Bağımsız mecmualar krizin yükünü taşıyamıyor

Hasan

New member
SALİHA SULTAN

Dövizdeki kur yükselişinin akabinde artan kağıt fiyatlarıyla birlikte ekonomik krizin vurduğu yayın dünyası artık de kargo fiyatlarına gelen artırımlarla karşı karşıya. Özel kargo şirketleri yeni yılda yüzde 40’a varan artırımlarla girerken, PTT Kargo ise meslek birlikleri ile yapılan toplantıların akabinde toplu gönderimleri bu yıl 9.60 TL olarak fiyatlandırdı.

Geçen yıl 7.10 TL olan bu sayı, son üç yılda ise yüzde 300 arttı. Yayın dünyasındaki krizden en hayli etkilenenler de olağan olarak kendi yağı ile kavrulan, rastgele bir kuruma yahut sermayeye sırtını dayamayan bağımsız edebiyat mecmuaları oldu. Edebiyat dünyasının esaslı mecmualarından Dergâh yayına orta verdi, Notos ve Varlık mecmuaları ise ayakta kalabilmek için okurlarına dayanak davetinde bulunmak zorunda kaldı.


2022 ile birlikte biroldukca mecmua birinci sayısını çıkarmakta zorlandı, birçoğu şu an yola devam edip etmeme konusunda hesap kitap yapıyor. Bir mecmuanın ortalama 20 TL’den satışa sunulduğu, bunun 9.60 TL’si kargo masrafına gittiği düşünüldüğünde, edebiyat mecmuaları kalan 10 TL ile editörlük, matbaa, kağıt, tasarım, kira, elektrik, telif ve öteki göze görünmeyen bütün mutfak masraflarını karşılamak zorunda.

özetlemek gerekirse, Türk edebiyatında ‘hür tefekkürün kaleleri’ olarak isimlendirilen mecmuaların birçoğu bugünlerde kapanmanın eşiğinde. Elektrik, doğalgaz faturalarının zamlandığı, her şeyin şimdi iki katına çıktığı bu şiddetli günlerde birde kargo fiyatlarında yaşanan artışın akabinde edebiyat mecmualarına artırımı nasıl karşıladıklarını ve bu süreçte nasıl ayakta kalabileceklerini sorduk.


Edebiyat dünyasının uzun soluklu mecmuaları Varlık, Notos, Türk Edebiyatı, Anadolu’da yayınlanan Hayal Bilgisi, KARAR’a konuştu. Edebiyat mecmuaları özetle bu kurallarda 9.60 TL kargo fiyatı fazla diyor, sayının 5 TL’ye çekilmesini istiyor. Onlar ismine PTT Kargo ile masaya oturan Türkiye Yayıncılar, Dünya Mecmualar birlikleri ise kültür hizmeti nazarann yayıncıların sübvanse edilmesi gerektiği davetini bir dahaliyor. Özetle, edebiyat dünyasının bir müddetdir devam eden bu imdat davetleri karşılık bulmazsa Türkiye’nin kültür iklimimin ufkunda geri dönüşü olmayacak bir çölleşme görünüyor.


Dr. Murat Koç (Temmuz mecmuası editörü)

Temmuz’un 2021’de 15 TL olan satış fiyatını 2022’de 20 TL olarak belirledik. Bunun yarısını PTT’ye veriyoruz. Kalan yarısı ile matbaa, ofis, kira, depolama vb masrafların karşılanması imkansız hale geldi. PTT değişik hizmetleri olan bir kamu şirketi. Kültür kelam konusu olduğunda ‘zarar ediyoruz’ kaygısından kurtulması gerek. Bağımsız yayıncılık yapan dergilerimiz çoğunlukta. Kültür üreten ve kar hedefi gütmeyen dergilerle muhatap olduğunda karşısında ıvır zıvır satan çeşitli internet satış portalları olmadığının farkına varması gerek. PTT fazlaca rahat bir biçimde mecmuaları kayıtlı olarak ‘basılmış kağıt’ gönderisi olarak kodlayıp fiyatı 5 lira civarına indirebilir. Öteki taraftan önemli reklam bütçesi var, mecmualara reklam verebilir. Artan bu maliyetlerle dergimizi güç bir yıl bekliyor. Fakat yayına devam edeceğiz inşallah. Kültür insanlarını, edebiyat ve fikir akımlarını tartışacağımız epeyce sayıda evrak konusu için hazırlıklara başladık bile. Sıkıntı olsa da kültürel çölleşmeye karşı bağımsız yayıncılığı ayakta tutmalıyız.


Cihat Albayrak (Hayal Bilgisi mecmuası yayın yönetmeni)

Dergimizin 2022 satış fiyatını 20 TL yaptık. 9,60 kargo fiyatı hiç bir ticari faaliyette bulunmayan mecmuaları zorluyor. Dağıtım ve komite bedelleri o denli noktalara ulaştı ki, birkaç mecmua haricinde hiç bir mecmua yaygın dağıtım yapamıyor. Neredeyse tüm dağıtımı kargo yoluyla okurlarımıza yapıyoruz. Abone yapmayı tercih etmiyoruz zira kargo yükü de eklenince abonelik bedelleri okuru mecmualardan daha da uzaklaştırıyor. Geçmişte mecmuaların en büyük okur kitlesi üniversite öğrencileri bugün mecmualara bütçe ayıramıyor. Baskı, dağıtım, kurul vb maliyetler eklenince ne yazık ki bir fazlaca mecmua bu süreçte kapanmak zorunda kalıyor.

PTT’nin halihazırda kitap ve mecmuaları kapsayan ve 250 gr’a kadar 5 TL olan bir kampanyası var. Üstelik ticari gönderileri de kapsıyor. Lakin ‘bireysel gönderi’ olması üzere yoruma açık bir kuralı var bu kampanyanın. PTT’nin, gönderi sayısı ne olursa olsun mecmua yayıncılarının bu kampanyadan yararlanabileceklerini şubelerine duyurması bizleri rahatlatacaktır. 11. yılını doldurmak üzere olan Hayal Bilgisi, yoluna sayfa sayılarını düşürmek üzere fedakarlıklarla devam edecek inşallah, lakin bir fazlaca mecmuanın bu koşullarda devam etmesinin epeyce güç olduğunu görüyoruz.

İmdat Avşar (Türk Edebiyatı mecmuası genel yayın yönetmeni)

BELEDİYELERE SIRTINI YASLAMAYANLAR ÇARESİZ


Mecmuayı 30 TL yaptık yeni yılda. Hem ciltli hem renkli ve kağıt maliyeti yüksek olan bir mecmua bizimki, yani bu fiyatla maliyetini karşılamamız mümkün değil olağan olarak. Geçen yıl YAYBİR PTT Kargo ile muahede yapmıştı, ben yüksek bulup itiraz etmiştim ve görüşmüştüm PTT Kargo yetkilileri ile. Bana, “Biz en büyük indirimi Trendyol’a yapıyoruz, onların fiyatını baz aldık” dediler. O bir ticari filma, yolladığı malın fiyatı 500’lerden başlıyor, kar marjı var. Bizim eserimizin maliyeti aşikâr, kar etmediğimiz ortada. Bizi Trendyol’la kıyaslamalarının abesle iştigal olduğunu söylemiş oldum.

Periyodik yayınlara diğer bir ayrıcalık tanımalarını istedim, kabul görmedi. PTT Kargo gönderimlerinde bir gram aralığı var, bir mecmuayı de 10 mecmuayı de tıpkı fiyata gönderiyoruz. Abonelere ise tek yolluyoruz, yani bir handikap var burada. Bir gram ayarlaması yaparak fiyatı 4 ya da 5 TL’ye çekebilirler.

Müddetli yayınlarla ilgili özel bir yönetmelik yaptılar, geçmişte fakat kısa müddette geri kaldırıldı. Periyodik yayınlar mektup fiyatına gidiyordu geçmiş senelerda. Şu an 9.60 ödeyeceğiz bir mecmuayı yollamak için. Açıkçası mecmua olarak biz şu an gelecek için önemli dertliyiz. Bu yıl üstelik 50’nci yılımız, bu kadar yıl vadeli bir yayını sürdürmek zordur. Kalitemizden de taviz vermek istemiyoruz. Telif bile ödeyemiyoruz. Geçen yıl 9 TL maliyeti olan mecmuamız şu an 23 TL’ye mal oluyor. Kalan da kargoya gidecek. Ziyanına bir iş yapıyoruz aslına bakarsan. Sırtını holdinge yahut belediyelere falan yaslamıyorsa ayakta durması hayli sıkıntı şu an mecmuaların.

Mehmet Erte (Varlık mecmuası editörü)

TANINAN KÜLTÜRE YA DA İKTİDARA TESLİM OLMAYANIN İŞİ GÜÇ


Varlık mecmuasını 35 TL yaptık. Maliyetimiz ise yüzde 150 artmış durumda fakat yapabildiğimiz artırım fakat yüzde 40. Lakin günü kurtarıyoruz zira 70 TL yapsak satın alabilecek insan yok. Bir mecmuayı bir öğrenci vapurdan inince köşedeki bayiden alıp çantasına atabilmeli, mecmualar hayatın ortasında olabilmeli. Bizim açımızdan kriz 2018 Ekim’de başladı temelinde. 2000’li senelerda da kriz hayatıştık lakin hiç bir kriz bugünkü kadar sarsmadı. Sonuçta artırımlar tek bir alanla sonlu değil.

Daha evvel PTT Kargo’yu tercih etmiyorduk, teslimat mühleti hayli uzun olduğu için. Lakin bugünkü kaidelerde başkalarından yüzde 30 uygun olduğu için tercih edeceğiz. Bu da yüksek bir sayı fakat durum bu. Kargo firmalarına karşı çıkacağız lakin her şeye artırım geldi, onlar da personeline, masraflarına para ödüyor. Edebiyatı hala Türkiye’de epey sesli olarak görmek durumundayız. Yaşadığımız ekonomik kriz bu fazlaca sesliliği öldürüyor.

Fakat genel dağıtıma girebilecek mecmualar ayakta kalabiliyor bu süreçte. Bir zincir kitabevine girin, mecmua raflarında edebiyat mecmuaları yok, olabilenler de tanınan mecmualar içinde kayboluyor. Ya o ağa düşecek ya da iktidara yakın olacaksınız bugün. Sahneye çıkıp konuşabilmek için maddi güce muhtaçlık var. Varlık hiç bir vakit kar maksatlı bir mecmua olmadı, bu yüzden durumu toparlayabilmek için aboneliğe sevk ediyoruz okurlarımızı şu an fakat biz karşılıyoruz kargoyu da. Bayiden alabilseler bizim için daha karlı olurdu fakat dağıtıma da giremiyoruz ki, dediğim üzere, fazlaca maliyetli.

Dilek Buyruk (Notos mecmuası yöneticisi)

TAŞIMA BEDELİ SEMBOLİK FİYATLARA ÇEKİLEBİLİRDİ


2022 yılı başında Notos’un fiyatını 40 TL olarak belirledik. Ekonomik krizin geldiği bu noktada, bu enflasyon sayılarında, öbür kargo firmalarının fiyatlarıyla karşılaştırınca PTT Kargo’nun 9.60 TL sayısına nazaranceli olarak makul diyebiliriz. Ancak devlet takviyesi tarafınca bakarsak ülkemizin kültür birikimiyle ilgili işlerde takviyenin yetersiz kaldığını açıkça söylemek gerekir. PTT mutabakatıyla fiyatlar sembolik fiyatlara çekilebilirdi. Zira her bir sayının maliyetine yaklaşık 10 TL’nin eklenmesi kültür yayıncılığının bugün geldiği durumda değerli bir yük. Dergimizi yayımlamak hiç bir vakit kolay olmadı. Bu yıl bu zorluk en üst düzeye ulaştı. Okurlarımızın dayanağıyla dergimizi çıkarmayı sürdüreceğimize inanıyoruz. Zira okurlarımız Notos’u yalnız bırakmayacaklarını geçtiğimiz günlerde yaptığımız dayanak davetimizde gösterdiler.

Türkiye Yayıncılar Birliği Lideri Kenan Kocatürk

DEVLET KÜLTÜR DALINA MUAFİYETLER GETİRMELİ


Türkiye Yayıncılar Birliği olarak biz ve öbür meslek örgütleri PTT’yle anlaşıp üyelerimizin indirimli tarifeden yaralanmasını sağlıyoruz. Bu yeni bir uygulama değil, birkaç yıldır devam ediyor muahedemiz. PTT’nin elinden gelenin en güzelini yaptığını düşünüyoruz olağan olarak.

tıpkı vakitte, bölümümüzün son vakit içinderda girdiği darboğaz yalnızca kargo indirimleriyle çözülebilir bir sorun değildir. Yayıncılık kesimi, kültür hizmeti fonksiyonu görmektedir. Baskı, kağıt, yayınevinin sabit masrafları, telifte uygulanan stopaj ve başka vergilendirmelere devlet birtakım muafiyetler getirmeli ve kesimimizi desteklemelidir.

Dünya Mecmualar Birliği Lider Yardımcısı Murat Ayar

BİZİ İNTERNET SATIŞ PLATFORMLARIYLA KIYASLAMALARI BÜYÜK KUSUR


Dünya Mecmualar Birliği olarak dergilerimizin üstündeki ağır yükün hafifçelemesi için her kontrat devri görüşmeler yapıyoruz. Uzun uğraşlarımız kararı yüzde 30, yüzde 40 indirimler alsak da ortaya çıkan sayılar dergicileri tatmin etmekten maalesef epeyce uzak. PTT kırsala da ulaşan yaygın dağıtım ağıyla biz dergiciler için şayet olmazsa olmaz bir seçenek. Kamuya ilişkin bu kurumu kitap, mecmua, kültür kelam konusu olduğunda farklı bir fiyat siyaseti ortaya koyması gerektiği konusunda bir türlü ikna edemiyoruz.

Her masaya oturduğumuzda bizi internet satış mecralarıyla kıyaslıyorlar. 2019 da 3.10 kuruş olan kargo artık 9.60 TL. Artan kağıt ve matbaa masraflarını da eklerseniz bilhassa de bağımsız mecmualar önemli bir tehditle karşı karşıya. Türkiye’de soldan, sağa; muhafazakârlıktan İslamcılığa tüm fikir ekollerinin kaynağı bağımsız mecmualar olmuştur. Bağımsız yayıncılığın sürdürülmesi kültürel çoraklaşmaya karşı yapılacak en kıymetli efor. PTT özelinde de yapılacak çok sıradan şeyler var. Örneğin mecmuaları ‘basılı kağıt’ olarak tanımladığı anda önemli bir indirim kelam konusu. Yoksa, mecmualar için nitekim alarm zilleri çalıyor.
 
Üst