SALİHA SULTAN
Caner Alper ve Mehmet Binay’ın yönettiği Bergen sinemasının senaryosunda Yıldız Bayazıt ve Sema Kaygusuz’un imzası bulunuyor. İmaj direktörlüğünü Boşnak Mirsad Herovic’in üstlendiği sinemanın müziklerinde ise Mazlum ve Saki Çimen yaptı. Farah Zeynep Abdullah’ın Bergen’i, Erdal Beşikçioğlu’nun eski koca Halis’i canlandırdığı sinemada, Nergis Öztürk, Tilbe Saran, Şebnem Sönmez, Ali Seçkiner Alıcı, Ahmet Kayakesen üzere usta oyuncular da rol alıyor. Orkestra Content üretimi sinemada, annesiyle bir arada bir hayat gayreti veren, 23 yaşındayken evlendiği Halis Özgür tarafınca evvel dövülen, akabinde yüzüne kezzap atılarak bir gözünü kaybeden Belgin Sarılmışel’in 30 yaşındayken eşi tarafınca 6 kurşunla öldürülmesine kadar olan hayat öyküsü beyazperdeye taşınıyor.
Bugün 8 Mart, Dünya Bayanlar Günü. Televizyonlarda, gazetelerde, toplumsal medyada binlerce bayan kıssası önümüze gelecek. Kocasının, sevgilisinin, babasının, ağabeyinin şiddetine maruz kalan, iş ve toplumsal ömürde biroldukca mağduriyet yaşayan bütün bayanlar için üzüleceğiz. Artık şöyleki bir bayan düşünün: Terk ettiği ve barışmayı kabul etmediği eski kocası tarafınca bir gece vakti yüzüne kezzap atan bir bayan. O bayan müzikçi Bergen. Yaşadığı bu trajedinin akabinde bir gözünü kaybeden Bergen, iki yıl daha sonra sahnelere dönmeye yürek edebildi. Kocası tarafınca kör edilen gözünü ışıltılı bantlarla kamufle eden Bergen’in hayranlarına birinci kelamı ise şu oldu: “Beni dinleyin ancak benim için üzülmeyin!” Akabinde, şu an sinemalarda vizyonda olan Bergen sinemasında sanatçıyı sahnede ‘Benim İçin Üzülme’ müziğini söylerken görüyoruz. Kumral saçları artık sarıdır ve üzerine kar üzere beyaz bir elbise giymiştir. Yaşadığı acılar onu değiştirmiştir. Bugünlerde izleyen her insanın lisanında olan Bergen sineması, az evvel bahsetmiş olduğum bu performansın kulis imgeleriyle başlıyor. Kuliste, küllerinden bir daha doğan bir bayan görüyoruz. Yani Bergen’in artık ‘Acıların bayanı’ olduğu o anı. Sahneye çıktığında ise o artık kuvvetli bir bayan. Bu sahniçin evvelki her sahne ise keşke hiç bir bayan acılarla güçlenmese dedirtiyor beşere.
Bergen, arabesk müziğin 80’li senelerına damga vuran, 1981’de eski kocası tarafınca kurşunlanarak öldürülen bir sanatçı. Sinema, sanatkarın vefatından 33 yıl daha sonra hayatını beyazperdeye taşıyor. Türk sinemasında biyografik imaller her vakit birfazlaca tartışmaya niye olsa da, Bergen sineması için bu tartışmaları yapmak manasız. Sinema, kalbe tam manasıyla dokunuyor. Geri her şey anlamsız kalıyor. Zira, beyazperdede izlediğimiz kıssa kendisi bir şiddete maruz kalmasa bile, annesinin, ablasının, arkadaşının yaşadıklarına şahit olan izleyici için ne eksik, ne fazla. Öte yandan arabeskin kraliçesi Bergen’in hayatı, Türkiye’de ‘arabesk’ bulunan, otoritelerce dinlenmeyen, birfazlaca kurumda baştan savılan bütün bayanların anlatmak istediğini tek kalemde herkese anlatıyor.
Mersin’den Ankara’ya, Ankara’dan Adana’ya uzanan sanatkarın hayatı, geçmişte de günümüzde de var olan bayana yönelik şiddetin Türk sinemasında bugüne kadar çekilmiş tahminen en net ve etkileyici resmi. Senaryoda ne bir ajitasyon var, ne bir edebiyat parçalama. Sinemada Bergen’i canlandırmanın ötesinde adeta yaşayan Farah Zeynep Abdullah’ın göz dolduran performansı bir yana, ‘eski koca ‘Halis’ karakterine hayat veren Erdal Beşikçioğlu’nun performansı bir yana. Bu karaktere ‘psikopat’ yahut ‘sadist’ olarak tanımlayıp, geçmek ise yavaşça kalır. Zira Halis, bayana palavra söylemeyi, aldatmayı, dövmeyi, sövmeyi, aşağılamayı, insan yerine koymamayı olağan kabul eden ve ne yazık ki bu davranışları ile toplumda ‘erkek’ kabul edilen buz dağının yalnızca görünen yüzü. Beşikçioğlu bu rolü o denli başarılı canlandırıyor ki, her mimiği, her bakışı ömründe en az bir sefer bu biçimde bir ‘erkekle’ karşılaşan herkese tanıdık geliyor. Eline bir masa örtüsünü sararak yatak odasına kaçan Bergen’i dövmeye gidişi, sonraki gün elinde bir demet gülle gelerek ‘tekrar sana elimi sürersem’ dedikten daha sonra bayan kendisini affettikçe dayağın dozunu günden güne artırışı… Hepsi fazlaca tanıdık. Özetle, meşhur ya da kolay, eğitimli ya da eğitimsiz, pavyonda ya da meskeninde, ışıltılı kıyafetler ya da basmalar ortasında, meziyeti olan ya da olmayan fark etmiyor. Bergen’in sineması bize, Türkiye’nin kanayan yarası bayana yönelik şiddetin fotoğrafını bütün bilgileriyla çiziyor. Öte yandan, hafta sonu sineması izlediğim sinema salonunda bütün koltuklar doluydu. İzleyicilerin çoğunluğu ise çiftlerden oluşuyordu. Nefesleri kesen sinemanın sonunda, ekrana gelen bilgiler ise kan dondurucu. Son sahnede, Bergen’in sesinden ‘Sen Affetsen Ben Affetmem’ müziği eşliğinde koltuğuna mıhlanmış, kimi salondan ayrılmak için yerinden doğrulan izleyicinin Bergen’i öldüren katilin yalnızca 7 ay mahpus yattığını öğrendiğinde salonda yankılanan cümleler şuydu: ‘Adalet bu mu ya! Adalete bak!” Evet, ne diyordu Bergen, ‘Beni dinleyin lakin benim için üzülmeyin!’ Bergen sinemasına gidin, hayatını izleyin. Bu arabesk kıssayı dinleyin, lakin üzülmekle kalmayın. Bergen’i dinleyin ve daha sonra dönüp bayana yönelik şiddete karşı bugünkü adalet sistemi ne ceza kesiyor, onu sorgulayın.
ERKEK CİNSİ İÇİN SÜPER BİR ‘AYNA’
Sinemadaki en can alıcı sahnenin kocası Halis’in Bergen’i yatak odasında dövdüğü sahne olduğunu söyleyebilirim. Sineması ortaklaşa yöneten Caner Alper ve Mehmet Binay’ın şiddetin pornografisinden kaçınma tercihleriyle takdiri hak ettiği bu sahne, sineması izleyen erkek cinsi için tam bir ayna. Bergen’in buzlu camla kaplı o kapının gerisinde kocasından hunharca dayak yediği bu sahneyi izleyen bir erkeğin ömründe bir bayana şiddet uygulamamışsa, o an asla uygulamamaya and içtiğine, uygulamış ise oturduğu koltukta yer yarılsa da tabanına girsem hissiyle oturduğuna eminim. Sinemanın en kıymetli iletisi ise Halis’in bir hemcinsiyle sohbetinde zımnî. Halis’in, peşinden koştuğu biçimde artık kendisini istemeyen Bergen’in akabinde bir hemcinsine atıp tuttuğu, ‘kuyruğu hala dik tuttuğu’ o sahne. ‘O bana yalvardı. Acıdım buna ben, ondan evlendim’ diyor arkadaşına burada, daha sonra milyonlarca bayanı mağdur eden bir zihniyetin özeti olan şu öğüdü veriyor: ‘Kadın dediğin ceylandır, yani avdır. Avlayacaksın lakin gözünün içine bakmayacaksın, bakarsan av olursun’.
Caner Alper ve Mehmet Binay’ın yönettiği Bergen sinemasının senaryosunda Yıldız Bayazıt ve Sema Kaygusuz’un imzası bulunuyor. İmaj direktörlüğünü Boşnak Mirsad Herovic’in üstlendiği sinemanın müziklerinde ise Mazlum ve Saki Çimen yaptı. Farah Zeynep Abdullah’ın Bergen’i, Erdal Beşikçioğlu’nun eski koca Halis’i canlandırdığı sinemada, Nergis Öztürk, Tilbe Saran, Şebnem Sönmez, Ali Seçkiner Alıcı, Ahmet Kayakesen üzere usta oyuncular da rol alıyor. Orkestra Content üretimi sinemada, annesiyle bir arada bir hayat gayreti veren, 23 yaşındayken evlendiği Halis Özgür tarafınca evvel dövülen, akabinde yüzüne kezzap atılarak bir gözünü kaybeden Belgin Sarılmışel’in 30 yaşındayken eşi tarafınca 6 kurşunla öldürülmesine kadar olan hayat öyküsü beyazperdeye taşınıyor.
Bugün 8 Mart, Dünya Bayanlar Günü. Televizyonlarda, gazetelerde, toplumsal medyada binlerce bayan kıssası önümüze gelecek. Kocasının, sevgilisinin, babasının, ağabeyinin şiddetine maruz kalan, iş ve toplumsal ömürde biroldukca mağduriyet yaşayan bütün bayanlar için üzüleceğiz. Artık şöyleki bir bayan düşünün: Terk ettiği ve barışmayı kabul etmediği eski kocası tarafınca bir gece vakti yüzüne kezzap atan bir bayan. O bayan müzikçi Bergen. Yaşadığı bu trajedinin akabinde bir gözünü kaybeden Bergen, iki yıl daha sonra sahnelere dönmeye yürek edebildi. Kocası tarafınca kör edilen gözünü ışıltılı bantlarla kamufle eden Bergen’in hayranlarına birinci kelamı ise şu oldu: “Beni dinleyin ancak benim için üzülmeyin!” Akabinde, şu an sinemalarda vizyonda olan Bergen sinemasında sanatçıyı sahnede ‘Benim İçin Üzülme’ müziğini söylerken görüyoruz. Kumral saçları artık sarıdır ve üzerine kar üzere beyaz bir elbise giymiştir. Yaşadığı acılar onu değiştirmiştir. Bugünlerde izleyen her insanın lisanında olan Bergen sineması, az evvel bahsetmiş olduğum bu performansın kulis imgeleriyle başlıyor. Kuliste, küllerinden bir daha doğan bir bayan görüyoruz. Yani Bergen’in artık ‘Acıların bayanı’ olduğu o anı. Sahneye çıktığında ise o artık kuvvetli bir bayan. Bu sahniçin evvelki her sahne ise keşke hiç bir bayan acılarla güçlenmese dedirtiyor beşere.
Bergen, arabesk müziğin 80’li senelerına damga vuran, 1981’de eski kocası tarafınca kurşunlanarak öldürülen bir sanatçı. Sinema, sanatkarın vefatından 33 yıl daha sonra hayatını beyazperdeye taşıyor. Türk sinemasında biyografik imaller her vakit birfazlaca tartışmaya niye olsa da, Bergen sineması için bu tartışmaları yapmak manasız. Sinema, kalbe tam manasıyla dokunuyor. Geri her şey anlamsız kalıyor. Zira, beyazperdede izlediğimiz kıssa kendisi bir şiddete maruz kalmasa bile, annesinin, ablasının, arkadaşının yaşadıklarına şahit olan izleyici için ne eksik, ne fazla. Öte yandan arabeskin kraliçesi Bergen’in hayatı, Türkiye’de ‘arabesk’ bulunan, otoritelerce dinlenmeyen, birfazlaca kurumda baştan savılan bütün bayanların anlatmak istediğini tek kalemde herkese anlatıyor.
Mersin’den Ankara’ya, Ankara’dan Adana’ya uzanan sanatkarın hayatı, geçmişte de günümüzde de var olan bayana yönelik şiddetin Türk sinemasında bugüne kadar çekilmiş tahminen en net ve etkileyici resmi. Senaryoda ne bir ajitasyon var, ne bir edebiyat parçalama. Sinemada Bergen’i canlandırmanın ötesinde adeta yaşayan Farah Zeynep Abdullah’ın göz dolduran performansı bir yana, ‘eski koca ‘Halis’ karakterine hayat veren Erdal Beşikçioğlu’nun performansı bir yana. Bu karaktere ‘psikopat’ yahut ‘sadist’ olarak tanımlayıp, geçmek ise yavaşça kalır. Zira Halis, bayana palavra söylemeyi, aldatmayı, dövmeyi, sövmeyi, aşağılamayı, insan yerine koymamayı olağan kabul eden ve ne yazık ki bu davranışları ile toplumda ‘erkek’ kabul edilen buz dağının yalnızca görünen yüzü. Beşikçioğlu bu rolü o denli başarılı canlandırıyor ki, her mimiği, her bakışı ömründe en az bir sefer bu biçimde bir ‘erkekle’ karşılaşan herkese tanıdık geliyor. Eline bir masa örtüsünü sararak yatak odasına kaçan Bergen’i dövmeye gidişi, sonraki gün elinde bir demet gülle gelerek ‘tekrar sana elimi sürersem’ dedikten daha sonra bayan kendisini affettikçe dayağın dozunu günden güne artırışı… Hepsi fazlaca tanıdık. Özetle, meşhur ya da kolay, eğitimli ya da eğitimsiz, pavyonda ya da meskeninde, ışıltılı kıyafetler ya da basmalar ortasında, meziyeti olan ya da olmayan fark etmiyor. Bergen’in sineması bize, Türkiye’nin kanayan yarası bayana yönelik şiddetin fotoğrafını bütün bilgileriyla çiziyor. Öte yandan, hafta sonu sineması izlediğim sinema salonunda bütün koltuklar doluydu. İzleyicilerin çoğunluğu ise çiftlerden oluşuyordu. Nefesleri kesen sinemanın sonunda, ekrana gelen bilgiler ise kan dondurucu. Son sahnede, Bergen’in sesinden ‘Sen Affetsen Ben Affetmem’ müziği eşliğinde koltuğuna mıhlanmış, kimi salondan ayrılmak için yerinden doğrulan izleyicinin Bergen’i öldüren katilin yalnızca 7 ay mahpus yattığını öğrendiğinde salonda yankılanan cümleler şuydu: ‘Adalet bu mu ya! Adalete bak!” Evet, ne diyordu Bergen, ‘Beni dinleyin lakin benim için üzülmeyin!’ Bergen sinemasına gidin, hayatını izleyin. Bu arabesk kıssayı dinleyin, lakin üzülmekle kalmayın. Bergen’i dinleyin ve daha sonra dönüp bayana yönelik şiddete karşı bugünkü adalet sistemi ne ceza kesiyor, onu sorgulayın.
ERKEK CİNSİ İÇİN SÜPER BİR ‘AYNA’
Sinemadaki en can alıcı sahnenin kocası Halis’in Bergen’i yatak odasında dövdüğü sahne olduğunu söyleyebilirim. Sineması ortaklaşa yöneten Caner Alper ve Mehmet Binay’ın şiddetin pornografisinden kaçınma tercihleriyle takdiri hak ettiği bu sahne, sineması izleyen erkek cinsi için tam bir ayna. Bergen’in buzlu camla kaplı o kapının gerisinde kocasından hunharca dayak yediği bu sahneyi izleyen bir erkeğin ömründe bir bayana şiddet uygulamamışsa, o an asla uygulamamaya and içtiğine, uygulamış ise oturduğu koltukta yer yarılsa da tabanına girsem hissiyle oturduğuna eminim. Sinemanın en kıymetli iletisi ise Halis’in bir hemcinsiyle sohbetinde zımnî. Halis’in, peşinden koştuğu biçimde artık kendisini istemeyen Bergen’in akabinde bir hemcinsine atıp tuttuğu, ‘kuyruğu hala dik tuttuğu’ o sahne. ‘O bana yalvardı. Acıdım buna ben, ondan evlendim’ diyor arkadaşına burada, daha sonra milyonlarca bayanı mağdur eden bir zihniyetin özeti olan şu öğüdü veriyor: ‘Kadın dediğin ceylandır, yani avdır. Avlayacaksın lakin gözünün içine bakmayacaksın, bakarsan av olursun’.