteki Canlar’ı elimden hiç bırakamadım. Kitapta on sekiz kedi, on bir köpek, on iki eşek, yedi karga, altı leylek ve yedi güvercin denemesi bulunuyor. ‘Öteki Canlar’ı okurken, bir yanıma İdeal Tamer’in Kebabo’sunu, öbür yanıma da Beşir ağabeyin Boncuk’unu aldım. Uzun yıllar ‘kedisi olmayan bir kedi sever’ olarak yaşayan Beşir ağabey ile ‘kedilerle yıldızı hiç barışık olmayan’ eşinin hayatları Boncuk ile değişivermiş. Handan Hanım, oyuncu Boncuk yardımıyla evvel kedilere ısınmış, daha sonra Boncuk’u kucağına almaya, hatta yanaklarına küçük öpücükler kondurmaya başlamış. Bugün Handan Hanım’ın omurundaki kediler çok kalabalıkmış. Konutunda bir, oğlunda iki, bahçelerindeyse Pijamalı, Dalmaçyalı, Şırfıntı, Cabbar, Papyonlu, Refik, Refika ve Karaboncuk üzere bir sürü kedisi varmış. Lakin Boncuk en çok Beşir ağabeye yaramış üzere, zira onu ‘kedisi olmayan bir kedi sever’ olmaktan kurtarmış…
Beşir ağabeyin leylek denemeleriyse, çocukluğumda merhum annemin beni ve kardeşimi Eyüp Camii’ndeki leylekleri ziyârete götürdüğü günlere yuvarladı. Çok kişinin bilakis, kargaları pek severim. Yalnızca zeki değildirler, tabiattaki en yiğit hayvanlardan biridirler de. Askerliğimi yaptığım 1984 yılında Isparta’da onların doğanlarla yahut şahinlerle nasıl savaştıklarına tekraren şahit olmuştum…
ŞİNASİ’NİN ŞAŞIRTAN KÖPEK DÜŞMANLIĞI
Ayvazoğlu’nun ‘Öteki Canlar kitabındaki ‘Büyük Kedi Katliamı’ ve ‘Hayırsızada Yolcuları’ metinleri insanın rûhunu acıtan denemeler. Sokak köpeklerinin itlafı konusunda beni en çok şaşırtan Şinasi’nin köpek düşmanlığı oldu. Bu tarafını niçinse ıskalamışım. Cemil Topuzlu’nun on binlerce köpek öldürttüğünü yazmasını, Bedrettin Dalan’ın 1987 yılında belediyeye yirmi beş köpek itlaf kamyonu almak istediğini açıklamasını epeyce âlâ anımsıyorum da, Şinasi’nin köpek düşmanlığı aklımdan uçuvermiş. Eşeklerin haklarını Ahmed Râsim ile Şevket Arı’nın savunmasını ve en hoş eşek hikayesini de Fikret Ürgüp’ün yazdığını unutmayın. Onun yalnızca yirmi bir satır ve altı paragraf teşkil eden ‘Yolculuk’ isimli hikayesi, bence Türk Edebiyatı’nın en hoş ve en rûh acıtıcı hikayesidir.