ZEYNEP DELAV
Müellif Başar Başarır’ı en hayli hikayeleriyle tanıyoruz. Her seferinde okuru merakla yamacına toplamayı başaran Türk Edebiyatının değerli isimlerinden birisi. Birinci romanı ‘Sibop’ ile 2017 Yunus Nadi Roman Mükafatı kazanan Başarır, ikinci romanı ‘Dolunay İki Gece Sürer’ ile bir daha okur karşısında. Başarır’la yeni romanını KARAR okurları için konuştum.
Metinlerinize sinmiş bu heyecan için neler söylemek istersiniz? Hikayelerinizde de bu ‘düşündürücü neşeden’ kelam etmek mümkün. Bu durum “Başar bu biçimde yazıyor” mu? Yoksa bunun için çabalıyor musunuz?
Her ikisi de. öncedena elimden öteki türlüsü gelmiyor. daha sonra bu biçimde olsun diye çabalıyorum da. Yalnızca yazarken değil, okurken, izlerken de bu biçimde olsun istiyorum.
Romanınızda geçmişle bugün içinde bir köprü kurmaya çalışıyorsunuz. Anlattığınız tarihi olaylar için pek fazla mesai yapmış olduğunuzu düşünüyorum. Neler okudunuz, araştırma yaptığınız yapıtlardan bahsetmeniz mümkün mü?
Bütün mübadil külliyatını okudum. Yemek kitapları, amatör kültür araştırmalar, sözlükler dahil. daha sonra Yunanistan tarihi, yakın, uzak, antik, tamamı. Homeros. Ritsos. Seferis. Herkül Millas. Ve nihayet Girit. Girit kültürü, lisanı, atasözleri. Girit’te geçen ucuz aşk romanlarını dahi okudum. Not aldım. 2001 yılı için biraz da gazete koleksiyonu karıştırdım. Almanak falan baktım. Merak merakın mayasıdır. Bir şeyi ucundan tutacağım derken bir hayli kapı açılıyor gerisi arkasına.
SON 20 YILIN TANSİYONUNDAN UZAK BİR DEVRİ SEÇTİM
Dolunay İki Gece Sürer, Gamze ve babası İhsan Sami Bey’in öyküsü lakin İhsan Sami Bey’in ailesinin hikayesinde karşımıza bir Türk-Yunan kıssası de çıkıyor. niye Türk ve Yunan, bunun bilhassa bir niçini var mı? Romanın 2000’li senelerda geçmesi İsmail Cem ve Yunan dostluğunun pekiştiği yakın tarihin anlatıldığı periyoda denk gelmesinin de tesiri diyebilir miyiz?
Yunan-Türk sıkıntısı ebediyen ilgimi çekmiştir, ne de olsa mübadil bir ailenin mensubuyum ben de. O kadar benzeşiyoruz ki, hani müzikteki üzere, ‘hatalarımız bile daima aynı’. 2001 yılını seçmemin türlü türlü niçini vardı. Birincinin şu son 20 yılın kirinden, pasından, tansiyonundan uzak bir periyot olsun istedim. Üstelik sizin de işaret ettiğiniz üzere, 2001 Yunan-Türk münasebetlerinden son âlâ yılımızdı. daha sonrası malum, bir höt-zöt çağı açıldı, yılda beş farklı kriz yaşayıp sonraki gün unutur olduk Yunanistan ile. Ayrıyeten kurgu gereği bana hayatta olma ihtimalini yaşatabileceğim bir amca lazımdı ki, 2000’lerin başı vakit prestijiyle mübadele görmüş jenerasyonun ömür çizgisini çizer aşağı üst. Son olarak 2002 yılında şahsen Girit’e gitmiş, romanda anlatılan yerleri o günkü halleriyle görmüş, fotoğraflamıştım. Bu da eşsiz bir katkıydı.
Milliyetçilik denilince bilhassa ülkemizde ortak anlayışın haricinde değişik bir şey anlaşılıyor. Bunun haricinde milliyetçiliğin aidiyetlikle ortak bir yerde buluştuğunu söyleyebilir miyiz? Babasının bıktıran öykülerinden yılan Gamze’yi bile milliyetçi olarak gorebiliyoruz.
Milliyetçilik fazlaca tartışmalı bir kavram. Hem siyasi yanı var, hem kültürel. Bana sorarsanız daha hayli bir inanç sistemine benziyor. Romandaki karakterlerin milliyetçilikle alakalarına gelince, o da kesimli bulutlu. Olayların akışı Gamze’yi başlangıçtan diğer bir yere getiriyor lakin birebir şey babası İhsan Sami Beyefendi için de geçerli. Kendi görüşlerimi değil, yol uzunluğu baht çizgisi değişen insanların öyküsünü yazdım. Ha bana sorarsanız, sen ne diyorsun diye, hiç gocunmadan söylerim, ben her türlü milliyetçiliğin külfetli bir yanı olduğunu düşünürüm.
Baba-kız çatışmaları bir formda taşları yerine oturtan, manaya gayretlerini da birlikteinde getiren bir şey mi size göre?
Ebeveynlik insanlığın doğal yeteneklerinden biri değildir. Diğerinden gorerek öğrenilir. Çocuklar konuttaki büyükleri müşahedeler, kendi tecrübeleriyle harmanlayıp geleceğin evlatlarına ana baba olurlar. Babasız büyümüş bir erkek çocuğu gün gelip şahsen baba olunca bocalayacaktır kaçınılmaz olarak. Gamze’nin talihsizliği de bu. Babasının babasızlığı. ‘Taşların yerine oturması’ ile insan ruhunun sırlarını çözmekten bahsediyorsanız, evet, size katılırım. Zira çocukluk ve ergenlikte yaşanan aile içi çatışmalar gelecekteki ‘ben’ üzerinde muazzam tesir sahibidir. Lakin düzgün doğrusal bir tesir değildir bu. Herkese öbür türlü vurur.
Son olarak, şimdilerde ne yazıyorsunuz?
çabucak hemen yazmaya başlamadım. Bir çeşit kaşıntı halindeyim. Düşünüyorum, okuyorum, araştırıyorum, not alıyorum. Ne de olsa yazmanın onda dokuzu yazmamaktır. Eldeki bilgilerden yola çıkarak söylersem, ana ekseni ağabey-kardeş çatışması üzerine oturan bir köy anlatısı olacak, sanırım. Klasik ‘köye gelen yabancı’ şablonudur bu; lakin nasıl bir köy, nasıl bir yabancı? Bugünün datalarıyla bin yıldır değişmeyen bir denklemi kucaklayabilir miyiz, ona bakıyorum.
Müellif Başar Başarır’ı en hayli hikayeleriyle tanıyoruz. Her seferinde okuru merakla yamacına toplamayı başaran Türk Edebiyatının değerli isimlerinden birisi. Birinci romanı ‘Sibop’ ile 2017 Yunus Nadi Roman Mükafatı kazanan Başarır, ikinci romanı ‘Dolunay İki Gece Sürer’ ile bir daha okur karşısında. Başarır’la yeni romanını KARAR okurları için konuştum.
Metinlerinize sinmiş bu heyecan için neler söylemek istersiniz? Hikayelerinizde de bu ‘düşündürücü neşeden’ kelam etmek mümkün. Bu durum “Başar bu biçimde yazıyor” mu? Yoksa bunun için çabalıyor musunuz?
Her ikisi de. öncedena elimden öteki türlüsü gelmiyor. daha sonra bu biçimde olsun diye çabalıyorum da. Yalnızca yazarken değil, okurken, izlerken de bu biçimde olsun istiyorum.
Romanınızda geçmişle bugün içinde bir köprü kurmaya çalışıyorsunuz. Anlattığınız tarihi olaylar için pek fazla mesai yapmış olduğunuzu düşünüyorum. Neler okudunuz, araştırma yaptığınız yapıtlardan bahsetmeniz mümkün mü?
Bütün mübadil külliyatını okudum. Yemek kitapları, amatör kültür araştırmalar, sözlükler dahil. daha sonra Yunanistan tarihi, yakın, uzak, antik, tamamı. Homeros. Ritsos. Seferis. Herkül Millas. Ve nihayet Girit. Girit kültürü, lisanı, atasözleri. Girit’te geçen ucuz aşk romanlarını dahi okudum. Not aldım. 2001 yılı için biraz da gazete koleksiyonu karıştırdım. Almanak falan baktım. Merak merakın mayasıdır. Bir şeyi ucundan tutacağım derken bir hayli kapı açılıyor gerisi arkasına.
SON 20 YILIN TANSİYONUNDAN UZAK BİR DEVRİ SEÇTİM
Dolunay İki Gece Sürer, Gamze ve babası İhsan Sami Bey’in öyküsü lakin İhsan Sami Bey’in ailesinin hikayesinde karşımıza bir Türk-Yunan kıssası de çıkıyor. niye Türk ve Yunan, bunun bilhassa bir niçini var mı? Romanın 2000’li senelerda geçmesi İsmail Cem ve Yunan dostluğunun pekiştiği yakın tarihin anlatıldığı periyoda denk gelmesinin de tesiri diyebilir miyiz?
Yunan-Türk sıkıntısı ebediyen ilgimi çekmiştir, ne de olsa mübadil bir ailenin mensubuyum ben de. O kadar benzeşiyoruz ki, hani müzikteki üzere, ‘hatalarımız bile daima aynı’. 2001 yılını seçmemin türlü türlü niçini vardı. Birincinin şu son 20 yılın kirinden, pasından, tansiyonundan uzak bir periyot olsun istedim. Üstelik sizin de işaret ettiğiniz üzere, 2001 Yunan-Türk münasebetlerinden son âlâ yılımızdı. daha sonrası malum, bir höt-zöt çağı açıldı, yılda beş farklı kriz yaşayıp sonraki gün unutur olduk Yunanistan ile. Ayrıyeten kurgu gereği bana hayatta olma ihtimalini yaşatabileceğim bir amca lazımdı ki, 2000’lerin başı vakit prestijiyle mübadele görmüş jenerasyonun ömür çizgisini çizer aşağı üst. Son olarak 2002 yılında şahsen Girit’e gitmiş, romanda anlatılan yerleri o günkü halleriyle görmüş, fotoğraflamıştım. Bu da eşsiz bir katkıydı.
Milliyetçilik denilince bilhassa ülkemizde ortak anlayışın haricinde değişik bir şey anlaşılıyor. Bunun haricinde milliyetçiliğin aidiyetlikle ortak bir yerde buluştuğunu söyleyebilir miyiz? Babasının bıktıran öykülerinden yılan Gamze’yi bile milliyetçi olarak gorebiliyoruz.
Milliyetçilik fazlaca tartışmalı bir kavram. Hem siyasi yanı var, hem kültürel. Bana sorarsanız daha hayli bir inanç sistemine benziyor. Romandaki karakterlerin milliyetçilikle alakalarına gelince, o da kesimli bulutlu. Olayların akışı Gamze’yi başlangıçtan diğer bir yere getiriyor lakin birebir şey babası İhsan Sami Beyefendi için de geçerli. Kendi görüşlerimi değil, yol uzunluğu baht çizgisi değişen insanların öyküsünü yazdım. Ha bana sorarsanız, sen ne diyorsun diye, hiç gocunmadan söylerim, ben her türlü milliyetçiliğin külfetli bir yanı olduğunu düşünürüm.
Baba-kız çatışmaları bir formda taşları yerine oturtan, manaya gayretlerini da birlikteinde getiren bir şey mi size göre?
Ebeveynlik insanlığın doğal yeteneklerinden biri değildir. Diğerinden gorerek öğrenilir. Çocuklar konuttaki büyükleri müşahedeler, kendi tecrübeleriyle harmanlayıp geleceğin evlatlarına ana baba olurlar. Babasız büyümüş bir erkek çocuğu gün gelip şahsen baba olunca bocalayacaktır kaçınılmaz olarak. Gamze’nin talihsizliği de bu. Babasının babasızlığı. ‘Taşların yerine oturması’ ile insan ruhunun sırlarını çözmekten bahsediyorsanız, evet, size katılırım. Zira çocukluk ve ergenlikte yaşanan aile içi çatışmalar gelecekteki ‘ben’ üzerinde muazzam tesir sahibidir. Lakin düzgün doğrusal bir tesir değildir bu. Herkese öbür türlü vurur.
Son olarak, şimdilerde ne yazıyorsunuz?
çabucak hemen yazmaya başlamadım. Bir çeşit kaşıntı halindeyim. Düşünüyorum, okuyorum, araştırıyorum, not alıyorum. Ne de olsa yazmanın onda dokuzu yazmamaktır. Eldeki bilgilerden yola çıkarak söylersem, ana ekseni ağabey-kardeş çatışması üzerine oturan bir köy anlatısı olacak, sanırım. Klasik ‘köye gelen yabancı’ şablonudur bu; lakin nasıl bir köy, nasıl bir yabancı? Bugünün datalarıyla bin yıldır değişmeyen bir denklemi kucaklayabilir miyiz, ona bakıyorum.