Sarsıntı uzmanı deklare etti: Bu zelzele tesadüf değil Prof. Dr. Osman Bektaş, Doğu, Güneydoğu, İç Anadolu ve Akdeniz bölgesinde birfazlaca vilayette, saat 04.17’de Kahramanmaraş merkezli Richter ölçeğine göre 7.7 büyüklüğünde meydana gelen sarsıntıya ait ihtarlarda bulunmuştu… Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinde 7.6 büyüklüğünde yeni bir zelzele daha meydana geldi.
‘BU ZELZELE TESADÜF DEĞİL’
Depremin cumhuriyet tarihinin en büyük ikinci zelzelesi olduğunu belirten Prof. Dr. Bektaş,
şu biçimde konuştu:
*Türkiye’nin yaşadığı ikinci büyük bir sarsıntı. Artık bu zelzele tesadüf değil. Bu zelzele bilim dünyasında beklenen bir sarsıntıydı; Doğu Anadolu fayı üzerinde. 1960’lı senelerdan itibaren Doğu Anadolu’dan güneye yanlışsız bir sismik göç, bir zelzele güç göçü vardı.
*Şöyle ki, Doğu Anadolu’nun depremselliğini denetim eden 3 tane ana fay var. Bunlardan bir tanesi Kuzey Anadolu fayı, başkası Doğu Anadolu fayı, oburu de Güneydoğu Anadolu bindirme fayı.
*Şimdi bu 3 fay üzerinde 1960’lı senelerda Varto’da başlayan depremsellik Güneye hakikat, Kuzey Anadolu fayı üzerinden, Doğu Anadolu fayında oradan bindirme fayına ve tekrar Doğu Anadolu fayında geçiyor. Son 57 yıl içerisinde yaşanan beşinci büyük bir zelzele.
‘DEPREM ETRAF VİLAYETLERDEKİ FAYLARI TETİKLEYECEK’
*Bölgenin Doğu Anadolu fayının daha güneyinde İskenderun’a gerçek uzanan kısmında aslına bakarsan 1500 yılından beri bir depremsel suskunluk, bir sismik boşluk vardı.
*ötürüsıyla burada zelzelesi beklemek epeyce olağandı. Hakikaten bu biçimde bir sarsıntı gelişti ve beraberinde bu bölge bu 3 fayın Doğu Anadolu fayının, Malatya fayının ve bindirme fayının birleştiği bir yerde deformasyon pek yüksek ve kırılma gerçekleşti.
*Ancak 7.7’lik bir sarsıntı gücü odak noktasından etrafa yayılıyor. Eşit biçimde her tarafa kuzeye, güneye, doğuya batıya yayılıyor ancak jeolojik yapıya kayaç yapısına bağlı olarak alışılmış etraf vilayetlerden farklı yıkımlara niçiniyet veriyor.
*Depremin gücü tek başına yıkıma niçiniyet vermiyor. Tabanın özelliği de buna niye oluyor ki gerçekten görüyoruz felaketlerde. İki bina ayakta duruyor, üçüncü bina yıkılmış ya yerdendir yahut da yapı hatasındandır.
*Netice olarak bu zelzele yüzeyde yıkıcılığa niçiniyet verdiği üzere yer altında da güç dağılımına niçiniyet verecek ve etraf vilayetlerdeki fayları tetikleyecek.
*Bu tetikleme birtakım faylarda olabilecek olan sarsıntısı öne alacak yahut da olabilecek olan zelzelesi de erteleyecek. Bu, gelen sarsıntı dalgalarının fayla olan münasebetine bağlı.
‘BİRİNCİ ZELZELENİN YIKMADIĞINI İKİNCİ SARSINTI YIKABİLİR’
Depremde konutlarda yıkım tehlikesinin de olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Bektaş, şunları söylemiş oldu:
*Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz; Türkiye’de yaşanan ikinci en büyük zelzele maalesef Türkiye’nin yapı stoku açısından en zayıf olan bölgesini vurmuştur.
*Birinci şok yıkıma uğratmıştır lakin birtakım yerleri yıkamamıştır. Bu demek değildir ki o binalar yıkılmayacak.
*Özellikle ikinci şok yani 6 büyüklüğündeki ikinci şok, sonrasındasında yaşanacak beşlik dörtlük zelzelelerle birinci şokta yıkılmayan zelzeleler, ikinci şokta, üçüncü şokta, küçük şoklar da yıkılabilir.
*Zaman içerisinde 7 büyüklüğündeki zelzeleler vakit 6-5-4 ölçeğinde olacak. Ancak yıkılma özellikleri daha da artacak. Birinci zelzelenin yıkamadığını ikinci sarsıntı yıkabilir.
*O bakımdan vatandaşların kırık çatlak var ise konutlarında kesinlikle suretle bir uzmana istişareli yahut meskenlere girmemeli yahut önlem almalı.
*Bu çeşit sarsıntıları kestirim etmek yahut yerini vaktini iddia etmekten daha kıymetlisi yapı stokunu 7’den büyük sarsıntılara güçlü hale getirmek gerekir.
‘BU ZELZELE TESADÜF DEĞİL’
Depremin cumhuriyet tarihinin en büyük ikinci zelzelesi olduğunu belirten Prof. Dr. Bektaş,
şu biçimde konuştu:
*Türkiye’nin yaşadığı ikinci büyük bir sarsıntı. Artık bu zelzele tesadüf değil. Bu zelzele bilim dünyasında beklenen bir sarsıntıydı; Doğu Anadolu fayı üzerinde. 1960’lı senelerdan itibaren Doğu Anadolu’dan güneye yanlışsız bir sismik göç, bir zelzele güç göçü vardı.
*Şöyle ki, Doğu Anadolu’nun depremselliğini denetim eden 3 tane ana fay var. Bunlardan bir tanesi Kuzey Anadolu fayı, başkası Doğu Anadolu fayı, oburu de Güneydoğu Anadolu bindirme fayı.
*Şimdi bu 3 fay üzerinde 1960’lı senelerda Varto’da başlayan depremsellik Güneye hakikat, Kuzey Anadolu fayı üzerinden, Doğu Anadolu fayında oradan bindirme fayına ve tekrar Doğu Anadolu fayında geçiyor. Son 57 yıl içerisinde yaşanan beşinci büyük bir zelzele.
‘DEPREM ETRAF VİLAYETLERDEKİ FAYLARI TETİKLEYECEK’
*Bölgenin Doğu Anadolu fayının daha güneyinde İskenderun’a gerçek uzanan kısmında aslına bakarsan 1500 yılından beri bir depremsel suskunluk, bir sismik boşluk vardı.
*ötürüsıyla burada zelzelesi beklemek epeyce olağandı. Hakikaten bu biçimde bir sarsıntı gelişti ve beraberinde bu bölge bu 3 fayın Doğu Anadolu fayının, Malatya fayının ve bindirme fayının birleştiği bir yerde deformasyon pek yüksek ve kırılma gerçekleşti.
*Ancak 7.7’lik bir sarsıntı gücü odak noktasından etrafa yayılıyor. Eşit biçimde her tarafa kuzeye, güneye, doğuya batıya yayılıyor ancak jeolojik yapıya kayaç yapısına bağlı olarak alışılmış etraf vilayetlerden farklı yıkımlara niçiniyet veriyor.
*Depremin gücü tek başına yıkıma niçiniyet vermiyor. Tabanın özelliği de buna niye oluyor ki gerçekten görüyoruz felaketlerde. İki bina ayakta duruyor, üçüncü bina yıkılmış ya yerdendir yahut da yapı hatasındandır.
*Netice olarak bu zelzele yüzeyde yıkıcılığa niçiniyet verdiği üzere yer altında da güç dağılımına niçiniyet verecek ve etraf vilayetlerdeki fayları tetikleyecek.
*Bu tetikleme birtakım faylarda olabilecek olan sarsıntısı öne alacak yahut da olabilecek olan zelzelesi de erteleyecek. Bu, gelen sarsıntı dalgalarının fayla olan münasebetine bağlı.
‘BİRİNCİ ZELZELENİN YIKMADIĞINI İKİNCİ SARSINTI YIKABİLİR’
Depremde konutlarda yıkım tehlikesinin de olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Bektaş, şunları söylemiş oldu:
*Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz; Türkiye’de yaşanan ikinci en büyük zelzele maalesef Türkiye’nin yapı stoku açısından en zayıf olan bölgesini vurmuştur.
*Birinci şok yıkıma uğratmıştır lakin birtakım yerleri yıkamamıştır. Bu demek değildir ki o binalar yıkılmayacak.
*Özellikle ikinci şok yani 6 büyüklüğündeki ikinci şok, sonrasındasında yaşanacak beşlik dörtlük zelzelelerle birinci şokta yıkılmayan zelzeleler, ikinci şokta, üçüncü şokta, küçük şoklar da yıkılabilir.
*Zaman içerisinde 7 büyüklüğündeki zelzeleler vakit 6-5-4 ölçeğinde olacak. Ancak yıkılma özellikleri daha da artacak. Birinci zelzelenin yıkamadığını ikinci sarsıntı yıkabilir.
*O bakımdan vatandaşların kırık çatlak var ise konutlarında kesinlikle suretle bir uzmana istişareli yahut meskenlere girmemeli yahut önlem almalı.
*Bu çeşit sarsıntıları kestirim etmek yahut yerini vaktini iddia etmekten daha kıymetlisi yapı stokunu 7’den büyük sarsıntılara güçlü hale getirmek gerekir.