Ancak bu yok ediciliği ‘köhnelik’ olarak tanımlayarak ‘Köhnelik ne derece azıyorsa estetik o kadar çoğalıyor bu kentte’ diyor.
TANER AY
Pathos mecmuasını de çıkaran 1984 Yayınevi yeni bir kitap dizisine başladı. Bu dizinin yayın direktörü olan Demir Büyüközkan’ın belirttiğine göre, dizideki birtakım kitaplar bibliyofiller için hudutlu sayıda basılacakmış. Dizinin birinci kitabı olan ‘Elveda Venedik’in bu hafta dağıtımı yapıldı. Bilindiği üzere, Hikmet Temel Akarsu’nun ‘Symi’de Aşk’ ve ‘Sozopol’de Sonyaz’ isimli ‘duygusal yolculuklar’ı daha evvel bir daha 1984 Yayınevi’nden çıkmıştı. ‘Elveda Venedik’, muharririn ‘duygusal yolculuklar’ının üçüncü kitabı; onun ‘duygusal yolculuklar’ının dördüncü kitabı olacak ‘Barselona’da Bir Gece’ ise yayına hazırlanıyormuş.
Venedik denince benim aklıma evvel Luchino Visconti’nin 1971 üretimi ‘Venedikte Ölüm’ü ile Nicolas Roeg’in 1973 üretimi ‘Karanlığın Gölgesi’ geliyor. Visconti’nin sineması Thomas Mann’ın birinci baskısı 1912 yılında yapılan birebir isimli uzun hikayesinden bir uyarlamaydı. Hoşluğun hayatı yok edici fonksiyonunun anlatıldığı bir hikaye için Venedik’ten daha yeterli bir kent mimarisi seçilemezdi. Bana sorarsanız, Gustav von Aschenbach ve Tadzio, Venedik mimarisinin, onlar çekildiklerinde kenti yerle bir edecek ehemmiyetteki tuğlalarıydılar. Roeg’in sinemasıysa Daphne du Maurier’ın ‘Don’t Look Now’ isimli hikayesinden bir uyarlamaydı. Bu hikaye İngiltere’de 1971 yılında ‘Not After Midnight, and Other Stories’ isimli ‘Victor Gollancz’ derlemesinde yayımlanmıştı. Bu derlemeye Amerika’da ‘Doubleday’ tarafınca ‘Don’t Look Now’ ismi verilmiştir. Tahminen fazlaca kişi kızacaktır lakin, Visconti’nin ‘Venedik’te Ölüm’ünü Thomas Mann’ın ‘Venedik’te Ölüm’üne, Roeg’in ‘Don’t Look Now’ını Daphne du Maurier’ın ‘Don’t Look Now’ına yeğleyenlerdenim. Roeg’in uyarlamasının bizde ‘Karanlığın Gölgesi’ ismiyle gösterime girdiği 1978 yılında Atillâ Dorsay’ın sinema eleştirmeni olarak ‘yorucu bir biçim denemesi’ diye yazdığını, bir mimar olaraksa tarih ve sanat merkezi Venedik’in ‘korkular ve vefatlar şehri’ne dönüştürülmesine kızdığını epeyce yeterli anımsıyorum. halbuki, Thomas Mann da Daphne du Maurier da, Luchino Visconti de Nicolas Roeg de, Venedik estetiğinde edebiyatı ve sinemayı besleyen bir yok edicilik görmüşlerdi.
MİMARİ HİSSİN DEĞİŞTİRDİĞİ KARAKTERLER
Mimarlık okumasına rağmen hayatı boyunca mimarlığın yalnızca düşünsel tarafında yer alan Hikmet Temel Akarsu da, Mann, du Maurier, Visconti ve Roeg üzere düşünüyor. Yalnızca Venedik’in karakterindeki yok ediciliği ‘köhnelik’ olarak tanımlıyor ve ‘Köhnelik ne derece azıyorsa estetik o kadar çoğalıyor bu kentte’ diyor. Roeg’in kırmızısının tersine Venedik’i maviyle boyuyor. ‘Buğulu, değişik bir mavisi var Venedik’in. Güya dünyadaki başka mavilerden farklı.’ Bu yüzden olmalı ‘Elveda Venedik’in kapak dizaynındaki maviyi epeyce sevdim, o maviden Hikmet’in hikayesine daldım. Anlattığı aşk hikayesi enteresan ve şaşırtan, lakin beni büyüleyen asıl şey bu hikayenin mimarî duygusu oldu, mimarî his ‘Venedik’te Ölüm’de Gustav von Aschenbach’ı ve Tadzio’yu, ‘Karanlığın Gölgesi’nde Laura Baxter’ı ve John Baxter’ı nasıl dönüştürmüşse, ‘Elveda Venedik’in mimarî duygusu da uzun hikayenin üç kahramanını o denli dönüştürüyor. Venedik’te hiç bir bayan istese bile Fellini’nin Anita Ekberg’i olamaz, Ekberg erkeklere lakin Roma’daki ‘Fontana di Trevi’den seslenebilir; Venedik’teki bayan daha epey Roeg’in Julie Christie’sine emsal, erkeği aşk oyunlarına baştan bir kaybeden olarak başlatan bozguncunun ismidir Julie Christie. ‘Karanlığın Gölgesinde’ki yataktan kalkıp ‘Elveda Venedik’in Rosetta Luciana’sına ve Profesör Whimsical’ına dönüşen Julie Christie.
‘Elveda Venedik’ bir ‘duygusal yolculuk’ kitabı; işin beğenilen tarafı Rosetta Luciana’ya yahut Profesör Whimsical’a bağlı kalmıyorsunuz, Hikmet sizi kendi duygusal seyahatinize çıkmaya kışkırtıyor. Bu geriye dönüşlerde isimleri ve hikayeleri çarçabuk değiştirebiliyorsunuz lakin, sizi dönüştürüp bir diğeri yapacak olan mimarî duyguyu değiştiremiyorsunuz. Aşklar kentlerine, kentlerse aşklarına benziyor en çok…
DÜNYANIN GÜRÜLTÜSÜNÜN DUYULMADIĞI ŞEHİR
‘Elveda Venedik’, estetiğe ve aşkın dönüşümlerine yapılan bir seyahatin hikayesi. Kitabın kapağını açıyorsunuz, kendinizi evvel ‘en İtalya kalabilmiş şehir’ Bologna’da buluyorsunuz. Bologna, muhtemelen İtalya’daki en ‘solcu şehir’, herkes orada birer Bernardo Bertolucci kahramanı üzere dolaşıyor. Eğlenebilmek için bile bir entelektüel olmak gerekiyor Bologna’da. daha sonra Venedik, güya estetiğin ve aşkın dönüşümlerinin bütün yolları Venedik’e çıkıyormuş üzere bir pay kapılıyorsunuz. Hikmet’in kahramanları başta daha fazlaca içlerine ‘Bologna’ kaçmış üzere görünseler de, Venedik’te değişip dönüşüyorlar, rûhlarında öldürdüklerini sandıkları asıllarıyla karşılaşıyorlar. daha sonra Ravenna, daha sonra da ‘ölümden daha sonraki hayat gibi’ Rimini. Bu kentin faslında Alain Delon’un 1972 sineması ‘İlk Gecenin Sıcaklığı’ aklıma geliyor, Rimini galiba herkesi bir kesim nihilist yapıyor. Oradan Roma’ya çıkıyorsunuz. Benim şehirlerimden biri, dünyanın ve hayatın gürültüsünü hissetmediğim bir kent Roma. Kitabın 101’inci sayfasını açıp, Trastevere’deki bir kafeye giriyorum ve Venedik’te birer Julie Christie olarak bıraktığım bayanları orada birer Anita Ekberg olarak buluyorum.
TANER AY
Pathos mecmuasını de çıkaran 1984 Yayınevi yeni bir kitap dizisine başladı. Bu dizinin yayın direktörü olan Demir Büyüközkan’ın belirttiğine göre, dizideki birtakım kitaplar bibliyofiller için hudutlu sayıda basılacakmış. Dizinin birinci kitabı olan ‘Elveda Venedik’in bu hafta dağıtımı yapıldı. Bilindiği üzere, Hikmet Temel Akarsu’nun ‘Symi’de Aşk’ ve ‘Sozopol’de Sonyaz’ isimli ‘duygusal yolculuklar’ı daha evvel bir daha 1984 Yayınevi’nden çıkmıştı. ‘Elveda Venedik’, muharririn ‘duygusal yolculuklar’ının üçüncü kitabı; onun ‘duygusal yolculuklar’ının dördüncü kitabı olacak ‘Barselona’da Bir Gece’ ise yayına hazırlanıyormuş.
Venedik denince benim aklıma evvel Luchino Visconti’nin 1971 üretimi ‘Venedikte Ölüm’ü ile Nicolas Roeg’in 1973 üretimi ‘Karanlığın Gölgesi’ geliyor. Visconti’nin sineması Thomas Mann’ın birinci baskısı 1912 yılında yapılan birebir isimli uzun hikayesinden bir uyarlamaydı. Hoşluğun hayatı yok edici fonksiyonunun anlatıldığı bir hikaye için Venedik’ten daha yeterli bir kent mimarisi seçilemezdi. Bana sorarsanız, Gustav von Aschenbach ve Tadzio, Venedik mimarisinin, onlar çekildiklerinde kenti yerle bir edecek ehemmiyetteki tuğlalarıydılar. Roeg’in sinemasıysa Daphne du Maurier’ın ‘Don’t Look Now’ isimli hikayesinden bir uyarlamaydı. Bu hikaye İngiltere’de 1971 yılında ‘Not After Midnight, and Other Stories’ isimli ‘Victor Gollancz’ derlemesinde yayımlanmıştı. Bu derlemeye Amerika’da ‘Doubleday’ tarafınca ‘Don’t Look Now’ ismi verilmiştir. Tahminen fazlaca kişi kızacaktır lakin, Visconti’nin ‘Venedik’te Ölüm’ünü Thomas Mann’ın ‘Venedik’te Ölüm’üne, Roeg’in ‘Don’t Look Now’ını Daphne du Maurier’ın ‘Don’t Look Now’ına yeğleyenlerdenim. Roeg’in uyarlamasının bizde ‘Karanlığın Gölgesi’ ismiyle gösterime girdiği 1978 yılında Atillâ Dorsay’ın sinema eleştirmeni olarak ‘yorucu bir biçim denemesi’ diye yazdığını, bir mimar olaraksa tarih ve sanat merkezi Venedik’in ‘korkular ve vefatlar şehri’ne dönüştürülmesine kızdığını epeyce yeterli anımsıyorum. halbuki, Thomas Mann da Daphne du Maurier da, Luchino Visconti de Nicolas Roeg de, Venedik estetiğinde edebiyatı ve sinemayı besleyen bir yok edicilik görmüşlerdi.
MİMARİ HİSSİN DEĞİŞTİRDİĞİ KARAKTERLER
Mimarlık okumasına rağmen hayatı boyunca mimarlığın yalnızca düşünsel tarafında yer alan Hikmet Temel Akarsu da, Mann, du Maurier, Visconti ve Roeg üzere düşünüyor. Yalnızca Venedik’in karakterindeki yok ediciliği ‘köhnelik’ olarak tanımlıyor ve ‘Köhnelik ne derece azıyorsa estetik o kadar çoğalıyor bu kentte’ diyor. Roeg’in kırmızısının tersine Venedik’i maviyle boyuyor. ‘Buğulu, değişik bir mavisi var Venedik’in. Güya dünyadaki başka mavilerden farklı.’ Bu yüzden olmalı ‘Elveda Venedik’in kapak dizaynındaki maviyi epeyce sevdim, o maviden Hikmet’in hikayesine daldım. Anlattığı aşk hikayesi enteresan ve şaşırtan, lakin beni büyüleyen asıl şey bu hikayenin mimarî duygusu oldu, mimarî his ‘Venedik’te Ölüm’de Gustav von Aschenbach’ı ve Tadzio’yu, ‘Karanlığın Gölgesi’nde Laura Baxter’ı ve John Baxter’ı nasıl dönüştürmüşse, ‘Elveda Venedik’in mimarî duygusu da uzun hikayenin üç kahramanını o denli dönüştürüyor. Venedik’te hiç bir bayan istese bile Fellini’nin Anita Ekberg’i olamaz, Ekberg erkeklere lakin Roma’daki ‘Fontana di Trevi’den seslenebilir; Venedik’teki bayan daha epey Roeg’in Julie Christie’sine emsal, erkeği aşk oyunlarına baştan bir kaybeden olarak başlatan bozguncunun ismidir Julie Christie. ‘Karanlığın Gölgesinde’ki yataktan kalkıp ‘Elveda Venedik’in Rosetta Luciana’sına ve Profesör Whimsical’ına dönüşen Julie Christie.
‘Elveda Venedik’ bir ‘duygusal yolculuk’ kitabı; işin beğenilen tarafı Rosetta Luciana’ya yahut Profesör Whimsical’a bağlı kalmıyorsunuz, Hikmet sizi kendi duygusal seyahatinize çıkmaya kışkırtıyor. Bu geriye dönüşlerde isimleri ve hikayeleri çarçabuk değiştirebiliyorsunuz lakin, sizi dönüştürüp bir diğeri yapacak olan mimarî duyguyu değiştiremiyorsunuz. Aşklar kentlerine, kentlerse aşklarına benziyor en çok…
DÜNYANIN GÜRÜLTÜSÜNÜN DUYULMADIĞI ŞEHİR
‘Elveda Venedik’, estetiğe ve aşkın dönüşümlerine yapılan bir seyahatin hikayesi. Kitabın kapağını açıyorsunuz, kendinizi evvel ‘en İtalya kalabilmiş şehir’ Bologna’da buluyorsunuz. Bologna, muhtemelen İtalya’daki en ‘solcu şehir’, herkes orada birer Bernardo Bertolucci kahramanı üzere dolaşıyor. Eğlenebilmek için bile bir entelektüel olmak gerekiyor Bologna’da. daha sonra Venedik, güya estetiğin ve aşkın dönüşümlerinin bütün yolları Venedik’e çıkıyormuş üzere bir pay kapılıyorsunuz. Hikmet’in kahramanları başta daha fazlaca içlerine ‘Bologna’ kaçmış üzere görünseler de, Venedik’te değişip dönüşüyorlar, rûhlarında öldürdüklerini sandıkları asıllarıyla karşılaşıyorlar. daha sonra Ravenna, daha sonra da ‘ölümden daha sonraki hayat gibi’ Rimini. Bu kentin faslında Alain Delon’un 1972 sineması ‘İlk Gecenin Sıcaklığı’ aklıma geliyor, Rimini galiba herkesi bir kesim nihilist yapıyor. Oradan Roma’ya çıkıyorsunuz. Benim şehirlerimden biri, dünyanın ve hayatın gürültüsünü hissetmediğim bir kent Roma. Kitabın 101’inci sayfasını açıp, Trastevere’deki bir kafeye giriyorum ve Venedik’te birer Julie Christie olarak bıraktığım bayanları orada birer Anita Ekberg olarak buluyorum.