Atatürk’ün Time kapak olan fotoğrafının bilinmeyen hikayesi! Büyük Zafer’den tam 2 yıl daha sonraydı. 30 Ağustos 1924’te Gazi Mustafa Kemal, Dumlupınar’daki savaş meydanını geziyordu. Göğsünde parlak bir zaferin gururu, yüzünde o meydanda kaybettiği silah arkadaşlarının hüznü vardı.
Fotoğraf zabiti Esat Nedim o an deklanşöre bastı. Birkaç yıl daha sonra Time mecmuasına kapak olan, yıllar daha sonra bile gerek büst gerek tablo olarak Atatürk’ü anlatan bütün yapıtlarda kullanılan o fotoğraf, o gün orada işte bu biçimde bir ortamda çekildi….
Hürriyet’ten Musa Kesler’in haberine bakılırsa İstiklal Savaşı yüksek bir uğraş azmiyle devam ederken tarih de kendi kaydını yapıyordu. Resmi yazışmalar, telgraflar, askeri raporlar, özel mektuplar ve daha kaç dokümanlar… Lakin Mustafa Kemal Paşa için bunlar kâfi değildi. “Bir mevt kalım savaşı” olarak gördüğü çabayı yalnızca tarihçilerin yorumlarına bırakmak istemiyordu. Yaverini çağırdı. Cephede her daim yanında olacak bir fotoğrafçının temin edilmesini istedi. Mülazım-ı Sani (Asteğmen) Esat Nedim bu biçimde bulundu. 23 yaşındaki bu genç ‘fotoğraf zabiti’ olarak cephelerde Paşa’nın maiyetine olacaktı hep…
Büstlerde, tablolarda yer aldı, TIME mecmuasına kapak oldu. Atatürk’ün dünyaca ünlü bu fotoğrafını, Esat Nedim Tengizman, Büyük Zafer’den tam 2 yıl daha sonra Dumlupınar’da çekti.
MERAKLI BİR ÇOCUK
Esat Nedim 1897’de İstanbul’da doğmuştu. Muallim Mektebi’nde okurken fotoğraf merakı başlamıştı. Zar sıkıntı edindiği bir fotoğraf makinesiyle arkadaşlarının da fotoğraflarını çekiyordu. Okuldan mezun olduktan daha sonra askere alındı. bu biçimde ‘Mülazım-ı Sani’ denilen karşılığı bugün ‘asteğmen’ yahut ‘yedek subay’ olan rütbeyle cepheye gitti. Fotoğraf merakını ve makinesini de yanında götürmüştü. Teknik hususlara yatkın olduğu için birinci görevi de telsiz operatörlüğüydü. ‘Fotoğraf zabiti’ olarak seçildiğinde bu vazifesi yapıyordu.
HER DAİM YANINDA
Mustafa Kemal Paşa’nın hem cephede birebir vakitte Ankara’daki resmi temaslarında fotoğraflarını çekti. Dumlupınar’daki Büyük Taarruz’da da yakınındaydı. Bugün tarih kitaplarında ve Atatürk’e dair biroldukca tarihi dokümanda yer alan fotoğrafların neredeyse hepsi onun objektifinden çıkmıştı. Esat Nedim 1923’te terhis olana kadar Atatürk’ün maiyetinden ayrılmadı. Terhis olduktan daha sonra da fotoğraf çekmeye devam etti.
YILLAR daha sonra KEŞFEDİLDİ
Esat Nedim, Tengizman soyadını aldı ve emekli olduktan daha sonra da gazete ve mecmualarda çalışmaya devam etti. Atatürk’ün birçoğu hiç yayınlanmamış fotoğraflarından oluşan geniş bir arşivi vardı. 21 Şubat 1927’de Time’ın kapağında da yer alan o fotoğraf yıllar daha sonra meşhur olacaktı.
Hayat mecmuasında çalışan oğlu İnal Tengizman babasının 30 Ağustos 1924’te çektiği bu fotoğrafı 10 Kasım için kullanılmak üzere 1957’de dergiye götürmüştü. bu biçimdece o fotoğraf ve başkaları yine keşfedilmiş oldu. Tengizman’ın Atatürk fotoğraflarından oluşan albümü 1972’de yayınlandı. Tengizman 25 Ocak 1980’de Kadıköy’de bir arabanın çarpmasıyla vefat etti. Geride posta pullarına, tablolara ve posterlere yansımış yüzlerce tarihi fotoğraf kaldı…
DUMLUPINAR’I GEZERKEN…
30 Ağustos 1924’te Atatürk, büyük zaferin ikinci yıldönümünde Dumlupınar’daki savaş meydanını ziyaret etti. 2 yıl evvel savaştan daha sonrasında meydanı gezerken yarı vücudu toprağa gömülmüş lakin bir eliyle sancağı ayakta tutan bir şehit askere denk gelmişti. Kimliği ve künyesi bulunamadığı için ‘Meçhul Asker’ olarak isimlendirilmişti. İşte o gün den iki yıl daha sonra Mustafa Kemal Paşa, o asker ismine diktireceği abidenin temelini atmak üzere oradaydı. Dumlupınar’daki savaş meydanını geziyordu. Muhtemelen o kanlı çarpışmalar gözlerinin önünde tekrar canlanıyordu. Göğsünde parlak bir zaferin gururu, yüzünde o meydanda kaybettiği silah arkadaşlarının hüznü vardı. Cephede de en yakınında olan fotoğraf zabiti Esat Nedim o an deklanşöre bastı. Birkaç yıl daha sonra Time mecmuasına kapak olan, yıllar daha sonra bile hem büst hem tablo olarak Atatürk’ü anlatan bütün yapıtlarda kullanılan o fotoğraf o gün orada işte bu biçimde bir ortamda çekilmişti…
Fotoğraf zabiti Esat Nedim o an deklanşöre bastı. Birkaç yıl daha sonra Time mecmuasına kapak olan, yıllar daha sonra bile gerek büst gerek tablo olarak Atatürk’ü anlatan bütün yapıtlarda kullanılan o fotoğraf, o gün orada işte bu biçimde bir ortamda çekildi….
Hürriyet’ten Musa Kesler’in haberine bakılırsa İstiklal Savaşı yüksek bir uğraş azmiyle devam ederken tarih de kendi kaydını yapıyordu. Resmi yazışmalar, telgraflar, askeri raporlar, özel mektuplar ve daha kaç dokümanlar… Lakin Mustafa Kemal Paşa için bunlar kâfi değildi. “Bir mevt kalım savaşı” olarak gördüğü çabayı yalnızca tarihçilerin yorumlarına bırakmak istemiyordu. Yaverini çağırdı. Cephede her daim yanında olacak bir fotoğrafçının temin edilmesini istedi. Mülazım-ı Sani (Asteğmen) Esat Nedim bu biçimde bulundu. 23 yaşındaki bu genç ‘fotoğraf zabiti’ olarak cephelerde Paşa’nın maiyetine olacaktı hep…
Büstlerde, tablolarda yer aldı, TIME mecmuasına kapak oldu. Atatürk’ün dünyaca ünlü bu fotoğrafını, Esat Nedim Tengizman, Büyük Zafer’den tam 2 yıl daha sonra Dumlupınar’da çekti.
MERAKLI BİR ÇOCUK
Esat Nedim 1897’de İstanbul’da doğmuştu. Muallim Mektebi’nde okurken fotoğraf merakı başlamıştı. Zar sıkıntı edindiği bir fotoğraf makinesiyle arkadaşlarının da fotoğraflarını çekiyordu. Okuldan mezun olduktan daha sonra askere alındı. bu biçimde ‘Mülazım-ı Sani’ denilen karşılığı bugün ‘asteğmen’ yahut ‘yedek subay’ olan rütbeyle cepheye gitti. Fotoğraf merakını ve makinesini de yanında götürmüştü. Teknik hususlara yatkın olduğu için birinci görevi de telsiz operatörlüğüydü. ‘Fotoğraf zabiti’ olarak seçildiğinde bu vazifesi yapıyordu.
HER DAİM YANINDA
Mustafa Kemal Paşa’nın hem cephede birebir vakitte Ankara’daki resmi temaslarında fotoğraflarını çekti. Dumlupınar’daki Büyük Taarruz’da da yakınındaydı. Bugün tarih kitaplarında ve Atatürk’e dair biroldukca tarihi dokümanda yer alan fotoğrafların neredeyse hepsi onun objektifinden çıkmıştı. Esat Nedim 1923’te terhis olana kadar Atatürk’ün maiyetinden ayrılmadı. Terhis olduktan daha sonra da fotoğraf çekmeye devam etti.
YILLAR daha sonra KEŞFEDİLDİ
Esat Nedim, Tengizman soyadını aldı ve emekli olduktan daha sonra da gazete ve mecmualarda çalışmaya devam etti. Atatürk’ün birçoğu hiç yayınlanmamış fotoğraflarından oluşan geniş bir arşivi vardı. 21 Şubat 1927’de Time’ın kapağında da yer alan o fotoğraf yıllar daha sonra meşhur olacaktı.
Hayat mecmuasında çalışan oğlu İnal Tengizman babasının 30 Ağustos 1924’te çektiği bu fotoğrafı 10 Kasım için kullanılmak üzere 1957’de dergiye götürmüştü. bu biçimdece o fotoğraf ve başkaları yine keşfedilmiş oldu. Tengizman’ın Atatürk fotoğraflarından oluşan albümü 1972’de yayınlandı. Tengizman 25 Ocak 1980’de Kadıköy’de bir arabanın çarpmasıyla vefat etti. Geride posta pullarına, tablolara ve posterlere yansımış yüzlerce tarihi fotoğraf kaldı…
DUMLUPINAR’I GEZERKEN…
30 Ağustos 1924’te Atatürk, büyük zaferin ikinci yıldönümünde Dumlupınar’daki savaş meydanını ziyaret etti. 2 yıl evvel savaştan daha sonrasında meydanı gezerken yarı vücudu toprağa gömülmüş lakin bir eliyle sancağı ayakta tutan bir şehit askere denk gelmişti. Kimliği ve künyesi bulunamadığı için ‘Meçhul Asker’ olarak isimlendirilmişti. İşte o gün den iki yıl daha sonra Mustafa Kemal Paşa, o asker ismine diktireceği abidenin temelini atmak üzere oradaydı. Dumlupınar’daki savaş meydanını geziyordu. Muhtemelen o kanlı çarpışmalar gözlerinin önünde tekrar canlanıyordu. Göğsünde parlak bir zaferin gururu, yüzünde o meydanda kaybettiği silah arkadaşlarının hüznü vardı. Cephede de en yakınında olan fotoğraf zabiti Esat Nedim o an deklanşöre bastı. Birkaç yıl daha sonra Time mecmuasına kapak olan, yıllar daha sonra bile hem büst hem tablo olarak Atatürk’ü anlatan bütün yapıtlarda kullanılan o fotoğraf o gün orada işte bu biçimde bir ortamda çekilmişti…