ŞABAN ÖZDEMİR
Şark klasiklerine merakı olanların kesinlikle duyduğu bir isim Ahmed Ateş… İmzası olan her eser hâlâ biroldukca okuyucunun baş ucu kitabıdır. Arapça ve Farsçaya olan derin vukufiyetinin yanında biroldukca yabancı lisanı bilmesi de onu filologlar içinde ayrıcalıklı bir yere oturtmuştur. Bunun yanında Ahmed Ateş, şarkiyatın efsane ismi olan Hellmut Ritter’in asistanlığını yapıp ondan istifade etmiş, Tahsin Yazıcı ve Nihat M. Çetin üzere isimleri yetiştirmiştir. Kitap; Ateş ailesi genelinde bir monografi, Ahmed Ateş özelinde bir biyografi, muharrir cenahından da bir hatırat özelliği taşıyor.
Torunu Doç. Dr. Ahmet Emre Ateş, kitapta dedesinin doğumundan vefatına kadarki serencamını dokümanlar, tanıklıklar, fotoğraflarla bir arada veriyor. Eşi Fikret Hanım’ın Mekke’de başlayan hayatının İstanbul’da Ahmed Ateş’le birleşmesini; yeni kurulan Cumhuriyet’e tanıklıktan, vakit içinde dönüşen, dönüşürken kimliksizleşerek eriyip biten İstanbul’u samimi bir kalemden okuyacaksınız. Halide Edip’ten Behçet Necatigil’e Bernard Lewis’ten Muhammed Hamidullah’a, Elif Naci’den Hamit gorele’ye kadar yüzlerce edebiyatçı, sanatçı ve âlimi de bulacaksınız kitabın satır ortalarında. Bilhassa akademisyen olmak isteyenlerin Ahmed Ateş’in çalışma disiplinini anlatan satırları okurken hayli istifade edeceklerine eminim.
Eski insanların kimileri mahviyet makamında olduklarından, kimileri yoğunluktan hatırat yazmayı ihmal etmişlerdir. Onların bu dikkatsizliğini telafi etmeyi üzerlerine görev bilen çocukları ya da torunlarının bu tip eserler yazmaları kültür dünyamız için büyük bir eksikliğin telafisidir. Ahmet Emre Ateş, üzerine düşen vazifeyi hakkıyla yerine getiriyor. Dedesini ve ailesini anlatırken periyodu, siyasal koşulları altında kıymetlendiriyor. Pırıl pırıl bir üslupla yazılan kitap, ismi ile müsemma: Her sayfası altın değerinde…
TOKTAMIŞ ATEŞİN DE BABASI
‘Her Sayfası Altın Kıymetinde: Ahmed Ateş’ kitabı hem de bir aile monografisi. Mehmet Akif’in cenazesinde şahsen bulunup cenazenin kaldırılmasına vesile olan, kocası askerdeyken kışlanın içine çadır kuran, devrin birfazlaca sanatkarı ile dostça alakalar geliştiren Cumhuriyet’in timsal öğretmenlerinden biri olan eşi Fikret Hanım’a ilişkin anekdotlar da eminim ki okuyanlara enteresan ve keyifli gelecektir. Öbür taraftan bir periyoda fikirleri ve beyefendiliğiyle damga vuran Ahmed Ateş’in oğlu Toktamış Ateş ve ailenin öbür üyeleri hakkındaki enteresan bilgi ve anılar da değerli.
ŞEHRİYÂR’I TÜRKİYE’YE TANITAN KALEM
1913’te Gaziantep’te doğan Ahmed Ateş, demiryolu müteahhitliği yapan ve aslen Konyalı olan Ateşzâde Mustafa Bey’in oğlu. Ateş, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’nde ‘Arap, Fars ve Türk filolojileriyle meşgul olmuş son bölüm mütehassıslarından’ tarifiyle kayıtlı. Ansiklopedideki bilgilerde, yüksek tahsilini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Lisanı ve Edebiyatı Bölümü’nde yapan Ateş’in fakülteden mezun olunca Arap-Fars filolojisinde hocalık yapan Prof. Dr. Hellmut Ritter’in asistanı olduğu belirtiliyor.
“an-Nâbigat ad-Dubyâni” isimli çalışması ile 1943’te doçentliğe yükselen Ateş’in kısmın öğretim ve ilmî araştırmalarına en salâhiyetli kişiselyet olarak taraf verdiği belirtiliyor. 1953’te profesör olan; 1956’dan itibaren Şarkiyat Mecmuası’nı çıkaran, çeşitli ilmî kurum ve teşekküllerde ilmî ve idarî misyonlar almış olan Ateş’in hayatında, ehemmiyet sırasına nazaran, hocalığının ve Şarkiyat Enstitüsü müdürlüğünün çabucak gerisinden İslâm Ansiklopedisi murahhas müdürlüğü geldiği belirtiliyor. Ateş’in birden fazla Arap, Fars ve Türk filolojileriyle ilgili telif, çeviri yahut metin tesisi mahiyetindeki yapıtlarının belirli başlıları ise ‘Sindbâd-nâme’ (1948), ‘Kitāb Tarcumān al-balāġa’ (1949), ‘Vesiletü’n-necât (Mevlid)’ (1954), ‘Sultan Mahmud ve Periyodunun Tarihi’ (1957), ‘Selçuklular Tarihi’(1960), ‘Risāla fī māhiyat al-ʿişḳ’ (1959), ‘Şehriyâr ve Haydar Baba’ya Selâm’ (1964) ve 1966’daki vefatından daha sonra yayınlanan ‘İstanbul Kütüphanelerindeki Farsça Manzum Eserler Kataloğu (1968) olarak belirtiliyor.
Şark klasiklerine merakı olanların kesinlikle duyduğu bir isim Ahmed Ateş… İmzası olan her eser hâlâ biroldukca okuyucunun baş ucu kitabıdır. Arapça ve Farsçaya olan derin vukufiyetinin yanında biroldukca yabancı lisanı bilmesi de onu filologlar içinde ayrıcalıklı bir yere oturtmuştur. Bunun yanında Ahmed Ateş, şarkiyatın efsane ismi olan Hellmut Ritter’in asistanlığını yapıp ondan istifade etmiş, Tahsin Yazıcı ve Nihat M. Çetin üzere isimleri yetiştirmiştir. Kitap; Ateş ailesi genelinde bir monografi, Ahmed Ateş özelinde bir biyografi, muharrir cenahından da bir hatırat özelliği taşıyor.
Torunu Doç. Dr. Ahmet Emre Ateş, kitapta dedesinin doğumundan vefatına kadarki serencamını dokümanlar, tanıklıklar, fotoğraflarla bir arada veriyor. Eşi Fikret Hanım’ın Mekke’de başlayan hayatının İstanbul’da Ahmed Ateş’le birleşmesini; yeni kurulan Cumhuriyet’e tanıklıktan, vakit içinde dönüşen, dönüşürken kimliksizleşerek eriyip biten İstanbul’u samimi bir kalemden okuyacaksınız. Halide Edip’ten Behçet Necatigil’e Bernard Lewis’ten Muhammed Hamidullah’a, Elif Naci’den Hamit gorele’ye kadar yüzlerce edebiyatçı, sanatçı ve âlimi de bulacaksınız kitabın satır ortalarında. Bilhassa akademisyen olmak isteyenlerin Ahmed Ateş’in çalışma disiplinini anlatan satırları okurken hayli istifade edeceklerine eminim.
Eski insanların kimileri mahviyet makamında olduklarından, kimileri yoğunluktan hatırat yazmayı ihmal etmişlerdir. Onların bu dikkatsizliğini telafi etmeyi üzerlerine görev bilen çocukları ya da torunlarının bu tip eserler yazmaları kültür dünyamız için büyük bir eksikliğin telafisidir. Ahmet Emre Ateş, üzerine düşen vazifeyi hakkıyla yerine getiriyor. Dedesini ve ailesini anlatırken periyodu, siyasal koşulları altında kıymetlendiriyor. Pırıl pırıl bir üslupla yazılan kitap, ismi ile müsemma: Her sayfası altın değerinde…
TOKTAMIŞ ATEŞİN DE BABASI
‘Her Sayfası Altın Kıymetinde: Ahmed Ateş’ kitabı hem de bir aile monografisi. Mehmet Akif’in cenazesinde şahsen bulunup cenazenin kaldırılmasına vesile olan, kocası askerdeyken kışlanın içine çadır kuran, devrin birfazlaca sanatkarı ile dostça alakalar geliştiren Cumhuriyet’in timsal öğretmenlerinden biri olan eşi Fikret Hanım’a ilişkin anekdotlar da eminim ki okuyanlara enteresan ve keyifli gelecektir. Öbür taraftan bir periyoda fikirleri ve beyefendiliğiyle damga vuran Ahmed Ateş’in oğlu Toktamış Ateş ve ailenin öbür üyeleri hakkındaki enteresan bilgi ve anılar da değerli.
ŞEHRİYÂR’I TÜRKİYE’YE TANITAN KALEM
1913’te Gaziantep’te doğan Ahmed Ateş, demiryolu müteahhitliği yapan ve aslen Konyalı olan Ateşzâde Mustafa Bey’in oğlu. Ateş, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’nde ‘Arap, Fars ve Türk filolojileriyle meşgul olmuş son bölüm mütehassıslarından’ tarifiyle kayıtlı. Ansiklopedideki bilgilerde, yüksek tahsilini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Lisanı ve Edebiyatı Bölümü’nde yapan Ateş’in fakülteden mezun olunca Arap-Fars filolojisinde hocalık yapan Prof. Dr. Hellmut Ritter’in asistanı olduğu belirtiliyor.
“an-Nâbigat ad-Dubyâni” isimli çalışması ile 1943’te doçentliğe yükselen Ateş’in kısmın öğretim ve ilmî araştırmalarına en salâhiyetli kişiselyet olarak taraf verdiği belirtiliyor. 1953’te profesör olan; 1956’dan itibaren Şarkiyat Mecmuası’nı çıkaran, çeşitli ilmî kurum ve teşekküllerde ilmî ve idarî misyonlar almış olan Ateş’in hayatında, ehemmiyet sırasına nazaran, hocalığının ve Şarkiyat Enstitüsü müdürlüğünün çabucak gerisinden İslâm Ansiklopedisi murahhas müdürlüğü geldiği belirtiliyor. Ateş’in birden fazla Arap, Fars ve Türk filolojileriyle ilgili telif, çeviri yahut metin tesisi mahiyetindeki yapıtlarının belirli başlıları ise ‘Sindbâd-nâme’ (1948), ‘Kitāb Tarcumān al-balāġa’ (1949), ‘Vesiletü’n-necât (Mevlid)’ (1954), ‘Sultan Mahmud ve Periyodunun Tarihi’ (1957), ‘Selçuklular Tarihi’(1960), ‘Risāla fī māhiyat al-ʿişḳ’ (1959), ‘Şehriyâr ve Haydar Baba’ya Selâm’ (1964) ve 1966’daki vefatından daha sonra yayınlanan ‘İstanbul Kütüphanelerindeki Farsça Manzum Eserler Kataloğu (1968) olarak belirtiliyor.